B d t binasi aldida tunji qétim “Sherqiy türkistan bayriqi” chiqirildi

Muxbirimiz eziz
2020.11.13
nyu-york-jumhuriyet-bayraq-1.jpg D u q ning chaqiriqigha awaz qoshush üchün nyu-york shehiridiki b d t binasi aldida ötküzül bayraq chiqirish murasimidin körünüsh. 2020-Yili 12-noyabir.
Photo: RFA

Uyghurlar mesilisining birleshken döletler teshkilati (b d t) yighinlirida muzakire qilinishi hemde Uyghur teshkilatlirining b d t binasi aldida namayish qilishi ötken on nechche yildin buyan pat-patla anglinip qalidighan xewerler bolup kelgenidi. Emma 2020-yilining axirigha kelgende bu jayda bir qétimliq pewqul'adde pa'aliyet ötküzüldi.

Bu yil 12-noyabir küni dunya Uyghur qurultiyi (d u q), Uyghur herikiti teshkilati we amérika Uyghur akadémyisining teshkillishi bilen xitay hökümitining Uyghurlargha yürgüzüwatqan zulumlirini eyiblesh hemde dunya Uyghur qurultiyining “Dunyaning hemmila yérida birla waqitta sherqiy türkistan bayriqini chiqirish” chaqiriqigha awaz qoshush üchün nyu-york shehiridiki bayraq chiqirish murasimi b d t binasi aldida ötküzüldi.

Pa'aliyettin ilgirila nyu-york shehiridiki alaqidar orunlarning ruxsiti élin'ghan bolsimu, tajsiman wirusining yuqum ehwali eng éghir bolghan orun bolghanliqi üchün bek köp adem toplinishqa bolmasliq belgilimisi hélihem küchke ige idi. Shunga bir qisim Uyghurlar toxtimay yéghiwatqan yamghurgha qarimastin adem sanini bek köp qiliwetmigen asasta shu küni chüshtin kéyin sa'et ikkide b d t binasi aldigha toplandi. Aldi bilen dunya Uyghur qurultiyi xitay ishliri bölümining mudiri ilshat hesen söz aldi hemde bügünki pa'aliyetning “Sherqiy türkistan dölet shé'iri” ni oqush arqiliq Uyghur tarixidiki “Sherqiy türkistan jumhuriyiti” ge éhtiram bildürüsh bilen bashlinidighanliqini uqturdi.

Shuningdin kéyin ilshat hesen söz qilip 1933-yili we 1944-yili qeshqerdin taki ghuljighiche bolghan jaylarda “Sherqiy türkistan bayriqi” ni lepildetken Uyghurlarning öz waqtida hörlük we erkinliktin behrimen bolghan halda özlirining musteqil dölitini qurup chiqqanliqini, bügünki kün'ge kelgende bolsa eyni waqitta mürini-mürige tirep birlikte küresh qilghan Uyghur, qazaq, qirghiz we bashqa xitay bolmighan milletlerning lagérlargha qamilishtek yene bir ortaq azab-oqubetni bashtin kechürüwatqanliqini, shunga mushundaq ehwalda dunyadiki eng chong xelq'araliq teshkilat bolghan b d t aldigha toplinip namayish qilishning bekmu ehmiyetlik bir pa'aliyet bolidighanliqini sözlep ötti.

Bayraq chiqirish we dölet shé'iri oqushtin kéyin yangratqu arqiliq Uyghurlarning nöwettiki weziyiti hemde xitay hökümitining qebih basturush siyasetliri heqqide söz qilindi. Shuningdin kéyin pa'aliyetke qatnashquchilar Uyghurlargha hörlük tilesh, lagérlarni tézdin taqash, shuningdek xitay hökümiti we xitay kompartiyesige lenet oqush mezmunidiki sho'arlarni towlidi.

Amérikadiki köpke tonulghan Uyghur ziyaliysi, dorigerlik alimi doktor rishat abbas bu qétimqi pa'aliyetning asasliq teshkilligüchilirining biri süpitide namayishchilar qataridin orun alghanidi. Nöwette özining kündilik xizmitidin bashqa qoshumche Uyghur akadémyi'isining pexriy re'isi hemde dunya Uyghur qurultiyi bilen Uyghur herikiti teshkilatining aliy meslihetchisi bolup ishlewatqan rishat abbas bu qétimqi bayraq chiqirish murasimidin bekmu söyün'gen kishilerning biri. U bu heqtiki ziyaritimiz jeryanida mushundaq bir orunda “Sherqiy türkistan bayriqi” chiqirishning nöwettiki weziyette bekmu zor ehmiyiti barliqini alahide tekitlidi.

Bayraq chiqirish pa'aliyitige ishtirak qilghanlar arisida xarward uniwérsitétining Uyghur tili oqutquchisi, amérika Uyghur akadémiyisining hey'et ezasi doktor gülnar ezizmu bar bolup, bügünki pa'aliyet üchün alayiten nyu-york shehirige kelgen idi. U özining namayish jeryanida xiyalidin kechken hayajanliq deqiqilerni biz bilen ortaqliship “Ay-yultuzluq kök bayraqning wetinimiz asminida lepildishige ishenchim bar” dédi.

Bu qétimqi pa'aliyetni gerche wirus yuqumining tesiri tüpeylidin bek chong kölemlik qilishqa imkan bolmighan bolsimu, emma eng chong dunyawi teshkilat bolghan b d t binasi aldida “Sherqiy türkistan bayriqi” ni chiqirish murasimi ötküzüsh ilshat hesenning neziride bir yéngi bashlinish hésablinidu. U bu heqtiki ziyaritimizni qobul qilghanda özining buningdinmu zor utuqlarni körüsh arzusida ikenlikini bildürdi.

Melum bolushiche, 12-noyabir küni dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlar birdek herqaysi chong sheherlerdiki hökümet binaliri aldida “Sherqiy türkistan marshi” ni yangritish hemde marshqa jör bolghan halda “Sherqiy türkistan bayriqi” ni chiqirish murasimi ötküzgen. Muhajirettiki Uyghurlar bolsa bu haldin téximu zor ümidlerni körmekte iken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.