Filim ishligüchi abduxélil obulqasimning 6 qérindishiningmu türmide ikenliki ashkarilandi

Uyghur élidiki gholluq karxanichilardin “Dolan oqetchilik” shirkitining sahibi, filim ishligüchi abduxélil obulqasimning 15 yilliq késilgenliki we qeshqer türmiside jaza ötewatqanliqi heqqidiki xewirimiz élan qilin'ghandin kéyin, weziyettin xewerdar kishilerdin biri radiyomizgha uchur yollap, abduxélil obulqasimning a'ilide 7 qérindash ikenliki, hemmisiningla nöwette türmide jaza ötewatqanliqini ashkarilidi. Muxbirimizning téléfon ziyaretliri dawamida, qeshqerde tonulghan bu 7 qérindashning aldigha 17yil, keynige 9 yilliqtin türme jazasi höküm qilin'ghanliqi delillendi. 

Weziyettin xewerdar, öz ismini ashkarilashni xalimaydighan bir kishining inkas qilishiche, 15 yilliq késilgen we nöwette qeshqer türmiside jaza mudditini ötewatqan abduxélil obulqasimning a'ilide 6 qérindishi bar bolup, ularmu 2017 ‏-yilidiki chong tutqundin kéyin tutqun qilinip hemmisila türmige tashlan'ghan. Déyilishiche bu 7 qérindash sabir obulqasim, pazil obulqasim, memetsidiq obulqasim, memettursun obulqasim, abduxélil obulqasim, yüsüpjan obulqasim we abdusalam obulqasimdin ibaret bolup, bularning dadisi obulqasim qeshqerde sa'et sodisi we rémont ishliri bilen tonulghaniken. Tijaritini qeshqer héytgah bazirida oxshimighan sahede bashlighan bu yette qérindash kéyinki yillarda qeshqerde “Aq orda soda baziri” ni berpa qilip qurulush matériyalliri we éléktir saymanliri sodisi bilen shughullan'ghan. Pazil obulqasim sodisini kargochiliq (yük toshumichiliq) qa kéngeytip ottura asiya we türkiye bazirida bash kötürgen we Uyghur sodigerlirining aldinqi qataridin orun alghan. Yene déyilishiche, bu yette aka-uka méhmanxana mulazimiti bilenmu shughullan'ghan. Filim ishligüchi abduxélil obulqasimning tutqunda ikenliki heqqide eng deslepte twittirda uchur tarqatqan norwégiyediki pa'aliyetchi abduweli ayupmu, ötken hepte abduxélil obulqasimning 6 qérindishiningmu türmide ikenliki heqqide alaqidar qanalliri arqiliq uchur alghan.

Déyilishiche, 1990-yillarda soda sahesige atlan'ghan, 2010-yillardin kéyin ronaq tapqan bu 7 qérindash, 2017-yili chong tutqun bashlan'ghanda hemmisila qara tizimliktin orun alghan we “Terbiyelesh” ke élip kétilgen. 2019-Yilining axiri abduxélil obulqasimdin bashqa hemmisige oxshimighan muddette qamaq jazasi bérilgen. Téléfonimizni qobul qilghan yeken peylo yeni qeshqer türmisidiki bir amanliq xadimining bayan qilishiche, bu yette qérindash aldi 17 yil, arqisi 9 yilliqtin késilgen.

 Aldinqi xewerlirimizde déyilgendek, bulardin abduxélil obulqasim, Uyghur medeniyet sahesidiki “Bölgünchiler” bilen hemkarlashqanliqi üchün tutqun qilin'ghan bolsa, uning akisi pazil obulqasim we sabir obulqasimlar, kargochiliq dawamida chet eldiki Uyghur muhajirlar bilen alaqide bolghanliqi üchün, bularmu “Üch xil küchler” bilen hemkarlashti dep qarilip tutqun qilin'ghan we jazalan'ghan.

Tutqundiki Uyghur sodigerlirining köpinchisining xeyr-saxawet ishliri seweblik tutqun qilin'ghanliqini tilgha alghan abduweli ayup, yuqiriqi 7 qérindashningmu belgilik bir iqtisad igisi bolush süpiti bilen zimmisige chüshken milliy we insaniy mes'uliyitini ada qilghanliqi üchünla tutqun qilin'ghanliqini ilgiri süridu.

 Ilgiriki xewerlirimizde qeyt qilinishiche, uzun mezgil Uyghurlarning chet elge chiqishini chekligen xitay da'iriliri, bir qisim xelq'ara jama'et pikrining bésimi bilen 2010 ‏-yillardin kéyin qisqa bir mezgil Uyghurlarning pasport élishini qolaylashturghan, hetta righbetlendürgen. Emma uzun ötmey, pasport élip chetke chiqqan, hetta pasportqa iltimas sun'ghanlarmu gumanliq dep qarilip lagérlargha we türmilerge tashlan'ghan. Weziyettin xewerdar kishining inkas qilishiche, pazil we sabir obulqasimning chet'elde soda qiliwatqan mezgilide mohtaj halettiki muhajir yurtdashlirigha qilghan yardimi, “Hijret” ni qollash yeni “Térrorchilarning arqa sépige yardem bérish” dep eyiblen'gen.

 Yuqiriqi türme amanliq xadimi, pazil we sabir obulqasimning “Jinayet” liridin birining “Hijretni qollash” ikenlikini delillidi.

 Yuqirida, tutqundiki filim ishligüchi abduxélil obulqasimning 6 qérindishiningmu türmide ikenliki heqqide melumat berduq.