Zulhayat isma'il yene bir qétim xitayning “Kishilik hoquq adaliti” ni yaqlidi

Qeshqer uniwérsitétining mu'awin mudiri zulhayat isma'il yéqinda “Shinjangdiki kishilik hoquq mesiliside söz qilishqa kim eng heqliq?” serlehwilik bash maqale élan qilip, Uyghur diyaridiki kishilik hoquqning himaye qilinishi hemde xelq ammisining “Bextiyar turmushi” heqqide wez éytqan.

Xitay hökümiti bashqurushidiki “Xitay xewerliri tori” ning 16-féwraldiki xewiride éytilishiche, zulhayat isma'il maqaliside gherbtiki “Düshmen küchler” ning “Mejburiy emgek we medeniyet tajawuzchiliqi qatarliq témilar boyiche shinjangdiki kishilik hoquq mesililirige qara chaplighan qilmishliri” ni pash qilghan. Zulhayat isma'il maqaliside yene “Shinjangda iqtisad muqim rawajlan'ghan, jem'iyet inaqliqqa we muqimliqqa toyun'ghan, her millet xelqi bext tuyghusida yayrawatqan” bir weziyette bu rayondiki heqlerning ehwali toghrisida söz qilishqa mushu rayondiki kishiler söz qilishqa eng heqliq, dep körsetken. Emma Uyghurlar üchün heqler toghrisida söz qilishning yenggil bolghanda lagérgha, éghir bolghanda ölümge élip baridighanliqi heqqide söz qilmighan.

Zulhayat isma'ilning maqaliside alahide tekitlen'gen bir nuqta “Éshincha emgek küchlirini yötkep ishqa orunlashturush” mesilisi bolup, u buni “Herqaysi jaylardiki xelq ammisini bay qilish” tiki muhim charilarning biri qatarida sherhligen. Shuningdek “Emgek küchi bazirining éhtiyajigha maslishish üchün 2021-yili ikki milyon adem qétimdin köp kespiy terbiyeleshni tamamliduq” dep körsetken. Emma “Kommunizm qurbanliri xatire fondi” ning tetqiqatchisi dokur adryan zénz “Lagérlarning sirtida” namliq zor hejimlik doklatida xitay hökümiti ijra qiliwatqan “Namratliqni tügitish” namidiki yötkep ishqa orunlashturushning yerlik ahalini mejburiy yosunda xitay ölkilirige erzan bahaliq “Zamaniwi qul” qatarida mangdurush, ikkinchi qedemde yerlik ahale yötkelgendin kéyin hasil bolghan boshluqni xitay nopusi bilen toldurush ikenlikini köp tereplime pakitlar arqiliq körsetkenidi.

Zulhayat isma'il maqaliside “Shinjangdiki her millet xelqining medeniyet mirasliri eng yaxshi derijide qoghdiliwatidu” dep körsetken hemde bu heqtiki bir qatar qanun-nizamlarning tüzüp chiqilghanliqini buninggha misal qilghan. Emma Uyghur sebiylirining “Jungxu'a medeniyiti” ni qobul qilish üchün xitaylarning özlirimu kiymeydighan libaslarni kiyishke mejbur boluwatqanliqi, shuningdek ularning xitayche changchile éytishini kündilik meshghulat qiliwatqanliqi, Uyghur til-yéziqining ghayib boluwatqanliqi heqqide bir éghizmu söz qilmighan. 9-Féwralda “‍Uyghur kishilik hoquq qurulushi” élan qilghan “Medeniyet miraslirigha shérik bolush” namliq doklatta bolsa Uyghur medeniyet xezinisidiki muqam, meshrep qatarliq medeniyet durdanilirining qandaq yoqitiliwatqanliqi tepsiliy bayan qilin'ghanidi.