Tutqundiki saghlamliq yétekchisi bextiyar sadirning shwétsiyediki qérindashliri xitay elchixanisi aldida namayish qildi
2023.08.18

Tutqundiki saghlamliq yétekchisi bextiyar sadirning shwétsiyediki ikki qérindishi, bextiyar üstidin mushu ayning birinchi heptisi sot échilghanliqi heqqide uchur alghan, ular bu uchurning toghriliqini jezmleshtürüsh we sotning netijisini bilish üchün ürümchidiki alaqidar organlargha téléfon qilghan bolsimu, héchqandaq jawabqa érishelmigen. Netijide ular tünügün yeni 17-awghust küni shwétsiyediki xitay elchixanisi aldida namayish ötküzüp, xitaygha qarshi üch xil tilda bayanat élan qilghan.
Ürümchidiki tonulghan saghlamliq yétekchisi bextiyar sadir, ötken yili 10-ayda ushtumtut ghayib bolghan, bu ghayibliq, uning shwétsiyediki ikki qérindishi teripidin bayqalghan we ularni heriketke keltürgen؛ shu chaghdiki éniqlashlirimizda, bextiyar sadirning tutqunda ikenliki delillen'genidi. Biz bügün bextiyar sadirning shwétsiyediki hedisi minewer sadir we inisi seydin sadirlargha téléfon qilip, ularning xitay elchixanisi aldidiki namayishi we bextiyar sadirning eng yéqinqi ehwali heqqide melumat soruduq.
So'al: namayishqa bügün kimler keldinglar?
Minewer: men, inim, ikki balisi bolup 4 kishi kelduq. In'glizche, shwédche, xitayche üch xil tilda bayanat berduq. Namayishimizdin xewer tapqan shwédlarmu yénimizda toxtap ötüp hésdashliqini bildürüwatidu.
So'al: qachan bashlandi namayishinglar?
Minewer: bir sa'et boldi bashlan'ghini, baya shwétsiyening “Ékisprés” gézitining muxbiri kélip ehwal igilep ketti, ular tünügünmu ukam heqqide bir xewer bergen.
So'al: bextiyar sadir heqqide igiligen eng yéqinqi uchurunglar néme?
Minewer: eng yéqinda anglighinimizgha qarighanda, akam tutulghanda uning bilen birlikte jem'iy 31 kishi tutuluptu, bulardin 12 nepirige mushu ayning béshida sot échiliptu. Anglisaq ukam bek tügiship kétiptu, yürikimiz bek aghrip ketti, biz uni bek asrayttuq. . . .
So'al: sotta uninggha artilghan “Jinayet” néme iken?
Seydin: men jawab bérey. . . Akamni topliship namaz oqughan, qanunsiz tebligh qatnashqan deptu, 30 kishilik guruppining bashliqi qiliptu. . . . .
So'al: sotta höküm chiqiriliptimu?
Seydin: hökümni bir aydin kéyin chiqidu deptu.
So'al: ürümchidiki alaqidar organlargha téléfon qilip sotning netijisini sürüshte qilip baqmidinglarmu?
Jawab: sürüshte qilduq, téléfonimizni almidi, alghanliri jawab bermey téléfonni qoyuwetti. Shunga xitay elchixanisining aldigha kélip namayish qiliwatimiz.
So'al: bayanatinglarda némilerni bildürdünglar?
Seydin: hökümetni xitaydin qorqmasliqqa, ularning qorqqanséri heddidin ashidighan qeghez yolwasliqini tonushqa chaqirduq. . .
Jawab: undaqta, bu telipinglar shwétsiye hökümet organlirigha qarita boldi, shundaqmu?
Seydin: shundaq, bu shiwétsiye tashqi ishlar ministirliqi, shiwétsiyening xitaydiki elchixanisi qatarliq orunlargha dep kéliwatqan geplirimiz. Xitay terepke bextiyar yalghuz emesliki, uning igisi barliqini bildürüwatimiz.
So'al: xitay tereptin bir inkas barmu? namayishinglargha qarita?
Minewer: qarang mana, ukam sho'ar towlawatsa, labasini(yangratqusini) bolushigha qoyup bériwatidu. . .
So'al: ukingizning awazini peseytip, tosqunluq qiliwétiptu-de?
Minewer: shundaq, bizni tosalmaydu, bizning awazimiz yürektin chiqqan awaz, ularningkidek, tok simidin chiqqan emes. Biz jim turmaymiz, Uyghurlar jim turmaydu, ukam we bashqa tutqunlar erkinlikke érishkiche, qolimizdin kelgenni qilimiz. . . .
Bu hepte shiwétsiyediki “Xitay heqqide xewerler” we “Ékispres” namidiki axbarat wasitiliri bextiyar sadir heqqide xewer ishligen, ular xewerliride, shiwétsiye hökümitini “Shiwétsiye puqrasi minewer sadir bilen seydin sadirning qérindishi bolghan bextiyar sadirgha yéterlik köngül bölmidi” dep tenqid qilghan. Namayishtin melum bolushiche, seydin sadir bilen minewer sadir axbaratning küchi bilen shiwétsiye hökümitini heriketke keltürüshke tirishmaqta.