Arxip
2015-02-22
2-Ayning 2-küni xitayche “Xelq tor béti” we “Soxu.com” tor betide “Arxé'ologiyilik bayqash: 3500 yil burunqi lopnurluqlar bash söngikini échish opératsiyisi élip barghan” témiliq bir xewer élan qilindi.
2015-02-22
Ottura asiya Uyghurliridin chiqqan meripetchi we sha'ir abdulhey muhemmediy 1937 - yili özbékistan paytexti tashkentte qolgha élinip, bashqimu minglighan shu teqib qurbanliri oxshash “Weten'ge xiyanet” qilghanliqida eyiblinip étilghan. Hazir ularning beziliri heqqide höjjetler saqlinip qalghan bolsa, beziliri heqqide héch bir melumat mushu kün'giche tépilmighan.
2015-02-22
Türkiyening istanbul shehiride sherqiy türkistan wexpining qurghuchi ezaliridin biri, Uyghur général merhum memet riza békinning wapat bolghanliqining 5 - yilliqi munasiwiti bilen xatirilesh yighini ötküzüldi. 2 - Ayning 21 - küni istanbulning aqsaray rayonidiki girant inka méhmanxanisida ötküzülgen bu pa'aliyetke sabiq parlamént ezasi péshqedem siyasetchi newzat yalchintash ependi, idil - ural türkistan wexpi bashliqi tülay duran xanim, tonulghan tarixchi proféssor gülchin chandarli xanim, merhum général memet riza békinning dostliri, izmir we enqere qatarliq jaylardin kelgen Uyghurlar, uning qizi, oghli we newrisi bolup 100 etrapida kishi qatnashti. Yighin qur'ani kerim tilaweti bilen bashlandi. Général memet riza békinni xatirilesh yighinigha tarixchi proféssor abdulqadir donuq riyasetchilik qildi. U yighinda sözleydighanlarni sözge teklip qilishtin burun, qisqa nutuq sözi qilip mundaq dédi:
2015-02-15
20 - Esirning bashlirida Uyghur élining sirtidiki Uyghurlar ichidin köpligen erbablar yétilip chiqqan bolup, ular bolupmu yettisuning siyasiy, medeniy hayatida salmaqliq rol oynashqa bashlighan édi. Abdulla rozibaqiyéf, ismayil tayirof, mahmut ghojamyarof, abdulhey muhemmediy we bashqilar shular jümlisidin bolup, ular sowét hakimiyiti organlirida türlük lawazimlarda xizmet qilipla qalmay, xelqining parawan hayati, bexti we kélechiki üchünmu yashidi hem emgek qildi. Shularning biri meripetchi we sha'ir abdulhey muhemmediy 1901 - yili almata wilayiti chélek nahiyisige qarashliq bayséyit yézisida tughuldi. Mu'ellimler kursini tamamlighandin kéyin u, 1919 - we1926 - yillar ariliqida tashkent we moskwada aliy bilim élip, tashkentte orunlashqan ottura asiya dölet uniwérsitétida oqutquchiliq qildi.
2015-02-01
Otken esirning 60 - yillirida qeshqer diyaridin turkiyege kelgen Uyghur musapirliri ichidiki ziyaliy we Uyghur siyasiy we jama'et pa'aliyetchisi memet jantürk ependi 2 - ayning 1 - küni 92 yéshida alemdin ötti.
2015-02-01
Qazaqistan Uyghurshunasliq penining ajralmas qismi bolghan Uyghur edebiyatini tetqiq qilish ötkenki esirde bashlan'ghan idi. Kéyinki waqitlarda bu sahe hertereplime qolgha élin'ghan bolup, jem'iyette yüz bergen özgirishler tüpeyli her xil derijide rawajlinip keldi. Edebiyatshunas alimlar öz tetqiqatlirini her yilliri türlük neshirlerde hem jumhuriyetlik we xelq'araliq ilmiy muhakime yighinlirida élan qildi. Sowét dewrining axirqi mezgilide we qazaqistan musteqillikke ige bolghan deslepki yilliri edebiyatshunasliq penining tereqqiyati yuqiri pellisige yetti.