Awstraliye fédératsiye parlaméntida “Partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisi” resmiy quruldi

Awstraliye fédératsiye parlaméntida “Partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisi” resmiy quruldi

11-Féwral küni, kanbérradiki awstraliye parlamént binasida ötküzülgen, partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisi (AAPPGU) ning resmiy qurulush murasimi we söhbet pa'aliyitige mezkur guruppining re'isliridin parlamént ezasi toniy zappiya (Tony Zappia) we parlamént ezasi andréw wallis (AndrewWallace) “Awstraliye Uyghur tengritagh xanim-qizlar uyushmisi” bilen hemkarliqta sahibxaniliq qilghan.

Awstraliye parlaméntidin mezkur guruppigha eza bolghan her qaysi partiyelerning parlamént ezaliri, awstraliyening her qaysi jaylirida pa'aliyet élip bériwatqan Uyghur teshkilat wekilliri we bir qisim Uyghurlar bolup küp sanda kishi pa'aliyetke ishtirak qilghan.

Murasimda “Awstraliye parlaménti partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisi” ning re'isliridin parlamént ezasi toniy zappiya ependi radiyomizgha mundaq dédi: “Parlaménttiki bu Uyghur dostluq guruppisi, bügün kanbérrada parlaméntimizda resmiy quruldi. Bu guruppining qurulushi yalghuz awstraliyede yashawatqan Uyghurlar we dunyaning her qaysi jayliridiki Uyghurlar üchünmu bir zor qedem. Chünki bu guruppimiz awstraliyediki Uyghurlarning awazini anglash hemde ularning ana wetinidiki Uyghurlarning awazini anglitishigha meydan hazirlashni shu arqiliq awstraliye hökümitining awstraliyediki we Uyghurlar wetinidiki barliq Uyghurlarning weziyitini téximu yaxshi chüshinishni ilgiri sürüshni meqset qilidu.”

Awstraliye parlaméntida bu guruppining qurulushi üchün yillardin béri heriket qilip kéliwatqan “Awstraliye Uyghur tengritagh xanim-qizlar uyushmisi” kanbérradiki awstraliye parlaméntida ötküzülgen bu murasimni birlikte uyushturghan we pa'aliyet zalini jem'iyettiki aktip Uyghur xanim qizlarning chéwerlik bilen Uyghur medeniyet puriqigha bay qilip raslighan zal Uyghurlarning xasliq, milliy medeniyet alahidiliklirini, sen'itini namayende qilidighan doppilar, etles güllük buyumlar, Uyghur sazliri, öy seremjanliri bilen bézelgen shundaqla Uyghur tatliq türme we mezzilik chayliri bilen intayin dostane we azade keypiyat yaritilghan. Dostluq keypiyati ichide parlamént ezalirigha Uyghur kimliki tonushturulghan.

“Awstraliye Uyghur tengritagh xanim-qizlar uyushmisi”  ning re'isi ramile chanishéw xanim, yumilaq üstel söhbitide söz qilip, awstraliye parlaménti partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisining qurulghanliqini, awstraliyediki Uyghur jama'iti shundaqla pütün Uyghurlargha wakaliten qizghin tebrikligen, hemde u guruppining qurulushida küch chiqarghan parlamént ezalirigha teshekkür bildürüp, mezkur guruppining qurulushining muhajirettiki Uyghurlargha, bolupmu hélihem irqi qirghinchiliqning qurbani boluwatqan, kimlik, medeniyet, til we her jehettin yoqitishqa uchrawatqan Uyghurlar üchün intayin ehmiyetlik ish ikenlikini bildürgen.  Shundaqla u Uyghurlarning bu dostluq guruppisining awstraliye hökümitidin kütidighan 3 achquchluq telipini otturigha qoyghan bolup, ular:

1-Uyghurlar üstidin élip bériliwatqan irqi qirghinchiliqta biwasite qoli bar xitay emeldarlirini, magnitiski qanuni boyiche jazalash.

2-Uyghur qulluq emgiki bedilige kelgen xitay mallirining awstraliyege kirishning aldini alidighan, küchlük qanun belgilesh.

3-Bash panahsiz qalghan taylandtiki Uyghurlarni öz ichige alghan Uyghurlargha ige chiqish.

 U yene, bu dostluq guruppisidiki parlamént ezalirini Uyghurlarning mezkur teleplirining awstraliye hökümitining qobul qilishi  we tedbir élishi üchün heriket qilishqa chaqirghan.

Musapir Uyghurlarni awstraliyege qobul qilish heqqide ayrim toxtalghan ramile xanim, 60 mingdin artuq Uyghurning döletsiz, pash panahsiz musapirliqta yashawatqanliqini, bolupmu taylandta, se'udi erebistan we marakeshte xitaygha qayturulush xewpide qalghan Uyghurlarning jiddiy kishilik hoquq yardimige mohtaj ikenlikini tekitlep: “Yéqinda kanada hökümiti 10 ming Uyghurni qobul qilidighanliqi jakarlidi. Awstraliyening uningdinmu yaxshi qilalaydighanliqigha ishinimen” dégen.

“Awstraliye Uyghur tengritagh xanim-qizlar uyushmisi” ning re'isi ramile chanishéw xanim ziyaritimizni qobul qilip, awstraliye parlaménti partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisining, awstraliye parlaméntida Uyghurlar üchün qurulghan bir muqim guruppa bolup qalidighanliqini bildürdi.

Uyghurlarni izchil qollap kéliwatqan shundaqla mezkur Uyghurlarni qollash guruppisining qurulushida achquchluq rol oynighuchi parlamént ezaliridin fatime payman (Fatima Payman) xanim, murasimdin kéyin radiyomizgha mundaq dédi:

“Bu Uyghur dostluq guruppisining qurulushining ehmiyiti shuki, bu, men we bashqa hemkarliqtiki parlamént ezalirining awstraliye hökümitide dawamlashturidighan bir diyalogi bolup qalidu. Dostluq guruppisidiki parlamént ezaliri qatarliq xizmetdashlirim bilen bille biz, dostluq guruppisida otturigha qoyulghan 3 telepning étirap qilinishi hemde toluq emeliylishishi üchün heriket qilimiz. Biz bu irqiy qirghinchiliqning uzun'gha sozulghanliqini, Uyghurlargha qaritilghan milliy qirghinchiliqning awstraliye we dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlargha keltürgen azablirini tonushimiz  kérek. Biz parlaméntta Uyghurlarning awazini kücheytish bilen teng, Uyghurlargha qarshi yüz bériwatqan shundaqla dunyaning her qaysi jaylirida yüz bériwatqan wehshiylik we malimanchiliqlarni axirlashturushqa heriket qilishimiz lazim.”

Kanbérradiki parlaméntta ötküzülgen mezkur Uyghurlarni qollash guruppisining qurulushigha qatnashqan, awstraliyediki teshkilat wekilliridin, wiktoriye Uyghur jem'iyitining re'isi alim osman ependi radiyomizning ziyaritini qobul qilip, parlaméntta bu guruppining qurulushida “Awstraliye Uyghur tengritagh xanim-qizlar uyushmisi” ning ezalirining yillardin buyan zor küch chiqarghanliqini tilgha aldi. Shundaqla bu guruppining awstraliye hökümitining xitayning Uyghur irqi qirghinchiliqini toxtitish üchün heriket qilishi we xitaygha qarshi tashqi siyaset belgileshte tesir körsitishini ümid qilidighanliqini bildürdi.

Igilishimizche, awstraliye parlaméntida qurulghan bu “Partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisi”, parlamént ezalirining awstraliye hökümitige, Uyghur irqiy qirghinchiliqi bilen alaqisi bolghan xitay memurlirigha jaza yürgüzüsh, awstraliye-xitay soda kélishimliri we bu kélishimlerni ijra qiliwatqan xitay shirketliri, memurlirining Uyghur mejburiy emgiki bilen munasiwette bolghanlirini jazalash qararlirini élishigha türtke bolush, muhajirettiki Uyghur musapirlirini qoynigha élishqa heriket qilish, awstraliyediki Uyghur jama'itining teleplirige, ijabiy tedbirler arqiliq jawab qayturush üchün heriket qilidiken.

Awstraliye parlaméntida bu “Partiyeler ara Uyghurlarni qollash guruppisi” ning qurulushining aldida, amérika, kanada, firansiye we yaponiye, teywen we gérmaniye parlaméntlirida hemde yawropa ittipaqidimu oxshash meqsette, Uyghurlarni qollash üchün dostluq guruppiliri qurulghanidi.