Gérmaniyening dölet rehberliri béyjing olimpik musabiqisigha qatnashmaydighanliqini bildürdi

Melum bolishiche, “Uyghur irqiy qirghinchiliqi”, xongkong démokratiyesining depsende qilinishi, teywen'ge qarita herbiy tehdit we xitayning künséri mustebitlishishi seweblik 2022-yilliq béyjing qishliq olimpik musabiqisini bayqut qilish yaki dölet rehberlirini qatnashturmasliq mesiliside yawropa ittipaqi téxi pikir birliki shekillendürelmigen. Biraq gérmaniyening ichkiy we tashqiy ishlar ministérliri 29-dékabir öz aldigha qarar bérip, béyjing qishliq olimpik musabiqisigha qatnashmaydighanliqini ochuq bildürgen. 12-Ayning béshida gérmaniye pirizdénti frank waltér shitayinmayérmu qishliq olimpik musabiqisi üchün béyjinggha barmaydighanliqini jakarlighan idi. Döletning 3 muhim rehbirining bu qarari gérmaniyening meydanini ashkarilap bergen we bash ministér olaf sholizni qéyin ehwalda qoyghan.

Gérmaniye metbu'atliri anjila mérkilning ornigha bash ministér bolup saylan'ghan olaf sholizning xitay bilen bolghan munasiwetni normal dawamlashturush terepdari bolushigha, gérmaniye bilen xitay otturisida dawamlishiwatqan 250 milyard yawroluq iqtisadiy kélishimning asasliq amil boliwatqanliqini ilgiri sürüshmekte idi. Bu sewebtin gherb qimmet qarishini tashqiy siyasetning yadrosi qilish teshebbusida boluwatqan yéngi tashqiy ishlar ministéri annaléna bayérbok bilen bash minister olaf sholiz otturisida peyda bolidighan sürkülüshni “Peqetla waqit mesilisi” dep atashmaqta idi. Metbu'atlar yene “Gérmaniyening tashqiy siyasitini annaléna bayérbok emes, olaf sholiz hökümiti belgileydu” dep, annaléna bayérbokning “Boyuntawliq” qilalmaydighanliqini tilgha élishqan idi. Mushundaq bir weziyette, Uyghurlargha hésdashliq qilidighan we xitay mustebitlikidin nepretlinidighan annaléna bayérbok öz iradisini namayen qilip, xitaygha mötidil pozitsiyede boluwatqan bash ministérni qéyin weziyetke chüshürüp qoyghan.

Gérmaniyede neshirdin chiqidighan “Zaman” gézitida 29-dékabir élan qilin'ghan “Bayérbok we fésér olimpik üchün béyjinggha barmaydu” namliq xewerge asaslan'ghanda, gérmaniyening tashqiy ishlar ministéri annaléna bayérbok bilen ichkiy ishlar ministéri nensiy fésér 29-dékabir gérmaniye axbarat agéntliqigha özlirining 2022-yilliq béyjing qishliq olimpik musabiqisigha qatnashmaydighanliqini, buning öz aldigha chiqarghan shexsiy qarari ikenlikini bildürgen. Biraq bash ministér olaf sholiz téxi ipade bildürmigen. Fédiratsiye bayanatchisi bu heqte toxtalghanda, “Yawropa ittipaqigha eza döletler bilen bir arigha kélip ipade bildürüsh” ning zörürlikini tekitligen.

Némila bolmisun, gérmaniyening tashqiy ishlar ministéri annaléna bayérbok bilen tenterbiye ishlirighimu mes'ul bolghan ichkiy ishlar ministéri nensiy fésérning birla waqitta 2022-yilliq béyjing qishliq olimpik musabiqisigha qatnashmaydighanliqi toghrisidiki meydanini ashkarilishi yalghuz gérmaniye üchünla emes, pütün yawropa üchünmu küchlük bir signal bolghan. Bu xusustiki xewerler bügün yawropa metbu'atlirining qiziq témisigha aylan'ghan. Buning xitaygha némidin bisharet béridighanliqi toghrisida munaziriler qozghilishqa bashlighan.

Uyghur siyasiy erbabliridin erkin alptékin ependi bu heqte toxtalghanda, annaléna bayérbokning bu keskin qararining yawropa ittipaqigha eza döletlerge tesir körsitishige ümid bilen qaraydighanliqini bildürdi. D u q bérlin ishxanisining mudiri gheyur qurban ependi bolsa, annaléna bayérbokning shexsiy qararidin memnun bolghan bolsimu, buningdin qana'etlenmeydighanliqini, gérmaniye hökümitini 2022-yilliq béyjing qishliq olimpik musabiqisini resmiy bayqut qilishqa qistash üchün 2022-yili 4-yanwar küni bérlindiki hökümet binasi aldida namayish uyushturidighanliqini tekitlidi.

Netije itibari bilen éyitqanda, amérika hökümiti bash bolup bayqut élan qilghandin tartip hazirgha qeder béyjing olimpik musabiqisini bayqut qilghan yaki dölet erbablirini qatnashturmaydighanliqini éniq bildürgen döletler: amérika, en'giliye, kanada, awistraliye, yéngi zélandiye, litwa, bélgiye, awstriye, yaponiye, gérmaniye qatarliqlardin ibaret bolghan. Eksiche, olimpikni siyasiy jehettin bayqut qilishqa ochuq qarshi turghan dölet rusiye bolup, 2-ayning béshida béyjinggha bérip qishliq olimpik musabiqisining échilish murasimigha qatnishidighanliqini éniq bildürgen tunji dölet rehbirimu rusiye prizdénti wladimir putin bolup qalghan.

Meyli bayqut sheklide bolsun, meyli korona wabasini bahane qilip bolsun yaki döletning siyasiy adetlirini chiqish qilip bolsun, aldimizdiki künlerde bu sepke qoshulidighan döletlerning sanining yenimu ashidighanliqi mölcherlenmektiken. Axbarat wastiliri gérmaniyediki bir qisim tenherketchilerningmu béyjinggha bérishtin waz kechkenlikini ilgiri sürüshmekte. D u q bolsa Uyghurlar topliship olturaqlashqan barliq döletlerde 2022-yili 4-yanwar küni béyjing qishliq olimpik musabiqisigha qarshi keng kölemde namayish ötküzüshke hazirlanmaqta.