Yéngi doklat: “Mejburiy emgek, yer ishlitish hoquqini tartiwélish we mejburiy assimilyatsiye”

Amérikadiki “Kommunizm qurbanliri xatire fondi” ning tetqiqatchisi, doktor adriyan zénz 12-dékabir küni xitay hökümitining Uyghurlargha qaritiwatqan yerlerni tartiwélish we mejburiy emgek siyasitige munasiwetlik eng yéngi doklatini élan qildi.

Aptorning X tori arqiliq bildürüshiche, “Mejburiy emgek, yer ishlitish hoquqini tartiwélish we mejburiy assimilyatsiye” dep mawzu qoyulghan bu yéngi doklatta, xitay hökümitining Uyghur élidiki shoxla (pemidur) we qizilmuch ishlepchiqirishida keng kölemde yer tartiwélish we mejburiy emgek siyasitini qollan'ghanliqi, netijide minglighan Uyghurlarni yersiz qoyup, bu Uyghurlarni xitay xojayinlar üchün ishleshke mejburlighanliqi chüshendürüp bérilgen.

Doklatta körsitilishiche, xitay hökümiti Uyghur élide keng kölemlik tutqun herikitini yolgha qoyush bilen birlikte, déhqanchiliqni sana'etleshtürüshni yolgha qoyghan. Netijide yerlik Uyghur déhqanlirini yer térish hoquqini chong yéza igilik karxanichilirigha ötküzüp bérishke qistighan, andin ularni yéza igilik karxaniliri bashquridighan pishshiqlap ishlesh bazilirida ishqa salghan.

U mundaq dep yazghan: “2001-Yildin 2021-yilghiche bolghan ariliqta, shinjangdiki yer ishlitish hoquqini ötküzüp bérish 50 hessige yéqin ashqan. Bu (Uyghur) déhqanlarning yerliridin ayrilip, dölet belgiligen xizmetke mejburlinishining kishi heyran qalidighan kölemge yetkenlikini körsitip béridu. Bu ehwal kishilerning hayatigha chongqur özgirish ep kélish bilen birge, tebi'iy shekillen'gen jama'et muhitini buzidu. Netijide bu Uyghurlarni kontrol qilish, közitish we assimilyatsiye qilishni téximu asanlashturidu we kölemleshtüridu.”

Doktor adriyan zénzning X torida körsitishiche, bu doklatta Uyghurlarning shoxla, qizilmuch, sebdegül we sün'iy tatliq tem qoshquchi stéwiye (stevia) qatarliqlarni térish, yighish we pishshiqlap ishlesh jeryanidiki mejburiy emgiki tekshürüp chiqilghan. Uningda Uyghur élidiki mejburiy emgek bilen biwasite yaki wasitilik halda chétishliq bolghan Kraft Heinz, Nestlé, Del Monte, PepsiCo, McCormick, Unilever we L'Oreal qatarliqlarni öz ichige alidighan 90 nechche dangliq shirketning ismi tilgha élin'ghan iken.