Xitay da'iriliri korla shehiride “Shinjang yaxshi jay” namliq gheyriy maddiy medeniyet mirasliri heptiliki uyushturghan

Xitay hökümitining atalmish “Jungxu'a milliti ortaq éngi” berpa qilish namida xitay medeniyitini Uyghurlargha mejburiy téngish, Uyghurlarning medeniyet miraslirini weyran qilish jinayetliri xelq'arada “Medeniyet qirghinchiliqi” jinayiti eyibliniwatqan bir peytte, 22-awghust korla shehiride “Shinjang yaxshi jay” namliq “Gheyriy maddiy medeniyet mirasliri heptiliki” bashlan'ghan.

Xitay medeniyet we sayahet ministirliqi bilen Uyghur élidiki yerlik da'iriler birlikte uyushturghan bu pa'aliyetke 300 din artuq tür we 400 din artuq gheyriy maddiy medeniyet mirasliri qatnashturulghan.

CGTN, yeni “Xitay yer shari téléwiziye tori” ning 22-awghusttiki xewirige asaslan'ghanda, korlada bashlan'ghan bu qétimliq medeniyet mirasliri heptilikini Uyghur aptonom rayonluq da'iriler bilen xitayning bir qanchilighan ölkiliri hemkarliship ötküzgen. Bu heqtiki xewerde mundaq déyilgen: “Bu pa'aliyet oxshimighan milletler arisidiki medeniyet almashturushni chongqurlashturup, jungxu'a millitining ichki ittipaqliq éngini kücheytishni meqset qilidu”.

Halbuki, chet ellerdiki musteqil taratqularning xewer qilishiche, xitay hökümiti Uyghur élide uzun mezgillik medeniyet qirghinchiliqini yolgha qoyup, Uyghurlarning gheyriy maddiy medeniyet miraslirini yoq qilip, Uyghur medeniyitining esli qiyapiti we izchilliqigha tosalghuluq qilmaqta. Uyghur meshrep, muqam qatarliq Uyghur medeniyet-sen'et mirasliri éghir xirisqa duch kélip, xitay hökümiti belgilep bergen kommunistik teshwiqat ramkisi we xitaylashturush istratégiyesining qurbanigha aylanmaqta. Uyghur medeniyiti we folklor tetqiqatida közge körün'gen piroféssor rahile dawut qatarliq ilim igilirini “Bölgünchilik” we “Dölet xewpsizlikige zerer yetküzüsh” dégendek jinayetler bilen uzun muddetlik qamaqqa höküm qilmaqta.

Yéqinda london uniwérsitéti sherqshunasliq we afriqa tetqiqati instituti (SOAS) ning piroféssori reychil xarris xanim qatarliq kishiler “Medeniyet miraslirigha shérik bolush: Uyghur élidiki medeniyet mirasliri we irqiy qirghinchiliq” serlewhilik yéngi doklatni élan qilip, b d t ilim-pen, ma'arip we medeniyet teshkilati (UNESCO) ni Uyghur élidiki gheyriy maddiy medeniyet miraslirining qoghdilish ehwalini tekshürüshini telep qilghan idi.