B d t da milletlerning wekillik qilish heq-hoquqliri muhakime qilindi
2024.12.02
29-Noyabir, b d t da ötküzülüwatqan az sanliqlar mesililiri munbiri mezgilide, dunya Uyghur qurultiyi, wakaletsiz milletler teshkilati, siprus uniwérsitéti, iran gherbiy baluchistan kishilik hoquq teshkilati qatarliq teshkilatlar birliship, “Wekillik qilish heqqide qayta oylinish-künséri özgiriwatqan dunya siyasitide az sanliqlarning diplomatiye hoquqi” dégen témida yandash yighin chaqirghan.
Bu yighinda diplomatiyening bügünki künde döletni merkez qilghanliqi, b d t qurulghanda az sanliq milletler topi, wekilsiz milletler we yerlik xelqlerning awazini dunya sehnisidiki muhim tedbir belgilesh jeryanidin chiqirip tashlan'ghanliqi otturigha quyulghan. Bu yighin'gha dunya Uyghur qurultiyigha wakaliten dunya Uyghur qurultiyi fondi re'isi, qurultay bérlin ishxanisi diréktori gheyur qurban qatnashqan.
Bu heqte radiyomizning ziyaritini qobul qilghan gheyur qurban bu yighin heqqidiki melumatlarni radiyo anglighuchilar bilen ortaqlashti.
Bu yighinda siprus uniwérsitéti piroféssori kostas m. Konstantino “Diplomatiyege érishish hoquqi” uqumi heqqide, b d t eyni waqitta qurulghanda döletlerningla wekillikini mu'eyyenleshtürgenliki üchün, b d t da wekillik qilish peqet döletlerge bérilgen bir imtiyaz we hoquqqa aylinip qélip, yerlik xelqler we milletlerning hoquqining chetke qéqilghanliqini otturigha qoyghan. Yighin axirida radiyomizning ziyaritige jawab bergen piroféssor kostas m. Konstatino bu heqtiki qarashlirini mundaq bayan qildi؛ “Hazirqi jenwe modéli 1923-yili otturigha qoyulghan, bu modél ayni waqitta zamanning éhtiyaji idi, emma hazir künséri özgiriwatqan dunya weziyitige maslishalmidi. Biz bu sewebtin piroféssor fi'ona mikkonel bilen b d t da choqum milletler we ishghal astidiki rayonlarningmu wekili bolush kérekliki heqqide yüz yilning ichidiki eng chong izdinishni élip bériwatimiz”.
Yighinda söz qilghan “Öz-özige wekillik qilish we öz teqdirini özi belgileshning muhimliqini tekitligen gheyur qurban: “Birleshken döletler teshkilati peqet döletlerning teshkilati, u milletlerning teshkilati emes! döletler mustemlike astidiki xelqning wekili bolalmaydu!” dégenni otturigha qoyghan. U, bu yighinning asasliq meqsiti heqqidiki melumatlarni radiyo anglighuchilar bilen ortaqlashti.
Bu yandash yighin'gha b d t diki liyuksémburg we her qaysi döletlerning wekilliri, birleshken döletler teshkilatining “Az sanliq milletler munbiri” ge qatnashqan döletlerning wekillirimu qatnashqan.