Xitayning Uyghur mesiliside b d t diki küchlük qollighuchisi bolghan süriye pirézidénti beshshar esed xitayda ziyarette bolidiken

Washin'gtondin muxbirimiz erkin teyyarlidi
2023.09.20

B d t da xitayning Uyghurlar mesilisidiki siyasitini aqlap, xitayni küchlük rewishte qollap kelgen süriyening pirézidénti beshshar esed bu heptining axirlirida xitayni ziyaret qilmaqchi bolghan. Bu, süriyede ichkiy urush partlighan 12 yil mabeynide xitayning küchlük qollishigha ériship kelgen beshshar esedning tunji qétim xitayda ziyarette bolushi hésablinidu. Birleshme axbarat agéntliqining 19-séntebir xewer qilishiche, süriye pirézidéntliq ishxanisi beshshar esedning xitay rehbiri shi jinpingning teklipige bina'en yuqiri derijilik süriye wekiller ömikini bashlap xitayda ziyarette bolidighanliqini bildürgen.

Süriyening künséri éghirlishiwatqan iqtisadiy kirizisi uning hökümet kontrolluqidiki rayonlirida ammiwi naraziliqlarni keltürüp chiqarghan. Süriye hökümiti bu kiriziste gherbning émbargosi we süriyening iraq bilen bolghan sherqiy chégrasidiki néfitliklerni kontrol qilip turghan kurd qoralliq küchlirini eyiblep kelgen idi.

Süriyede 2011-yili 3-ayda bashlan'ghan démokratik namayishlar qoralliq toqunushqa aylinip, toqunush nahayiti tézla ichkiy urushqa özgergen. Bu, dunyaning nurghun jayliridiki jihadchi küchlerning süriyege toplinip, qoralliq guruhlarni peyda qilishigha purset yaritip bergen bolsimu, lékin esed hökümiti iran bilen rusiyening yardimide süriyening köp qisim jaylirini qayta kontrol qilghan. Bu jeryanda xitay özining xewpsizlik kéngishidiki ret qilish hoquqini qollinip, b d t ning esed hakimiyitige qarshi sekkiz qétimliq qararini ret qilghan. Süriyemu b d t da amérika bashchiliqidiki bir qisim gherb döletlirining otturigha qoyghan Uyghurlar heqqidiki qarar layihesi yaki teklip pikrige qarshi awaz bérip, xitayning Uyghurlargha qaratqan siyasetlirini aqlap kelgen. Téxi yéqindila süriyening béyjingda turushluq elchixanisining diplomati xitayning orunlashturushigha bina'en béyjingda turushluq chet el diplomatlirining terkibide Uyghur rayonida ziyarette bolup, xitayning rayondiki siyasitini maxtighan idi. Eger beshshar esedning xitay ziyariti ongushluq bolsa, bu uning 2004-yili sabiq xitay rehbiri xu jintaw dewride bir qétim xitayda ziyarette bolghandin buyan 2-qétim xitayni ziyaret qilishi bolup qalidu. Melum bolushiche, ziyarette beshshar esed bilen xitay rehbiri shi jinping xitay-süriye bashliqlar yighini ötküzidiken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.