Maykol mikol: “Amérika xelqi xitay kompartiyesining mahiyitini körüp yetti”

Muxbirimiz jewlan
2021.03.24
Maykol mikol: “Amérika xelqi xitay kompartiyesining mahiyitini körüp yetti” Xudson institutining tetqiqatchiliridin érik brwon (Eric Brown) bilen nuri türkel ependi amérika awam palatasi tashqi ishlar komitétining jumhuriyetchilerdin bolghan re'isi maykol mikol (Michael McCaul) bilen xitay tehditi toghruluq tor söhbiti ötküzdi. 2921-Yili 12-mart.
Xudson Instituti

Yéqinda xudson institutining tetqiqatchiliridin érik brwon (Eric Brown) bilen nuri türkel ependi amérika awam palatasi tashqiy ishlar komitétining jumhuriyetchilerdin bolghan re'isi maykol mikol (Michael McCaul)bilen xitay tehditi toghruluq tor söhbiti ötküzgen.

Bu söhbettin ilgiri, yeni 10-mart küni, maykol mikol amérika awam palatasi tashqiy ishlar komitétning amérika dölet ishliri ministiri antoni bilinkén bilen ötküzgen ispat anglash yighinida, baydin hökümitining muhim tashqiy siyasiti toghruluq pikir bayan qilghanidi.

U sözide aldi bilen xitay mesilisini tilgha élip, xitayning korona wirusini peyda qilish we dunyagha tarqitishta bash jinayetchi ikenlikini, öz xelqi we dunya xelqi üchünmu apet peyda qilghanliqini, emma xitayning amérikani apetning menbesi dep qaraydighanliqini, shunga xitayni hergiz normal reqib dep qarighili bolmaydighanliqini otturigha qoyghan. U mundaq dégen: “Men alyaskada ötküzidighan söhbitinglarning ongushluq bolushini tileymen. Biz 40 yildin béri xitay bilen idé'ologiyelik küresh qilip kelduq, mustebitlikke qarshi démokratiyeni, basturushqa qarshi erkinlikni teshebbus qilduq. Xitay kompartiyesining mahiyitige sel qarap, uni xelq'ara jem'iyetke élip kirishke tirishtuq, emma uning qilche ünümi bolmidi. Antoni bilinkén ependi, siz sözingizde xitayning iqtisad, diplomatiye, herbiy we téxnika jehettin küchlük hemde xelq'ara sistémigha tehdit élip kéliwatqan birdinbir dölet ikenlikini éyttingiz, bu pikringizge qoshulimen. Men siz bilen birlikte xitaygha taqabil turushqa her waqit teyyarmen”.

Xudson institutining tetqiqatchiliridin érik brwon (Eric Brown) bilen nuri türkel ependi amérika awam palatasi tashqi ishlar komitétining jumhuriyetchilerdin bolghan re'isi maykol mikol (Michael McCaul) bilen xitay tehditi toghruluq tor söhbiti ötküzdi. 2921-Yili 12-mart.

Xudson instituti uyushturghan tor söhbitide awam palata ezasi maykol mikol mezkur institutning tetqiqatchiliridin érik brwon (Eric Brown) we nuri türkel ependining amérikaning kelgüside xitayning tehditige qarshi qandaq tedbir qollinidighanliqi heqqide sorighan so'allirigha jawab bergen.

U bezi taratqularning xitayning jinayitini “Irqiy qirghinchiliq” dégili bolmaydu dégen teshwiqatigha qarita qandaq pikri barliqi heqqide soralghan so'algha jawab bérip, mundaq dégen: “Ular pütünley xatalashti, ular eger azraq waqit chiqirip, xitay özi imza qoyghan ‛irqiy qirghinchiliqning aldini élish we uni cheklesh ehdinamisi‚ ni oqup baqqan bolsa, xitay kompartiyesining herikiti we gherizining irqiy qirghinchiliqqa oxshash jinayet ikenlikini tonughan bolatti. Xitayning Uyghur we bashqa milletlerni jismaniy we rohiy jehettin qiynishi, öltürüshi, qul qilip ishlitishi, tughutni cheklishi, balilarni yétimxanilargha solishi qatarliqlarning hemmisi irqiy qirghinchiliqqa kiridu. Uyghurlarning pütkül ahalisi, ewladi we medeniyiti weyran qilindi. Qeyerdin qarisingiz bular dunya étirap qilghan ‛irqiy qirghinchiliq‚ tebirige chüshidu”. U yene sözide amérika tashqiy ishlar ministiri antoni bilinkén'gha xitay ötküzgen jinayetning irqiy qirghinchiliq ikenlikini tekitligenlikini, jow baydén hökümitining bu jinayetke qarshi éniq chare-tedbir qollinishini ümid qilidighanliqini bildürgen.

Nuri türkel ependi amérikaning Uyghurlarni basturushqa hemdem boluwatqan shirketlerge “Maginéstiki qanuni” arqiliq cheklime qoyghandin kéyin, eger buning ünümi bolmisa kéyinki qedemde némilerni qilishi kérekliki heqqide sorighanda, maykol mikol jawab bérip, bu jehette téximu köp ishlarni qilish kéreklikini, bolupmu irqiy qirghinchiliq yüz bériwatqan chaghda bu mesilini dunya sehnisige élip chiqip, bu jinayetke chétishliq téximu köp shexs we shirketlerni jazalash kéreklikini bildürgen.

Nuri türkel ependi yene yéngi dölet mejlisining bu “Irqiy qirghinchiliq” mesilisige qandaq qaraydighanliqini, shundaqla yéngi hökümetning siyaset jehettin bu mesilini qandaq hel qilishini ümid qilidighanliqini sorighanda maykol mikol jawab bérip mundaq dédi: “Kishilik hoquq mesilisi dölet mejliside partiye ayrimaydighan bir mesile, amérika xelqining awazigha wekillik qilidighan bu mejlis xitaygha bu jinayetni esla qobul qilalmaydighanliq signalini her waqit béridu. Yéngi dölet mejliside men bu ehwalni köp körimen dep oylaymen. Chünki bu bizni birlikke keltüridighan mesililerdin biri”.

Maykol mikol yene xitayning dölet ichidin halqighan nazaret-kontrol sistémisigha qandaq taqabil turush kérekliki heqqidiki so'algha jawab bérip, xitayning nechche tirilyon dollar serp qilip, téxnikisi ilghar nazaret-kontrol dölitige aylan'ghanliqi we dunyani öz alqinida tutup turushqa urunuwatqanliqini, yawropadiki ittipaqdashliri, afrigha we latin amérikasi döletlirini xu'awéygha oxshash xitay shirketliri bilen hemkarlashmasliqqa chaqirip kelgenlikini bildürgen.

Nuri türkel ependi 2022-yil béyjingda ötküzülidighan qishliq olimpék musabiqisini bayqut qilishning xitaydiki kishilik hoquq depsendichilikini toxtitishta qandaq ehmiyiti barliqin sorighanda, maykol mikol mundaq dédi: “Dunyagha nezer salsaq, eng éghir kishilik hoquq depsendichiliki xitayda yüz bériwatidu. Biz tenheriketchilerge purset bersek deymiz, chünki ular japaliq meshiq qildi. Men her qétim téléwizorgha chiqsam bu musabiqini bashqa jaygha yötkesh toghruluq teklip bérip kéliwatimen. Eger tenheriketchilirimiz u yerge bérip qalsa héch bolmisa ulargha bixeterlik terbiyesi bérimiz. Chünki ularmu xitayda teqib we nazaret astida bolidu”.

Söhbet axirida, tetqiqatchi érik browin amérikaning kelgüside xitay tehditige taqabil turush üchün amérika xelqini qandaq qozghitalaydighanliqi we bu jehette némilerni qilish kérekliki heqqide sorighanda, maykol mikol mundaq dédi: “Xitay kompartiyesi özining pilanini ishqa ashurush üchün qolidin kelginini qilidu. Ular qurulghinigha 100 yil bolghan bu xatire yilida dunyani iqtisad we herbiy jehettin kontrol qilishni oylaydu. Emma menche, amérika xelqimu oyghandi. Eng yéngi xelq rayini tekshürüshte, 80 pirsent amérikaliqning xitay kompartiyesini yaman köridighanliqi melum boldi. Buni asasen korona wirusi keltürüp chiqardi, bu wirus amérika xelqining közini achti؛ amérikiliqlar xitayning Uyghurlargha ziyankeshlik qilishi bolsun, kishilik hoquqni depsende qilishi bolsun yaki eqli mülükni oghrilishi bolsun, hemmisini körüp yetti. Xitayning “Bir belwagh bir yol” qurulushi adil riqabetke xilap bir qilmish. Ochuq éytqanda, xitay hazir dunyagha iqtisad we herbiy jehettin xoja bolimen dep xiris qiliwatidu. Bu kéyinki ewladlirimiz üchün uzun muddetlik bir tehdit. Men soghuq munasiwetler urushini körüp chong boldum, “11-Sintebir” radikal islam térrorluqigha shahid boldum. Menche silermu oylap baqsanglar bolidu, xitay kompartiyesi dégen ashundaq nerse. Men bu ewlatlargha shuni deymen, chünki ular bu nuqtini chüshinishi kérek”.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.