Tarim wadisidiki "Xizmet we oqush" menzirisi zor endishe qozghimaqta

Yéqinda xitay hökümiti bashqurushidiki shinxu'a agéntliqining neshr epkari bolghan "Nezer" zhurnili muxbirlar guruppisi ewetip tarim wadisidiki herqaysi wilayetlerde tekshürüshte bolghan. Ularning bu heqtiki xulase doklati süpitide élan qilin'ghan obzor maqaliside "Mektep yéshidiki balilarning oqushqa kirish nisbiti 99 pirsenttin ashqan" dep xulase chiqirilghan hemde buni tarim wadisidiki herqaysi jaylarda qolgha kelgen zor tereqqiyat süpitide alahide tekitligen.

11-Öktebir küni élan qilin'ghan bu heqtiki xewerde xoten teweside "Ata-anilarning hemmisi xizmetke orunliship, yesliler ularning perzent ghémini hel qildi. Shunga ular bu jehette nahayiti xatirjem" déyilidu. Emma bu ata-anilarning qeyerde qandaq xizmet bilen shughulliniwatqanliqi éytilmaydu. Shundaqla yesli we bashlan'ghuch mektep yéshidiki balilarning toluq oqushqa kirgenlikini, ularning mektepte heqsiz ghizalinidighanliqi dégenler alahide tilgha élinidu. Lop nahiyesi heqqide söz bolghanda térek ériq kentidiki déhqan tikküchi metniyaz zakirning yurtidiki bir kiyim-kéchek zawutida ishlewatqanliqi, bu xildiki ishqa orunlashqan déhqanlarning heqsiz yataqlarda yétip-qopup, ma'ash arqiliq bay bolushqa yüzliniwatqanliqi, yene kélip bu xildiki ishqa orunlashqan kishiler arisida qiz-chokanlarning 60 pirsentni teshkil qilidighanliqi éytilidu. Yerlik kadirlardin biri bu heqte söz qilip: "Hazir yashlarning hemmisi xizmette. Balilarning hemmisi mektepte. Mushu bir ewladni tüjüpilep terbiyelisek aldimizda güzel istiqbal bizge quchaq achidu" dégen.

Halbuki xitay hökümitining mezkur xewiride alahide gewdilendürülgen "Ichkiri ölkilerdiki zawut-karxanilarning jenubiy shinjanggha yardem bérish üchün meblegh sélishi" toghrisida washin'gton shehiridiki Uyghur kishilik hoquq qurulushi 2021-yili martta chiqarghan "Xitaydiki jaza lagérliri" serlewhilik doklatta tepsiliy bayanlar bérilidu. Bu doklatta körsitilishiche, ata-anisi lagérlargha qamalghan Uyghur sebiliri xitay hökümiti qurghan daril'étamlargha we yataqliq bashlan'ghuch mekteplerge yighiwélin'ghan bolup, shu jayda kommunistik "Ménge yuyush" ning qurbanlirigha aylanmaqtiken. Pütünley xitayche oqutush yolgha qoyulghan bu mekteplerdiki ösmürlerning kelgüside qandaq adem bolup chiqishi hazirqi eng endishilik mesililerning biri iken. Ichkiridiki xitay shirketliri "Yardem" namida qurghan zawutlar herqaysi jaylardiki lagérlargha anche yiraq bolmighan jaylarda bolup, lagérdin chiqqan kishilerning "Mejburiy emgek" obyékti bolup, mushu zawutlarda ishlewatqanliqimu bu doklattin alahide orun alghanidi. Lagérshunas mutexessislerdin doktur adryan zénz bu heqte radiyomizning ziyaritini qobul qilghanda "Xitay hökümiti az dégende mushu bir ewlad Uyghurlarni ularning esli kimlikidin ayrip tashlashni muhim nishan qildi" dégenidi.

Buni bésish arqiliq, pikringizni yézing

• Print
• Hembehr
• Ewetish

Barliq pikir - bayanlarni körüsh.

• Bügünki anglitish
• Ilgiriki anglitishlar