“Bilim-küch” zhurnilining yéngi sani oqurmenler bilen yüz körüshti

Chet elde Uyghur tili bilen neshr qiliniwatqan tunji tebi'iy penler ilmiy zhurnili- “Bilim-küch” ning 2-sani yéqinda enqerede bésilip, oqurmenler bilen yüz körüshti.

Mezkur zhurnalning 2-sanida pen-téxnika yéngiliqliri, Uyghur tebi'iy pen alimliri, méditsina, bi'ologiye, yéngi téxnika, inzhénérliq, fizika, ximiye we bashqa uniwérsal témilirida yézilghan 17 parche ilmiy maqalige orun bérilgen. Mezkur zhurnal Uyghur akadémiyesi qarmiqidiki qutadghu bilig instituti teripidin chiqirilghan bolup, zhurnalning mes'uli abdulhemid qaraxan bu heqte melumat berdi.

Mezkur zhurnalning kespiy muherriri, enqerediki yildirim beyazit uniwérsitétining dotsénti doktor nametjan memet ependi, zhurnalning 2-sani üchün emgek singdürgen tetqiqatchilargha rehmet éytti. U bu sanda orun bérilgen maqaliler toghrisida melumat bérip, mundaq dédi: “Bu sanda muhemmed abdullah ependining ‛rak késilini ünümlük dawalash toghrisida‚, amérikadiki doktor memet éminning ‛beden sirtida törelme peyda qilishtin haywan bedinide insan organlirini yétildürüshke nezer‚, doktor maysara pasha'oghlining ‛hésdashliq tuyghusi we méngining hésdashliq merkizi‚, mexmutjan létipning ‛fizikida bösüsh xaraktérlik yéngiliq barliqqa kélish mumkin‚, yüsüpjan isma'ilning ‛matématikidiki tetür mesililer heqqide‚ namliq maqalilerni öz ichige alghan 17 parche maqalige orun bérildi.”

“Bilim-küch” zhurnili türkiye jumhuriyiti medeniyet ministirliqi teripidin tizimgha élin'ghan qanuniy zhurnal bolup, yilda 2 san chiqirilidiken. Doktor nametjan memet ependi, xitay hökümiti Uyghurlarning ana tildiki ma'aripini chekligen, tebi'iy pen zhurnalliri toxtap ketken bir peytte, chet elde Uyghur tilida mushundaq bir zhurnalning neshr qilinishi zor ehmiyetke ige, dédi.

Mezkur zhurnalning igisi abdulhemid qaraxan ependi bu zhurnalni chiqirish meqsiti toghrisida toxtilip, mundaq dédi: “Uyghur akadémiyesi 2009-yili 9-ayning 9-küni 9 neper Uyghur ziyaliysi teripidin istanbulda qurulghan idi. Bügün'giche Uyghurlar we ilim-pen toghrisida muhakime yighinliri, doklat bérish yighinliri échish arqiliq, Uyghur tilining sapliqini qoghdash we Uyghur tilining ipadilesh küchini ashurush üchün qolimizdin kélishiche tiriship kelduq. Bu qétim ‛bilim-küch‚ zhurnilining 1-2-sanini neshr qildurduq. Biz wetende toxtap qalghan ‛bilim-küch‚ zhurnilini chet elde dawamlashturushni, Uyghur tilining tebi'iy penlerni hem pen-téxnika yéngiliqlirini ipadilesh küchining nahayiti küchlük bir til ikenlikini ispatlash üchün bu zhurnalni chiqarduq. Yash-ösmürlerning we Uyghur ziyaliylirining buningdin kéyin mushu zhurnal üchün maqale ewetishini chin könglimizdin ümid qilimiz.”

Istanbul téxnika uniwérsitétida fizika penliri boyiche doktorluqni püttürgen mexmutjan özUyghur, chet elde Uyghur tilida chiqiwatqan “Bilim-küch” zhurnilining türkiyede tebi'iy pende oquwatqan oqughuchilar teripidin oquluwatqanliqini, bu zhurnalning Uyghurche tebi'iy pen atalghulirining saqlinip qélishi üchünmu zor ehmiyetke ige ikenlikini bayan qildi.

“Bilim-küch” zhurnilining ikki sanida élan qilin'ghan 36 parche maqale, dunyaning herqaysi jaylirida tebi'iy pen bilen shughulliniwatqan Uyghur ziyaliyliri we her qaysi uniwérsitétlarning tebi'iy pen kespide oquwatqan Uyghur oqughuchilarning ilmiy emgiki iken.

Uyghur élida 1980-yillardin bashlap “Bilim-küch” namliq uniwérsal zhurnal neshr qilin'ghan bolup, pen-téxnikini omumlashturush we ilim-pen yéngiliqlirini tonushturushta muhim rol oynighan idi. Halbuki, kéyinki mezgillerge kelgende Uyghur tilining cheklinishi bilen bu zhurnalmu neshr qilinishtin toxtitilghan idi.