Хитай шималдики көмүр қалаш чәклимисини бикар қилишқа мәҗбур болған

Шималий хитайда тәбиий газ йетишмәслик сәвәбидин иссиниш кризиси көрүлгәндин кейин, хитай даирилири у райондики көмүр қалашқа қаритилған чәклимисини бикар қилишқа мәҗбур болған.

Хитай һөкүмити һава булғинишини кемәйтиш үчүн бу йил қиштин башлап шималий хитайдики бир қисим районларда көмүр қалап иссинишни чәклигән иди. 

Б б с ниң хәвәр қилишичә, бу районда көмүр қалаштин тәбиий газ арқилиқ ишиниш системисиға көчүш нәтиҗилик болмиғанлиқи үчүн нәтиҗидә милйонлиған адәм бу йил қишта иссиништа қийинчилиққа йолуққан. 

Хәвәрдә көрситишичә йәнә көмүрдин газға өтүш сиясити йолға қоюлғандин кейин, бу мәзкур районларда газ йетишмәклик һадисиси кәлтүрүп чиқарған.

Шуниң билән бир қисим кишиләр дәрһал йәнила әслидики көмүр қалап иссиниш йолиға өтүп кәткән.

Һәтта хебей өлкисидики бир мәктәп синип соғуқ болғанлиқи үчүн дәрсни сиртта өтүшкә мәҗбур болған. 

Шуниң билән хитай екологийилик муһитни қоғдаш министирлиқи пәйшәнбә күни бир йолйоруқ елан қилип, “көмүрдин ток яки газ билән иссинишқа өтүш қурулуши тамамлинип болунмиған районлардики хәлқләрниң көмүр қалишиға йол қоюлидиғанлиқи” ни билдүргән.

Хәвәргә қариғанда, хитайниң дөләтлик нефит гуруһи ройтерсқа бәргән мәлуматида әгәр бу йил қиш бәк соғуқ болуп, кәтсә хитайда тәбиий газ йетишмәслик һадисисиниң техиму еғирлишидиғанлиқини билдүргән.

“сода ички хәвәрләр тори” да көрситишичә, хитай даирилири 1950-йили “хуәйхе дәряси сиясити” намлиқ бир сиясәт түзүп чиқип, бу сиясәт бойичә хуәйхе дәрясиниң шималий қисмидики районларни қиш пәслидә иссинишқа бикарлиқ көмүр билән тәминлигән.

Бу сиясәт 1980-йилиғичә йүргүзүлгән. Көмүр көйдүрүш кәлтүрүп чиқарған булғиниш шималий хитайдики 500 милйон адәмгә тәсир көрсәткән.

Америка пәнләр академийәси бу йил елан қилған доклатта хитайниң шималидики кишиләрниң оттуричә өмри башқа җайлардикиләргә қариғанда 3 йил қисқа болидиғанлиқи, бу районлардики булғинишниң башқа җайларға қариғанда 50 пирсәнт юқирилиқи көрситилгән иди.

Хебей өлкиси хитайниң шималиға җайлашқан вә хитай бойичә булғанған шәһәрләр әң көп районларниң бири.

Әмма, баш штаби лондонға җайлашқан екологийилик муһит хәвәрләр тори- “хитай диалоги” өткән йили июндики бир хәвиридә йеқин кәлгүсидә уйғур ели һавасидики булғиниш дәриҗисиниң хебей өлкисиниң алдиға өтүп кетиши мумкинликини билдүргән.

“йешил тинчлиқ тәшкилати” шу йили 20-апрел елан қилған доклатидиму хитайдики һава булғинишниң ғәрбий шәһәрләргә қарап көчүватқанлиқини, қәшқәр вә хотәнниң хитайдики әң булғанған шәһәрләр тизимликиниң төридин орун алғанлиқини көрсәткән.