“Izchilar” namliq kitabning aptori, ma'arip tetqiqatchisi abdusemet rozining türmide jan üzgenliki delillendi

Ötken ayda ijtima'iy taratqularda shinjang radiyo téléwiziye uniwérsitéti qizilsu shöbisining oqutquchisi, sha'ir we tetqiqatchi abdusemet rozining bu yil 31-awghust küni wapat bolghanliqi xewer qilindi. Muxbirimizning atushqa qarita téléfon ziyaretliri dawamida, uning türmide jan üzgenliki, jesetning a'ilisige qayturulmastin udulla zaratgahliqqa élip chiqilghanliqi we a'ile ezalirining zaratgahliqqa élip kélinip tehdit astida naraziliq pikri soralghanliqi ashkarilandi.

Tor arxiplirida tonushturulushiche, sha'ir we tetqiqatchi abdusemet rozi, 1966-yili atushning süntagh yézisida dunyagha kelgen. Bashlan'ghuch we ottura mektepni atushta oqughan abdusemet rozi, 1983-yili qeshqer pédagogika institutining siyasiy ma'arip fakultétigha qobul qilin'ghan. U mezkur institutni ‏1987-yili püttürüp, atush 4‏-ottura mektepte oqutquchi bolup xizmetke chüshken. 1998-Yili shinjang radiyo téléwiziye uniwérsitétining qizilsu tarmiqigha yötkelgen abdusemet rozi, 2017-yili tutqun qilin'ghan'gha qeder mezkur tarmaqta oqutush we tetqiqat ishliri bilen shughullan'ghan.

Abdusemet rozi tutqundiki ziyaliylar tizimlikide eng bashta orun alghan tetqiqatchilardindur. Mezkur tizimlikning tüzgüchisi, norwégiye Uyghuryar fondining yétekchisi abduweli ayupning déyishiche, abdusemet rozi 2017-yili tutqun qilin'ghan we 2019-yili 20 yilliq késiwétilgen؛ 2021-yili salametlikide mesile körülüp qoyup bérilgen. 2022-Yili séntebirde qaytidin tutup kétilgen. Bu yil 8-ayning 31-küni türmide jan üzgen.

Téléfonimizni qobul qilghan atush sheher süntagh yéziliq saqchi xadimining ashkarilishiche, abdusemet rozi atushtiki ulughchat türmiside jaza ötewatqan bolup, bu yil 8 ayning axiri ulughchattiki türme doxturxanisida jan üzgen. Da'iriler abdusemet jan üzgen küni abdusemetning a'ilisi we uruq-tughqanliridin 7-8 che kishini süntagh yéziliq partikomgha chaqirtip ekelgen we uning ölüm uchurini yetküzgen.

Mezkur saqchi xadimi abdusemet rozining tutulush we késilish sewebi heqqide melumat bermidi.

Norwégiyediki “Uyghuryar fondi” din abduweli ayup teminligen

Abduweli ayupning déyishiche, abdusemet rozi, aliy mektepte oquwatqan mezgilide “Qizilsu géziti” de élan qilghan bir shé'iri bilen edebiyat sépige qétilghan. Bir mezgil shé'iriy ijadiyet bilen shughullan'ghan abdusemet rozi kéyin oqutush tetqiqat ishlirigha atlan'ghan. 2005-Yilidin 2010‏-yilighiche tekshürüsh we izdinish arqiliq, meshhur ma'aripchi memtili tewpiq ependining shagirtliri heqqide “Izchilar” namliq bir kitab yazghan. Kitab jem'iyette köp alqishlan'ghan. Abduweli ayup abdusemet rozining tetqiqat témiliri we ijtima'iy pa'aliyetliridin putaq tépilip jazalan'ghanliq éhtimalliqini ilgiri süridu. Abduweli ayupning munasiwetlik qanalliri arqiliq igilishiche, abdusemet rozi ijtima'iy pa'aliyetlerdiki aktipchanliqi we teshkilatchiliqi bilen közge körün'gen, u türmige tashlan'ghandin kéyin jismaniy we rohiy qéyin-qistaq sewebidin késellen'gen we jan üzgen.

Süntagh saqchixana xadimining déyishiche, da'iriler abdusemet rozining a'ilisige uning késel sewebidin ölgenliki we héchqandaq bir qéyin-qistaqqa uchrimighanliqini bildürgen we bu ölümge qarita naraziliq pikrini sorighan. Melum bolushiche, a'ile ezalirining ushtumtut chaqirtilishi, söhbet meydanida jama'et xewpsizlik we dölet amanliq etriti xadimlirining orun élishi abdusemet rozining uruq-tughqanlirida wehime peyda qilghan. Tehdit hawasi ichidiki bu söhbette ular özlirining ölüm sewebi heqqide guman we naraziliqi yoqluqini bildürgen. Abdusemet rozining jesiti türme doxturxanisidin a'ilisige emes, udul zaratgahliqqa achiqilghan we méyitning yüzi a'ile ezalirigha körsitilip yerlikige qoyuwétilgen.

Ötken yilqi éniqlishimizda ataqliq yazghuchi abdulla sawutningmu atushtiki türmide jan üzgenliki delillen'genidi.