Xitay hökümiti bingtu'enning qoralliq küchi we siyasiy rolini téximu kücheytmekchi bolghan

Yéqindin béri bingtu'en taratqulirida xitay re'isi shi jinpingning bingtu'enni közdin kechürgende qilghan sözlirining rohini öginish dolquni kötürülgen.

7-Ayning 28-küni “Bingtu'en géziti” “Burchimizni untumay, shinjanggha yardem bérish xizmitini puxta qedem bilen ilgiri süreyli” dégen témida bash maqale élan qilip, shi jinping bingtu'enni közdin kechürgende qilghan muhim sözining rohini chongqur öginish teshwiqati élip barghan.

Uningda körsitilishiche, shi jinping bu qétim Uyghur rayonigha bérip, bingtu'enni közdin kechürgende mundaq dégen: “Héchqandaq küch bingtu'enning istratégiyelik rolining ornini basalmaydu. Bingtu'en islahatining tereqqiyatini tézlitip, bingtu'en bilen yerlikning qoshulushini ilgiri sürüp, sheher bilen yéza maslashqan yéza-qishlaq makanlirini qurush kérek؛ bingtu'enning chégra rayonni tinchlandurush, her millet ammisini bir-birige qoshup éritidighan péch bolushtek rolini toluq jari qildurup, ilghar ishlepchiqirish küchi we ilghar medeniyetning wekili bolush iqtidarini kücheytip, yéngi dewrdiki bingtu'enning muqimliqni saqlap chégra rayonni qoghdashtek ewzellikini tiriship berpa qilish kérek”.

Istratégiye mutexessisi, doktor erkin ekrem omumiy weziyettin qarighanda, shi jinpingning herbiy istratégiyesining 2012-yildin tartip shekillen'genliki we 2049-yilghiche pilanlan'ghanliqini otturigha qoydi.

Shi jinping yene “Shinjang xizmitini yaxshi qilish omumiy weziyetning telipi, shundaqla partiye we hökümetning chong ishi. Partiye istratégiye we omumiy weziyet nuqtisidin bu xizmetning muhimliqini tonup, shinjanggha mexsus yardem bérish salmiqini ashurup, bu xizmetni yaxshi orunlishi kérek” dep körsetme bergen.

“Bingtu'en géziti” ning 1-awghust chiqarghan xewirige qarighanda, shi jinping 7-ayning otturisida bingtu'en 8-déwiziye shehiri shixenzege bérip, bingtu'en qoralliq küchlirini közdin kechürgende, “Awan'gart qoshun” qurush telipini otturigha qoyghan bolup, shixenze shehiri bu yolyoruqqa asasen “Jiddiy weziyetke taqabil turidighan” tik uchar ayropilan etriti qurghan.

Doktor erkin ekrem xitayning bingtu'enning qoralliq küchini tereqqiy qildurushtiki meqsitining muqimliqni saqlashtin bashqa, hindistan bilen jeng qilishqa teyyarliq qilish bolushi mumkinlikini bildürdi.

Shi jinping bingtu'endiki kadir we eskerlerge qilghan sözide, “Yéngi dewrdiki bingtu'en muqimliqni saqlap, chégra rayonni qoghdashtiki yéngi ewzellikini tiriship berpa qilishi kérek” dégen. Buninggha asasen bingtu'en “Ilghar xelq eskerliri” qoshuni berpa qilish üchün bingtu'en, déwiziye sheherliri, polk-meydanlarda “Xelq eskerliri” xizmet komitéti we ishxanisi qurushni, her qaysi déwiziye sheherliri partkomining bash sékritarini mezkur sheher qoralliq qisimning bash sékrétari qilishni qarar qilghan. Bu qoshunning wezipisi “Adettiki waqitta wezipe ijra qilish, jiddiy ehwalda derhal atlinish, jeng bolup qalsa jengge kirish” dep békitilgen.

Amérikaliq weziyet analizchisi doktor andéris kor bu heqte radiyomizgha yollighan inkasida bingtu'enning “Xelq eskerliri qoshuni” berpa qilish mesilsi'i heqqide toxtilip mundaq dédi: “Bingtu'en eslidila Uyghurlarni basturushqa qoyulghan bir herbiy organ. Shunga ular yéngidin qurmaqchi bolghan ‛xelq eskerliri qoshuni‚ zadi qandaq nerse, bunisi téxi namelum. Shi jinpingning hazir shinjangda herbiy küchlerni kücheytishi Uyghur irqiy qirghinchiliqini téximu tézlitishi, eng bolmighanda biz körgen bu kishilik hoquq depsendichiliklirini téximu éghirlashturushi mumkin”.

Yéqinda hélina kénnidi tetqiqat orni bingtu'enning Uyghur irqiy qirghinchiliqida oynighan roli heqqide doklat élan qilghan bolup, bu doklatning aptorliridin biri lawra morfi (Laura Murphy) bu toghruluq yollighan tiwéttér sözide mundaq dep yazghan: “Bingtu'enning éniq wezipisi Uyghur rayonining muqimliqini ‛tömür toqmaq‚ bilen qoghdash”.

Bu yerde déyilgen tömür toqmaq elwette bingtu'enning qoralliq küchi we zorawanliq wasitilirini körsitidu.

Doktor erkin ekremning bildürüshiche, xitay hökümiti xelq'ara jem'iyetning Uyghurlargha köngül bölüshidin ensirep, “Sirtqi düshmen küchler” ge taqabil turush üchünmu bingtu'enning herbiy küchini tereqqiy qildurushqa bashlighan.