Хитай даирилири кучарни қайта қурушта хән вә таң сулалилириниң “чаңән әндизиси” ни үлгә қилидиғанлиқини билдүргән
2023.08.14
Хитайниң уйғур елигә қаратқан “шинҗаңни мәдәнийәт арқилиқ озуқландуруш” һәрикити, уйғурларниң миң йиллардин бери шәкилләндүргән өзиниң хас тарихий шәһәрлириниң қияпитини өзгәртип, “хитайчилаштуруш” ниму өз ичигә алмақта. Хитай таратқулириниң хәвәрлиридин мәлум болушичә, нөвәттә хитай даирилири уйғурларниң әң қәдимий шәһәрлиридин кучарни қайта йеңилашта хитайниң хән вә таң сулалилириниң “чаңән әндизиси” ни үлгә елишни пиланлимақта икән. “хитай хәвәрлири” агентлиқиниң 14-авғуст бәргән хәвиридин қариғанда, кучар шәһәрлик партком, “бейҗиң чиңчең рүйшйән рәқәмлик технологийә тәтқиқат орни” ниң мутәхәссислирини кучарға тәклип қилип, “кусән қәдимий шәһәр районини қоғдаш вә ечиш хизмитини музакирә қилған.”
Хәвәрдә, “кусән қәдимий шәһирини қайта қуруп чиқиш” тики мәқсәтниң “кучардин ибарәт бу даңлиқ тарих вә мәдәнийәт шәһириниң ‛алтун сода картиси‚ни техиму яхши парлитиш” икәнлики тәкитләнгән. “хитай хәвәрлири” агентлиқиниң ашкарилишичә, кучар шәһәрлик партком секретари ваң луҗүн, “бейҗиң чиңчең рүйшйән рәқәмлик технологийә тәтқиқат орни” ниң тәтқиқатчилири билән болған сөһбәттә, “кучар әнши тутуқ мәһкимисиниң җайлашқан туралғуси. Хән вә таң сулалиси дәвридики ғәрбий районларниң муһим сиясий, иқтисадий вә мәдәнийәт мәркизи болуш сүпити билән, дөләтниң игилик һоқуқиниң символи вә намайәндиси” дегән.
Униң ейтишичә, “буниңдин 2000 йил бурунқи археологийәлик излар билән буниңдин йүз йиллар аввал селинған олтурақ җайларниң бир-биригә гирәлишип кетиши вә хән дәвридики ‛чаңән услуби‚ шинҗаңниң ичкиридики һәр милләт хәлқи билән болған алақиси һәм бирлишип кәткәнликиниң тарихий реаллиқини намаян қилиду. Бу җуңхуа миллити ортақ еңини күчәйтиш, җуңхуа миллитиниң көп мәнбәлик бир гәвдә әндизисини тәтқиқат қилишта муһим әһмийәткә игә” икән. “бейҗиң чиңчең рүйшйән рәқәмлик технологийә тәтқиқат орни” ниң мәсули хе йен, кусән шәһирини қайта шәкилләндүрүштә хән вә таң сулалириниң қәдимки шәһири, миң-чиң сулалириниң кона шәһири вә сақ-сақ кочиси вәкиллик қилидиған әнәниви мәһәллиләрни мәркәз қилишни оттуриға қойған. Һалбуки, чәтәл тәтқиқатчилириниң қәйт қилишичә, хитайниң “шинҗаңни мәдәнийәт арқилиқ озуқландуруш” һәрикити уйғур шәһәрлириниң әнәниви тарихий қияпитини пүтүнләй хитай қурулуш әндизисигә өзгәртмәктә икән.