Yawropa ittipaqi xitay bilen bolghan munasiwetning özgirishini dengsimektiken

Muxbirimiz irade
2023.03.23

Xitay kompartiyesining bash sékritari shi jinping yéqinda rusiyede ziyarette bolghanda, ikki döletning hemkarliqini kücheytishni tekitlishi, yawropa ittipaqigha eza döletlerning diqqitini qozghighan. Bu heqtiki xewerlerde éytilishiche, nöwette yawropa ittipaqida xitay bilen bolghan munasiwetlerni tengshesh heqqidiki köz qarashlar kücheymektiken.

“Gérmaniye awazi” radiyosining xewer qilishiche, litwa tashqiy ishlar ministiri gabri'éli'us landsbérgis ulargha qilghan sözide “Eger shi jinping bir urush jinayetchisi bilen dostlishishni tallisa, u halda bu mesilige estayil mu'amile qilish bizning mejburiyitimiz” dégen.

U yene mundaq dégen: “Hazir yawropa ittipaqi üchün algha ilgirileshning birdinbir yoli xitay tehditidin saqlinish we aqiwette xitaydin ayrilishni ishqa ashurushtur. Biz buni qanche baldur bashlisaq, shunche yaxshi.”

Xewerde éytilishiche, yawropa ittipaqida xitaydin tamamen ayrilishni yawropaning iqtisadi üchün yaxshi emes dep qaraydighan siyasetchilermu az emesken, emma yéqinqi yillardin buyan xitaydin gumanlinidighan siyasetchilermu köpeygen.

Yawropa parlaméntining xitay mesililiri boyiche wekiller ömikining re'isi réynxard butikofér bu heqtiki sözide, yawropa ittipaqining hazir xitaygha nechche on yildin buyan ishenmeydighan bolup qalghanliqini éytip: “Men xitay özige yighqan nurghun siyasiy kapitalni israp qildi, dep qaraymen” dégen.

Buning ipadisi yéqinda béryussélda ötküzülgen quyash énirgiye lobisining yighinidimu körülgen. “Maliye waqti géziti”ning éytishiche, yighinda yawropa ittipaqi parlamént ezaliri yawropaning rusiye gazigha qarap qélishtin tézlikte qutulghanliqini tebrikligen bolsimu, biraq ular yawropaning énirgiye mesiliside rusiyedin qutulup, xitaygha tutulup qalmasliqi kéreklikini tekitleshken. Chünki yawropa sana'iti bultur quyash énérgiyisi ornitish rékortini buzup tashlighan bolsimu, biraq xitay yawropani eng jiq quyash énirgiye batariyesi bilen teminlewatqan dölet iken. Mana bu mesile parlamént ezalirini oygha salghan.  

Yawropa parlaméntining ezasi rafa'il gluksman yighindiki sözide batariye ishlepchiqirishida xitaygha qarap qélishning xewpini agahlandurup, “Yawropa emdi ishlepchiqirishni qayturup kélishi kérek, ishlepchiqirishta xitaygha béqinip qélishning ziyini yuqum mezgilde ashkarilandi,” dégen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.