Xitayning irqiy qirghinchiliqigha qarshi xelq'ara küreshte Uyghur ayalliri awan'gartliq rolini oynimaqta

Xitay tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi wang wénbin axbarat élan qilish yighinida lagér shahitliridin zumret dawut bilen tursun'ay ziyawudunning süritini kötürüp söz qilmaqta. 2021-Yili 23-féwral, béyjing.

“21-Esirde insaniyetning yüzige chüshken bir qara dagh” dep teswirlen'gen hemde Uyghurlargha “Irqiy qirghinchiliq” qilish bilen eyibliniwatqan xitay hökümiti 8-marttiki ayallar bayrimi yétip kélish harpisida özining irqiy qirghinchiliq jinayitini pash qilghan Uyghur ayal lagér shahitlirining shexsiyitige hujum qilish bilen mahiyitini téximu ashkara qilmaqta.

Xitay tashqi ishalar ministirliqining bayanatchisi wang wénbin 1-mart xitayning lagérlarda Uyghur qiz-ayallarigha sistémiliq basqunchiliq qiliwatqanliqini dunyagha ashkarilighan tursun'ay ziyawudun we bashqa Uyghur ayal shahidlarning shexsiyitige hujum qildi. Uning bu qilmishi ijtima'iy taratqularda qattiq eyiblendi. Kishilik hoquqni közitish teshkilatining xitay ishliri diréktori sofiye richardson inkas bildürüp: “Bu özining bayanlirini kontrol qilishmu yaki ayallar düshmenlikining xitay dölet siyasitining bir qismi ikenlikini étirap qilishmu?” dep tekitlidi.

Ötken yili séntebirde amérikaning yardimi bilen washn'gton'gha kélip dawaliniwatqan tursunay ziyawudun bu yil mart éyining özi üchün “Bayram” emes belki qorqunch luq “Lagér” ni eslitidighan bir kün ikenlikini éytti. Chünki u xitay saqchiliri teripidin lagérgha del 2018-yili 8-mart, yeni xelq'ara ayallar bayrimi künide chaqirtilghan iken.

Tursun'ay qachanki Uyghur ayalliri, bolupmu xitayning xorluq we zulumlirigha uchrawatqan barliq ayallar qutulmighuche, özige bayram bolmaydighanliqini we shu kün'ge yetküche küreshlirini dawamlashturidighanliqini bildürdi.

Tursun'aygha oxshash washin'gtonda yashawatqan lagér shahidliridin 2019-yili a'ilisi bilen pakistan arqiliq amérikagha kelgen zumret dawut jaza lagérliri heqiqde guwahliq bérip, özining mejburiy halda menggülük tughmas qilin'ghanliqini anglatti. U xitay hökümitining Uyghurlargha yürgüziwatqanlirining bir qirghinchiliq ikenlikini, bir milletni sistémiliq yoqitish we neslini qurutushning qebih bir pilan ikenlikini polattek ispat bilen temin etken idi. Buning bilen zumret xitayning biwaste wujum nishanigha aylandi. Emma zumret yenila axbaratlargha, kishilik hoqoq tepshilatlirigha we ijtima'iy taratqulargha xitayning Uyghur diyaridiki her türlük zulumlirini pash qilishni izchil dawamlashturmaqta.

Ziyaritimizni qobul qilghan zumretning sözliri Uyghur ayallirida eslidin bar bolghan jasaret we pidakarliqni qayta namayende qildi.

Xitay hökümitining lagér shahidlirigha toxtawsiz we qaratmiliq halda shexsiy hujum qilishidin lagér shahidlirining guwahliqlirining xelq'araning diqqet nezerini Uyghurlar weziyitige merkezleshtürüshte we shu seweblik xitaygha qarshi yéterlik bésim peyda qilishida oynighan roligha sel qarighili bolmaydighanliqni körsitip turmaqta. Gerche xitay tashqiy ishlar ministirliqi 1-mart Uyghur lagér shahidlirining shexsiyitige hujum qilghan bolsimu, emma chet el muxbirlirining ularning konkrét uchurlirigha da'ir so'allargha jawab bérishni ret qilghan.

Xitay yene yéqinda “Méhrigül tursunning hékayiliri” namliq méhrigülge shexsiy hujum we haqaret qilighan höjjetlik filim tarqatqan idi. Uningda méhrigülning ata-anisi, saqchilar we doxturlar méhrigülge qarshi sözlitilgen idi. Bu filimde méhrigülning guwahliqliriningning hemmisini yalghan'gha chiqirishqa urun'ghan idi.

Lagér shahiti méhrigül tursunning bu xil hujumlargha tunji qétim uchrishi emes. Lékin xitayning bu qétimmu pakit oydurush taktikiliri we saxtiliqliri méhrigülning közidin qéchip qutulalmighan.

Méhrigül tursun xitayning toxtawsiz hujumliridin özining, zumret dawutning we tursun'ay ziyawudunning guwahliqlirining heqiqetenmu xitaygha bésim peyda qilghanliqini körüp yetkenlikini bildürdi.

U yene Uyghur jama'itini xitay hökümiti teripidin ghaljirlarche hujumlargha uchrawatqan pidakar ayal shahidlarni himaye qilishqa, ularning sheripini qoghdash arqiliq yenimu küpligen pidakar Uyghur hede-singillarni xitayning zulumini toxtitish üchün meydan'gha chiqishqa righbetlendürüshke chaqirdi.

“Mejburiy emgek”, “Tughut cheklesh”, “Séstimiliq basqunchiliq”, “Irqiy qirghinchiliq” qatarliqxitayning köz yumghili bolmaydighan jinayet pakitlirini ashkarlighan Uyghur ayal lagér shahidliridin méhrigül tursun, gülbahar jélilowa, qelbinur sidiq, zumret dawut, tursunay ziyawudun qatarliqlar xitayning özlirige qaratqan her türlük bésim we hujumlirigha qarimay, lagérda béshidin kechürgen qorqunuchluq qismetlirini we körgenlirini ispatliq anglatti. Xitayning amérika, kanada we gollandiye teripidin “Érqiy qirghinchiliq” yürgüzüsh bilen qattiq eyiblishige türtke boldi.

Bu 3 neper qeyser Uyghur ayalning jasariti hemmimizge ilham bolghusi. Radiyomiz namidin pütün dunyadiki Uyghur qiz-ayallirining bayrimini qutluqlaymiz!