“5-Féwral ghulja weqesi” de hayatidin ayrilghanlar heqqide eslimiler (1)
2021.02.02
Zubeyre shemsidin: 1997-yildiki “5-Féwral ghulja weqesi” diki basturush we a'ilimizning paji'esi
1997-Yili 2-ayning 5-küni ghuljidiki Uyghur yashliri xitay da'iriliri teripidin tutqun qilin'ghan meshrep ezalirini qoyup bérishini telep qilip namayish qilghan bolup, bu namayish xitay amanliq küchliri teripidin qanliq basturulghanidi.
Amérikadiki Uyghur pa'aliyetchiliridin “Uyghur kishilik hoquq qurulushi” ning tetqiqatchisi zubeyre shemsidin xanim radiyomiz ziyaritini qobul qilip, 1997-yili yüz bergen “5-Féwral ghulja weqesi” we uningdin kéyinki tutqun hem basturushlarning ularning a'ilisige keltürgen paji'elik qismiti we buning özining kéyinki hayat musapiside körsetken tesirini anglatti.
Zubeyre xanimning bildürüshiche, xitay hökümiti 1997-yili 5-féwral ghulja yashlirining tinchliq bilen élip barghan namayishini basturush bilen birge namayishtin kéyinmu uzun bir mezgil ghulja shehiride zor bir türküm Uyghur yashlirini tutqun qilghan. Zubeyre shemsidinmu ikki inisi we newre inisidin ayrilip qélishtek paji'ege uchrighan
Uning bildürüshiche, eyni chaghda xitay da'irilirining 5-féraldin kéyin ghuljida élip barghan basturush qilmishliri we tutqunliri bir yilche dawamlashqan. Uning inisi abdurazzaq shemsidin, 1998-yili ghuljida qolgha élinip 1999-yili siyasiy jinayet artilip muddetsiz késilgen. U, hazir ürümchi 1-türmiside qamaqliq iken. Yene bir inisi sedirdin shemsidin, 98-yili 6-ayda suyiqest qilip öltürülgen. Uning newre inisi hemmat muhammet 1998-yili, 4-ayning 18-küni ghuljida yüz bergen Uyghur yashlirini qoralliq basturghan toqunushta shéhit bolghaniken.
Zubeyre xanim yene, 1997-yilidiki “Ghulja weqesi” xitayning sherqiy türkistandiki Uyghurlargha qaratqan siyasitining burulush nuqtisi bolup qalghanliqini tekitlidi. Uning bildürüshiche “Shuningdin béri xitay hökümiti Uyghurlarning herqandaq shekildiki namayishlirini chékidin ashqan küch bilen basturushni dawamlashturup kelmekte. ( Awaz)
Uning tekitlishiche, xitayning 1997-yildiki “Ghulja weqesi” ge qayturghan tinchliq namayishni qanliq basturushtek bu xil inkasi nurghun yillardin kéyinmu, dunyaning xitay hökümitining sherqiy türkistandiki siyasiy niyitini chüshinishte halqiliq rol oynap kelmektiken.
Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglaysiler.