Kris simis: “Xitay Uyghurlargha irqiy qirghinchiliq yürgüziwatidu!”

Amérika awam palata ezasi kiris simis bilen söhbet

Amérika awam palata ezasi kiris simis Uyghur rayonidiki ach qéliwatqan Uyghurlarning hazirqi échinishiliq ehwaligha téiximu köp diqqet tartish üchün aqsaray aldida üch kündin buyan achliq élan qiliwatqan Uyghur lagér shahitlirini yoqlap keldi. Lagér shahitliri bilen körüshken kiris simis ularning ahu-zarigha qulaq saldi. Töwende muxbirimiz shehrizadning awam palata ezasi kiris simis bilen bu heqte élip barghan söhbitining tepsilatini anglaysiler.

Muxbir: ziyaritimni qobul qilghiningizgha rehmet. Siz néme sewebtin bügün bu yerge achliq élan qiliwatqan lagér shahitlirini qollap keldingiz?

Amérika awam palata ezasi kiris simis: men achliq élan qilghanlarning shi jinping teripidin ziyankeshlikke uchrighan yéqinliri üchün qurban bérishke teyyar turidighan söygü we jasaritidin bekmu heyran qaldim. Bularni ularning közliridin köreleysiz, awazidin angliyalaysiz. Ular shinjangdiki ziyankeshlikke uchrawatqan qérindashlirining ehwaligha téximu köp diqqet tartish üchün achliq élan qildi.

Muxbir: siz néme üchün Uyghur rayonidiki Uyghurlarning omumyüzlük acharchiliqta qélip ölüp kétiwatqanliqi heqqide sözleshni muhim dep qaraysiz?

Kiris simis: ölüp kétishning her qisim yolliri bolidu. Qiynash, acharchiliq shularning biri. Kishilerni qesten acharchiliqta qoyush ularni öltürüsh dégenlik bolidu. Chünki ular tériqchiliq qilalmaydu. Özlirining halidin xewer alalmaydu. Méning déimekchi bolghinim, stalin ilgiri ukra'inaliqlargha shundaq qilghan. Emdi shi jinpingning shundaq qiliwatqanliqini köriwatimiz.

Muxbir: siz xitayning kowid qamali bahaniside Uyghurlarni ach qoyup öltüriwatqanliqigha ishinemsiz?

Kiris simis: men ularning Uyghurlargha herxil yollar bilen ziyankeshlik qiliwatqanliqidin we Uyghurlarni öltürwatqanliqidin guman qilmaymen. Shi jinping shundaq qilidu. U Uyghurlagha qilche rehim qilmasliq heqqide éniq ipadisini bildürgen. Shuni bilishingiz kérekki, eger ach qoyush uning pilanidiki Uyghurlarni öltüridighan bir qoral bolsa, u choqum shundaq qilidu.

Muxbir: sizningche, amérika parlaménti we baydin höküméti xitayning Uyghur rayonidiki qattiq qamalini eyiblishi kérekmu?

Kiris simis: shundaq, biz uni küchlük eyiblishimiz we jezmen shundaq qilishimiz kérek. Baydin téxi aldinqi küni yuqumning axirlashqanliqini éytip ötti. Méningche, baydinning bundaq déyishi bir az ghelitilik. Bundaq dégenlik, qamalning zulum qilishtiki siyasiy waste süpitide ishlitilishi bizning jiddiy diqqitimizni qozghishi kérek. Bu zulum qilidighan bir waste. Ularning Uyghurlargha qarshi her bir qiliwatqan ishi, Uyghurlargha ziyankeshlik qilish we ularni öltürüsh üchün layihelen'gen.

Muxbir: amérika parlaménti we baydin höküméti acharchiliqqa uchrawatqan Uyghurlarni qutquzush üchün qandaq tedbirlerni qollinishi kérek?

Kiris simis: méningche, biz yéqinda küchge ige qilin'ghan qanunni ünümlük ijra qilip, u yerdiki zawutlarda ishlen'gen herqandaq nersini kirgüzmeslikimiz kérek. Perizimizche, bu mehsulatlar mejburiy emgek bilen ishlen'gen, emma biz buningliq bilen toxtap qalmasliqimiz kérek. Xitay öz xelqige ziyan séliwatidu, Uyghurlargha ziyankeshlik qiliwatidu, ularni öltüriwatidu, yeni irqiy qirghinchiliq yürgüziwatidu. Biz xitayning sodida eng étibar bérilidighan döletlik salahitini kishilik hoquq sherti asasida qayta oylishishimiz kérek. Men kishilik hoquq bilen sodini qayta baghlaydighan bir qanun layihesini otturigha qoydum. Buninggha asasen, mubada xitay kishilik hoquq jehette jiddiy we sijil bir tereqqiyatni qolgha keltürmigenla bolsa, mallirini bu yerge ewetse bolmaydu. Xitay ékisport qilghuchi dölet. Eger xitay amérikagha mallirini ékisport qilalmisa we bu jehette tosqunliqqa uchrisa, ularning iqtisadi weyran bolidu. Biz bu jehette qattiq bolushimiz kérek. Ularning Uyghurlargha qarshi qiliwatqini biz nansistlar dewridin buyan körüp baqmighan bir wehshilik.

Muxbir: so'allirimgha jawap berginingizge köp rehmet!

Kiris simis: sizgimu rehmet!