Xitay mikro blogidiki “Qur'an kerim” ge qilin'ghan hujum Uyghurlarning qattiq naraziliqini qozghidi

Qur'an kerimining 2-qétimliq yéngi neshrining muqawisi.

Yéqinda xitayning “Sina” mikroblogida musulmanlarning muqeddes desturi “Qur'an kerim” ge hujum qilindi. Bu muqeddes desturgha qilin'ghan hujum Uyghur musulmanlirining diligha azar béripla qalmighan.

Xitaydiki eng chong mikroblog-“Sina” tor bétining qur'an kerimni köydürüsh toghruluq yézilghan mezkur bu yazmini derhal öchürüp tashlimighanliqi ularning ilgirilep ghezipini qozghighan. Bezi közetküchiler diniy étiqadqa qilin'ghan bu xil hujum dawamlashsa, éghir aqiwetlerni keltürüp chiqiridighanliqini agahlandurdi.

25‏-Féwral bir xitay blogchi “Sina” toridiki mikroblogigha pikir yézip, xitayning dölet ichidiki barliq “Qur'an kerim” ni toplap köydürüwétishke chaqirghan. Mezkur xitay blogchi musulmanlarning bu muqeddes desturgha “Nepretke we kemsitishke qutratquluq” qilghan, dep hujum qilip, xitayning memliketlik sériq, qanunsiz neshriyat buyumlirigha qarshi turush ishxanisigha musulmanlarning qolidiki barliq “Qur'an kerim” ni “Yighiwélish we yoqitish” ni teklip qilghan. U, bu arqiliq atalmish “Qaymuqturushqa uchrighan az sanliq milletni qutquzuwélish” teklipini bergen.

Bu blogchining ilgiri sürüshiche, “Xitay jinayi ishlar qanuni” ning 249-maddisida milliy kemsitish we milliy öchmenlikke qutratquluq qilish men'i qilin'ghan. U bu xil jinayet sadir qilghanlarning qilmishi éghirlirigha 3 yil, pewqul'adde éghirlirigha 10 yilgha qeder qamaq jazasi bérilidighanliqini ilgiri sürgen. Uning yazmisi tor betliride derhal ghula-ghula qozghap, musulmanlarning qattiq ghezipini qozghidi.

Amérikida turushluq diniy zat bilal ependining bildürüshiche, qur'an allaning musulmanlargha bergen lütfi. Buninggha hujum qilish Uyghurlarghila emes, pütkül dunya musulmanlirigha qilin'ghan haqarettur. Xitay blogchi “Qur'an kerim” ni chekleshni telep qilghan bu mezgil xitay hökümiti Uyghur élide yash ösmürlerning diniy telim élishi, roza tutushi, namaz oqushi, meschitke kirishi cheklep, chonglarning saqal-burut qoyushi, islami alahidilik gewdilen'gen kiyim-kéchiklerni kiyishi, bezi jaylarda “Halal” xéti bar yémekliklerni bazargha sélishini men'i qilghan mezgilge toghra kelgen.

Xitayning bu xil qattiq diniy cheklimisi Uyghurlarning naraziliqini qozghapla qalmay, xelq'ara kishilik hoquq teshkilatlirining qattiq tenqidige uchrap kelgen.

Bilal ependi, xitay da'irilirining “Qur'an kerim” ge qilin'ghan hujumni cheklesh ornigha, uning torda talash-tartish qilinishigha yol qoyushi, musulmanlar bilen xitaylar arisidiki ziddiyetni kücheytip, toqunush peyda qilidighanliqini agahlandurdi.

Musulmanlarning ghezipini qozghighan yene bir seweb sina torining mezkur mesilidiki pozitsiyisi. “Uyghurbiz” tori “Sina” torining diniy, milliy nepretke qutratquluq qilip, Uyghur, tunggan qatarliq musulmanlarning diligha éghir azar bergen bu yazmini derhal öchürüp tashlimighanliqini tenqid qilip, mezkur torning bashqurghuchi xadimining pozitsiyisi kishini guman'gha salmay qalmaydighanliqini bildürgen.

Biz “Sina” torigha téléfon qilip, néme üchün bu yazmini öchürüp tashlimighanliqini soriduq. Sina torining mes'ul xadimi namuwapiq yazmilarning tordiki pash qilish kunupkisini bésip, ehwal melum qilghanda öchürüp tashlinidighanliqini bildürdi.

“Sina” torining bu mes'ul xadimi: eger mikroblogqa siz baya dégendek namuwapiq uchur qoyulghan bolsa, siz mikroblogdiki pash qilish sistémisi arqiliq ehwalni melum qilsingiz bolidu. Kompyutér mikroblogdiki siz yollighan mezmunni tapqan haman, bir terep qilish sistémisi pash qilin'ghan shu mikroblogdiki mezmunni tekshürüp chiqidu. Bu téléfon arqiliq pash qilish sistémisi emes. Pash qilish kunupkisi mikroblogda bolidu. Siz bu mikroblogni tépip, uning ichidiki mezmun pash qilish kunupkisini basisiz, dep körsetti.

Biraq “Uyghurbiz” tori nurghun tordashlarning mezkur yazmini pash qilip, sina torigha shikayet qilghan bolsimu, biraq sina torining hazirgha qeder mezkur yazmini élip tashlimighanliqini bildürdi.

Mezkur tor bétining ilgiri sürüshiche, bu özige “Gaw jyenchyu markist” dep nam qoyuwalghan blogchining tunji qétim Uyghur, musulmanlargha, tibet, tunggan, manju qatarliq milletlerge hujum qilishi emes. “Uyghur biz tori” uning mikroblogigha kirip, uning bashqa milletlerni haqaretlep yazghan nurghun yazmilirini tépip chiqqan.

“Uyghurbiz” “Sina” torini tenqid qilip, chong xenzuchiliqni, yenxu'ang ewladining hakim mutleqliqini qoghliship, bashqa milletlerge düshmenlik we chetke qéqish pozitsiye tutidighan, sözi herikiti radikal, da'im milliy ziddiyet peyda qilidighan bu adem burunla cheklinishi kérek bolsimu, biraq sina torining passip pozitsiye tutqanliqini bildürgen.