Anisi we töt qérindishi ot kétishte ölüp ketken acha – inilar dunyaning zulumgha süküt qilmasliqini telep qildi

Ürümchide 24 – yanwar küni  yüz bergen ot kétish weqeside wapat bolghanlar üchün 1- dékabir peyshenbe küni istanbulda axbarat élan qilish yighini ötküzüldi.

Axbarat élan qilish yighinida, ürümchide  yüz bergen ot kétish weqeside  xitayning öylerge qamap qoyush siyasiti sewebidin binadin chiqalmay hayatidin ayrilghan  kishilerning arisida anisi we töt qérindishi wapat bolghan muhemmed memet'éli we sharapet memet'ilimu söz qilip,  dunyaning   xitayning  Uyghurlargha séliwatqan zulumigha süküt qilmasliqini telep qildi.

Axbarat élan qilish yighinigha köp sanda türkiye we chet'el téléwiziye qanallirining muxbirliri qatnashqan bolup, yighinida muhemmed memet'éli 2016 – yilining béshida achisi sharapet bilen türkiyege oqush üchün kelgenlikini bildürdi we a'ilisi toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Biz türkiyege kelgendin kéyin dadam memet'éli memetniyaz we chong akam ilyas rehim türmige qamap qoyulghanidi. Bu ot kétish weqeside méning anam qemernisa we töt qérindishim ölüp ketti, méning u yerde yene ikki qérindishim bar, ularning awazini anglashni we ular bilen alaqe qilishni telep qilimen, xitay hakimiyitidin bu ot kétish hadisisi heqqide chüshenche bérishini telep qilimen. Otni tizla öchürüwélish shara'iti bolsimu 3-4 sa'et dawamlashqan ot apiti  néme üchün waqtida öchürülmigenlikini soraymen, téxiche türmige qamaqliq bolghan dadam memet'éli memetniyaz we akam ilyas rehimning qoyup bérilishini we ular bilen alaqilishishni telep qilimen, uningdin bashqa yene héch qandaq iz- dérikini alalmaywatqan ikki qérindishim enes memet'éli we metniyaz memet'élining iz – dérikini qilishni, ulargha da'ir melumat we yip uchigha érishishni telep qilimen. Shuning bilen birge  pütün dunyaning we musulman döletlerning bu zulumgha süküt qilmasliqini telep qilimen”.

RFA/Arslan

Sharapet: “Anam we qérindashlirimni depine qilishqimu qatnishalmiduq”

Axbarat élan qilish yighinida söz qilghan sharapet memet'éli “Ot kétish weqeside köyüp ketken eng kichik qérindishimni toghulghandin buyan héch körüp baqmighanidim, 11 – ayning 24 – küni ijtima'iy taratqularda anamning we töt qérindishimning ölüm xewirini aldim, xitay hakimiyiti, ötni öchürüsh üchün héch qandaq heriketke ötmidi, ot öchürüsh idarisi we doxturxana shundaq yéqin turuqluq néme üchün waqtida kélip otni öchürmidi? anamni we qérindashlirimni depine qilishqimu qatnishalmiduq. Musulmanlargha we pütün dunyagha shuni chaqiriq qilimenki, u yerdiki ölgüchiler méning emes belki silerning a'ilenglar bolup qélishi mumkin idi, bu zulumgha süküt qilmasliqinglarni, awazimizgha awaz qoshushunglarni telep qilimen”, dédi.

Axbarat élan qilish yighinida söz qilghan xelq'ara musapirlar hoquqi jem'iyitining re'isi adwokat resul demir ependi  mundaq dédi: “Bügünki künde sherqiy türksitanda irqiy qirghinchiliq bilen ozuqliniwatqan xitay dölet re'isi shi jinping, “Yuqumni nölge chürüsh” siyasiti namida nurghun insanlarni öylirige sulap ölümge tashlap qoydi, töt aydin buyan öylirige qamilip qalghan Uyghurlar achliq we her xil késelliklerge duchar bolup hayat qélish üchün mujadile qilmaqta. Bu qétim Uyghurlar   24 – noyabir küni köpligen kishining ölüp kétishige seweb bolghan ot kétish weqesige duch keldi. U rayondiki yerlik menbelerge asaslan'ghanda, ot öchürüsh etriti 3 sa'et kéchikip kelgen we otni öchürüsh üchün yéterlik derijide tirishchanliq körsetmigen. Xitay birleshken döletler teshkilati bixeterlik kéngishidiki besh da'imiy ezaning biri bolghanliqi sewebidin, b d t xelq'araliq bir émbargo yürgüzelmeydu, b d t qarmiqida tekshürüsh élip baralmaydu, axbarat organliri sherqiy türkistandiki yighiwélish lagérliri toghrisida kéreklik xizmetler élip baralmaywatidu, biz ötmüshtikige oxshash bügün we kelgüsidimu mezlumlarning yénida bolushni dawamlashturimiz”.

RFA/Arslan

Axbarat élan qilish yighinida söz qilghan xelq'ara sherqiy türkistan teshkilatliri birliki re'isi hidayetulla oghuzxan, xitayning irqiy qirghinchiliq siyasitining bu ot kétish weqesidin ibaret emeslikini bildürdi we “Bashta türkiye qatarliq islam döletliridin musteqil bir tekshürüsh hey'itining sherqiy türkistan'gha bérip tekshürüsh élip bérishini telep qilimiz” dep tekitlidi.