Чәтәлдики диний затлар даириләрниң җүмә хутбилирини тәйярлап беришигә қарита инкас қайтурди

Йеқинда қарамай шәһиридә йәрлик даириләрниң қарамай районидики мәсчитләрдә җүмә күнидә оқулидиған хутбә мәзмунини имамларға тәйярлап пәйшәнбә күни қолиға беридиғанлиқи, имамларниң җүмә күнидә җамаәткә тәйярлап бәргән хутбини оқуп беридиғанлиқи вә қарамай шәһиридики һәр қайси мәсчитләрниң хизмәтлириниң назарәт астида икәнлики инкас қилинған иди. Қарамай районлуқ диний ишлар идарисидин җүмә күнидә оқулидиған хутбини тәйярлаш вә тарқитиш ишлириға мәсул хадим вә бәзи мәсчит имамлири, җүмә күнидики хутбә оқуш әһвали вә униң мәзмунлири башқа мунасивәтлик диний бәлгилимиләр әһвали һәққидә сөзләп бәргән иди. Бу мәсилә вә хитайниң диний сиясити һәққидә чәтәләрдики уйғур диний затлири арисида инкаслар оттуриға чиқти.

Қарамай шәһиридики йәрлик даириләрниң қарамай райондики мәсчитләрниң җүмә хутбисини тәйярлап бериш мәсилиси ашкариланғандин кейин,буниңға қарита чәтәлдә яшаватқан бир қисим диний зиялийлар инкас қайтуруп өзлириниң қарашлирини баян қилди.

Шиветсийәдә яшаватқан диний зиялий абдулла көкяр зияритимизни қобул қилип, хитай даирилириниң мәсчит мунбәрлиридин пайдилинип һәмдә бир түркүм өзигә майил имамларни тәрбийиләп чиқип, ислам динини өз мәнпәәти үчүн бурмилап ишлитип, уйғур мусулманлирини диндин узақлаштуруш һәмдә дин нами билән хитайниң сияситини ақлап көрситишкә урунуштәк сиясий мәқситигә йәтмәкчи болуватқанлиқини әскәртиш билән биргә өз қаришини ипадилиди.
Абдулла көкяр сөзидә йәнә, хитай даирилириниң уйғур диярида елип бериватқан бу хилдики “диний суслаштуруш, динсизлаштуруш вә өзлири йетиштүргән имамлар арқилиқ ислам дининиң әқидисини бурмилап, көзлигән мәқсәтлиригә йәтмәкчи болғанлиқи”ни тәкитлиди.

Зияритимизни қобул қилған шиветсийәдә яшаватқан диний зиялийлардин қурбанҗан мудаш хитай даирилириниң җүмә хутбилирини тәйярлап беришниң уйғур районида йеқинда башланған иш болмастин, бәлки узундин буян давам қилип келиватқанлиқини, йеқиндин буян уйғур диярида қаршилиқ һәрикитиниң ешишиға әгишип, диний затларни контрол қилишниң ашкара, системилиқ һалда оттуриға чиқиватқанлиқи вә қаттиқ қол сиясәт йүргүзүлүватқанлиқини оттуриға қойди.

У сөзидә, ғәрб әллириниң диний әсәбий күчләргә бәргән ениқлимиси билән хитай даирилириниң ениқлимиси оттурисида пәрқниң наһайити чоңлуқини, ғәрб әллириниң ениқлимисида, динға етиқад қилғучи җавабкар пәқәт кәлтүрүп чиқарған җинайити сәвәблик җазаға һөкүм қилинса, хитай даирилири уйғур мусулманлирини шәклигә қарита униң кийиниши, сақал қоюши, динға болған етиқадиниң күчлүклүкигә қарап “әсәбий идийәлик” вә “террорчи” дегәндәк қалпақларни кийдүрүп җазалаватқанлиқини селиштуруп, хитай даирилириниң өзиниң қанунлириғиму хилап сиясәт йүргүзүватқанлиқини алаһидә тәкитлиди.