RFA/Erkin Tarim
Dunyaning her qaysi jaylirida Uyghurlarni qollap xitaygha qarshi naraziliq namayishliri arqa-arqidin ötküzülmekte. 24-Dékabir küni ezerbeyjan ilimler akadémiyesining mutexessisi yasémin qoyunju xanim bashchiliqidiki bir guruppa ezerbeyjanliqlarxitayning bakudiki elchixanisi aldida naraziliq namayishi ötküzdi.
Ular bakudiki xitay elchixanisi aldigha qara gül qoyup, sherqiy türkistanning ay-yultuzluq kök bayriqini égiz kötürüp, xitayning nöwette Uyghurlargha yürgüziwatqan zulumlirigha naraziliq bildürgen. Biz namayish toghrisida téximu tepsiliy melumat igilesh üchün namayishni uyushturghan doktor yasémin qoyunju xanim bilen téléfon söhbiti élip barduq.
U 24-dékabir küni xitayning ezerbeyjandiki elchixanisi aldida namayish ötküzüshning meqsiti heqqide toxtilip, mundaq dédi: "Biz xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan irqiy qirghinchiliqigha naraziliq bildürüsh üchün namayish qilduq. Ezerbeyjanda hazir sheher bashliqliri saylimi ötküzüliwatidu. Yéqinda parlamént ezalirining saylimi bar. Weziyet bekla jiddiy. Biz qilghan namayish emeliyette ezerbeyjandiki hemme xelqning chin qelbidin urghup ghiqqan naraziliqi idi, chünki namayishtin kéyin nurghun kishiler manga téléfon qilip rehmet éyitti. Hetta nurghun kishi namayishqa qatnishishni xalaydighanliqini éytishti."
Yasémin qoyunchu xanim yéngi yildin kéyin ezerbeyjanda Uyghurlar toghrisida her xil pa'aliyetlerni uyushturushni oylawatqanliqini bayan qilip, mundaq dédi: "Yéngi yil bayrimi axirlashqandin kéyin ezerbeyjanda sherqiy türkistan toghrisida doklat bérish yighinliri chaqirishni oylawatimiz. Pütün partiyeler, axbarat organlirini chaqirip yighinlar ötküzüshni pilanlawatimiz. Sabiq sowét ittipaqi mezgilide milliy héssiyatimiz we qediriyitimiz öltürülgen idi. Hazir milliy ghururimiz kücheydi. Uyghurlarningmu ezerbeyjanliqlar bilen bir qatarda türk dunyasining bir parchisi ikenlikini kishiler tonup yetti. Shunga bundin kéyin ezerbeyjanda Uyghurlargha bolghan qiziqish téximu küchiyidu, dep oylaymen."
Qimmetlik radiyo anglighuchilar, ezerbeyjan bir türkiy jumhuriyet bolup, yéqindin buyan ezerbeyjan axbaratliridimu özlirining Uyghurlar bilen qérindash millet ikenliki bayan qilin'ghan maqaliler köpeymekte. Undaqta, yéqin kelgüside ezerbeyjan hökümitimu Uyghurlargha ige chiqip, xitayning bésim siyasitini eyibleydighan bayanatlarni élan qilarmu?
Yasémin qoyunlu xanim ezerbeyjan hökümitining pat yéqinda xitaygha qarshi bayanat béridighanliqigha ishenmeydighanliqini, lékin hazir ezerbeyjan xelqi Uyghurlarni qollap pa'aliyet ötküzse tosmaywatqanliqini bayan qilip, mundaq dédi: "Uyghur mesilisi yéqinda ezerbeyjan parlaméntida küntertipke kélemdu-yoq, buni bilmeymen. Bu jehettin hökümetke ishenmeymen. Lékin shuni dep qoymaqchimenki, her qaysiy partiyeler, ammiwiy teshkilatlar we axbarat organliri Uyghur mesilisi toghrisida pa'aliyet ötküzse hazir ezerbeyjan hökümiti tosmaywatidu. Biz xitay elchixanisining aldida namayish qilghanda biznimu tosmidi."
Igilinishiche, burun ezerbeyjandiki bezi yashlar xitay elchixanisi aldida namayish ötküzgen idi. Emma ziyalilar we bilim ademliri Uyghurlar heqqide namayish ötküzüp baqmighan idi. Bu qétimqisi ezerbeyjan ziyaliylirining Uyghurlarni qollap ötküze'en tunji namayishi iken.
