Amérika yéshillar partiyesi pirézidént namzatining Uyghur irqiy qirghinchiliqigha “Ishenmidim” déyishi tenqidke uchridi

Washin'gtondin muxbirimiz erkin teyyarlidi
2024.10.28

Amérikaliq doxtur, pa'aliyetchi, amérika yéshillar partiyesining 2024-yilliq pirézidéntliq saylimi namzati jil stayin (Jill Stein) ning 25-öktebir küni yotub qanili “Kim iwérson programmisi” ning ziyaritini qobul qilghanda “Uyghur irqiy qirghinchiliqigha ishenmeymen” déyishi ijtima'iy taratqularda munazire qozghighan hem tenqidke uchrighan. Yéshillar partiyesi amérikada intayin cheklik sandiki az bir qisim saylighuchilargha wekillik qilidighan sol partiye bolsimu, uning pirézidént namzatining Uyghur irqiy qirghinchiliqigha “Ishenmidim” déyishi kishilik hoquq pa'aliyetchilirining tenqid obyéktigha aylanmaqta.

Jil stayin yene özining mu'awin pirézidént namzatining bir musulman ikenliki, buni uningdin anglawatqanliqi we uning oxshimighan uchur menbeliri barliqini bildürüp “Shunga men u jayda néme ish boluwatqanliqini téximu yaxshi chüshinishke teyyar” dégen. Jil stayin bu yil 16-awghustta afriqiliq amérika musulmanliridin kaliforniye uniwérsitétining tarix penliri dotsénti, rodalf bach wéyr III (Rudolf Butch Ware) ni özining mu'awin pirézidént namzati, dep élan qilghan. Jil stayinning qarishiche, xitayda bezi jehetlerde kishilik hoquqqa xilapliq qiliniwatqan bolushi mumkin bolsimu, emma buning qanchilik derijide ikenlikidin xewiri yoq iken.

Jil stayin mundaq dégen: “Zor küchler kishilik hoquqqa xilapliq qilidu, bu ehwal köp yüz béridu. Bu irqiy qirghinchiliq teshkil qilamdu-qilmamdu, buni bilmeymen. Men buni tesewwur qilalmidim. Belkim, u jayda kishilik hoquqqa xilapliq qilishlar boluwatqan bolushi mumkin. Emma buning qaysi derijide ikenlikini bilmidim.”

Jil stayin sözide xitayni tenqidleshni ret qilip, amérikaning “Dunyadiki eng chong zorawanliq qilghuchi” ikenlikini ilgiri sürgen. U xitayning 1979-yildin béri urush qozghap baqmighanliqini éytish bilen birge özining xitayni tetqiq qilip baqmighanliqinimu yoshurmighan. Halbuki, amérikaliq aptor, démokratlar partiyesining istratégiyechisi liz simit X tiki inkasida, jil stayinni “Xitay kompartiyesining Uyghurlarni mejbur tughmas qilish, jaza lagérlirigha qamashtek irqiy qirghinchiliqi we zulmini inkar qilish teshwiqatigha awaz qoshti” dep eyibligen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.