Muhajir memettoxti imin akining yurti toqquzaqta özi üchün saldurghan mazar gümbizi chéqiwétilgen

Türkiyede yashawatqan muhajir memettoxti imin aka özining axiretliki üchün büwi'anam mazarliqidin sétiwalghan yerlikke saldurghan, “Diniy esebiylikke qarshi heriket” dawamida chéqiwétilgen gümbezning tüwrüki. 2017-Yili qeshqer toqquzaq.

Nöwette türkiyede yashawatqan, bu yil 85 yashqa kirgen muhajir memettoxti imin aka, buningdin 10 nechche yil burun, yurti qeshqer toqquzaqqa bérip, özi üchün bir yerlik sétiwalghan we u yerlik üstige gümbez saldurghan. Jeddi-jemetining xatirisi üchün sélinghan bu gümbez 2017‏-yili bashlanghan chong tutqun, jümlidin atalmish “Diniy esebiylikke qarshi heriket” dawamida chéqiwétilgen.

1990‏-Yillarda 55 yéshida türkiyege kélip yerleshken memettoxti imin aka, yéshi 70 tin ashqandin kéin, jesitini muhajirette qaldurmasliq arzusi bilen ana yurti qeshqer toqquzaqtiki büwianam mazarliqidin bir yerlik sétiwalghan we jeddi-jemetining xatirisi üchün bir gümbez saldurghan. Eyni chaghda u yene shu tewelikte bir bashlanghuch mektep binasini saldurghan we 150 mo yer échip bir bagh bina qilghan. Shu chaghlarda memettoxti imin akining bu pilan we tirishchanliqlirigha köz yumghan xitay dairiliri, 2017‏-yiligha kelgende, mezkur gümbez jaylashqan büwi'anam mazarliqigha qarita ziyaretni chekligen we 2021‏-yili mazarliqtiki bir qisim gümbez we sayiwenler qatarida, memettoxti imin akiningmu gümbizini chéqiwetken.

Oqurmen teminligen

2017‏-Yili uruq-tughqanlirini ziyaret qiliwatqan mezgilide yurtidin ayrilishqa mejburlanghan memettoxti imin aka, 7 yilche perzent we newriliri bilen alaqe qilalmighan we yerlikide saldurghan gümbez heqqidimu melumat alalmighan.

U yéqinda “Dowyin” da tarqalghan bir sin uchuridin yurti toqquzaq lengerdiki büwi'anam mazarliqi we özi saldurghan gümbezning chéiqiwétilgen körünüshini uchratqan. Körünüshte u gümbez üchün ishletken 10 métir igizliktiki sémont tüwrük yerge yiqitilghan halette bolup, gümbez etrapikidiki méwilik derex, menzire we gül giyahlardinmu eser qalmighan.

Téléfonimizni qobul qilghan toqquzaq lengerdiki bir saqchi xadimi, memetimin aka saldurghan gümbezning chéiqiwétilgenlikini delillidi.

Melum bolushiche, yéqin etraptiki yene bir mazarliqtiki ata-anisining jesitinimu özi saldurghan gümbez etrapigha yötkeshni, bu arqiliq jeddi-jemeti üchün bir xatire orni berpa qilishni közligen memettoxti imin aka, bu gümbezni berpa qilghuche, bolupmu gümbezni güllük bir baghcha bilen bézigiche bolghan ariliqta, deslepte perzent we newriliri bilen birlikte chilek we chögünlerde su toshighan. Emma orun mazarliqning bir chéti we séghizliq yer bolghachqa, bu su éhtiyajni qamdiyalmighan. Bu chaghda memettoxti imin aka yene bir miqdarda meblegh ajritip, etrapqa tok tartqan we sughurush üchün su pompisi ishletken. Netijide 2009-yillarda bu yerlik we gümbezning etrapi del-derex we gül-giyah bilen pürkengen؛ mazarliqqa tawap üchün chiqqan nechche yüzligen kishige sayiwen bolghan.

Oqurmen teminligen

Yene melum bolushiche, rayondiki “Diniy esebiylikke qarshi heriket” sewebidin mezkur mazarliqning bir qismi yoqitish nishani bolghan bolsa, memettoxti imin akining türkiyediki uyghur paaliyetlirige aktip qatnishishi, jümlidin tutqundiki perzent we newriliri heqqide guwahliq bérishi, u bina qilghan bu gümbezning nishanliq halda yoqitilishigha türtke bolghan.

Igilishimizche, memettoxti imin akining mezkur gümbizini yoqitish üchün, qeshqer wilayetlik partkom mexsus buyruq chüshürgen, chéqishning özigila 5 ming yüen etrapida xirajet ajratqan.

Bu yerdiki mesilining milliy medeniyet we diniy étiqad mesilisi ikenlikini tekitligen memettoxti imin aka, mezkur gümbezni eslige keltürüsh we etrapini güllendürüsh niyitidin waz kechmigenlikini we özining buning üchün purset kütüwatqanliqini bayan qildi.

Yuqirida, muhajir memettoxti imin akining yurti toqquzaqta özi üchün saldurghan mazar gümbizining chéiqiwétilgenliki heqqide melumat berduq.