Toqsu nahiyisining yultuzbagh baziridiki 20 meschittin on biri chéqiwétilgen

Muxbirimiz shöhret hoshur
2018.08.24
cheqiwetilgen-meschit-jame.JPG Shayar nahiyeside chéqiwétilgen meschit. 2016-Yili küz.
Oqurmen Teminligen

Qeshqer we xotenlerde “Meschitlerni ixchamlash” namida élip bériliwatqan meschit chéqish dolquni aqsu wilayiti tewesidimu dawam qilmaqta. Muxbirimizning eng yéqinqi éniqlashliridin melum bolushiche, toqsu nahiyisining yultuzbagh bazirida bar bolghan 20 meschittin 11 meschit chéqiwétilgen. Bazar ichidiki chéqiwétilgen qedimiy meschitlerdin topa'ériq we gülbagh meschitlirining ornigha xitay qurulush shirketliri ahaliler olturaq binasi salghan.

Hörmetlik radi'o anglighuchilar, xitayning en'gliyediki bash elchisi yéqinda “Maliye waqti géziti” de maqale élan qilip, Uyghur rayonida 24400 meschit barliqi we Uyghur rayonining dunya boyiche meschit eng köp jay hésablinidighanliqini ilgiri sürgen idi. U bu sözlirini gherb metbu'atlirida yéqindin buyan élan qiliniwatqan Uyghur rayonining siyasiy we kishilik hoquq weziyiti heqqidiki maqalilerge jawaben bayan qilghan. U maqaliside aldinqi yili xoten we qeshqerlerde bashlan'ghan “Meschitlerni ixchamlash” namidiki meschit chéqish dolquni heqqide éghiz achmighan.

Biz Uyghur rayonigha qarita élip barghan téléfon ziyaretlirimiz dawamida xitayning meschit chéqish herikitining nöwettiki ijra'atliri heqqidimu éniqlash élip barduq. Éniqlashlirimiz dawamida aqsuning toqsu nahiye yultuzbagh bazirida eslide 20 meschit barliqi, bu meschitlerdin 11 ning bu yil chéqiwétilgenliki ashkarilandi. 

Ötken yilidiki éniqlashlirimiz dawamida xotenning ilchi yézisida chéqiwétilgen ikki meschittin biri xitay karxaniliridin birining ich kiyim fabrikisigha, yene birsining bolsa kent medeniy köngül échish zaligha aylanduriwétilgenliki ashkarilan'ghan idi. Melum bolushiche, bu yil toqsu yultuzbaghda chéqiwétilgen meschitlerdin biri topa'ériq meschiti, yene biri gülbagh meschiti bolup, bu meschitlerning ornigha ahaliler olturaq binasi sélin'ghan. Bu ahalilikler olturaq binasining xitay qurulush shirketliri teripidin sélin'ghanliqi éniq, emma u binalarda kimlerning olturidighanliqi hazirche melum emes.

Ijtima'iy taratqulardiki uchurlardin melum bolushiche, en'gliyediki xitay bash elchisining Uyghur rayonidiki meschitler heqqide qilghan yuqiriqi sözliri jawabsiz qalmighan. Dunya Uyghur qurultiyining aliy rehbiri rabiye qadir xanim tünügün xelq'araliq Uyghur kishilik hoquq we démokratiyini ilgiri sürüsh jem'iyitining torbétide bir maqale élan qilip, xitay bash elchisining yuqiriqi sözlirige reddiye bergen.

U sözide Uyghur rayonida mewjut meschitlerning Uyghurlarning esirlerdin buyanqi medeniyet mirasliri ikenliki, bügün bu meschitlerning zor bir qismining chéqilish we taqilishtek qismetke duch kélishi bilen birlikte mana mushu meschitlerde tebligh anglighan we ibadet qilghan 3 milyon'gha yéqin Uyghurning nöwette yighiwélish lagérlirida görüge éliqliq ikenlikini ilgiri sürgen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.