Xitay xelq qurultiyining qanun komitéti Uyghur tilida oqutush élip bérishni “Asasi qanun'gha xilap” dégen

Xitay xelq qurultiyining qanun-tüzüm komitéti milliy rayonlarning öz tilida oqutush élip bérishini xitayning “Asasi qanun'gha xilapliq‚ dep élan qilghan. Bu xitay qanun chiqirish organining Uyghur aptonom rayonluq ma'arip nazariti 2017-yili 7-ayda höjjet chüshürüp, rayondiki her derijilik mekteplerde Uyghur tilini birdek chekligendin béri tunji qétim bu xil cheklimige chüshenche bérishidur. Kishilik hoquq teshkilatliri eyni waqitta Uyghur aptonom rayonluq ma'arip nazaritining Uyghur tilini cheklesh toghrisidiki qararini xitayning rayonda élip barghan “Irqiy qirghinchiliq herkitining parchisi” dep eyipligen idi.

Xitaydiki “Jenubiy astane” gézitining xewer qilishiche, yuqiriqi sözni xitay memliketlik xelq qurultiyi qanun-tüzüm komitétining mudiri shén chünyaw, 13-nöwetlik xelq qurultiyi da'imi komitétining 26-qétimliq yighinida bergen 2020-yilliq xizmet doklatida éytqan. U “Xitayning bir qisim yerlik qanun-belgilimiliridiki her derijilik her xil mekteplerde öz millitining til-yéziqini ishlitish yaki shu milletning ortaq tilida oqutush élip bérilishi kérek, dégen belgilime asasi qanun bilen birdek emes, alaqidar orunlarning buni tüzütüshi telep qilindi,” dégen.

Uning tekitlishiche, bu yerlik belgilimiler asasi qanunning 19-maddisidiki “Dölet ortaq tilni we ortaq til-yéziq qanunini algha süridu” dégen maddigha xilap iken. Közetkuchiler, xitayning Uyghur tilini chekliginige 3 yildek bolghan bolsimu, biraq uninggha emdilikte “Qanuniy asas” oydurghanliqi, uning Uyghur élida yolgha qoyghan cheklimini xitayning bashqa az sanliq millet rayonlirighimu kngeytishni meqset qiliwatqanliqini ilgiri sürmekte.