Уйғур елидики тәкфир еқими вә униң хәтири

Әпсуски, кейинки вақитларда оттуриға чиққан “тәкфир” йәни кишиләрни капирлиққа чиқириветиш еқими уйғур елидики мусулманлар оттурисида әң хәтәрлик бөлүнүшләргә сәвәб болуп кәлмәктә.

Бу еқим әрәб ислам мәмликәтлиридин тарқилип, уйғур дияримиздиму бәлгилик тәсир қозғиған. Һәтта өзиниң пикир еқимиға мас кәлмәйдиған пикир еқимидики мусулман җамаәтләрни ислам әқидә принсип, мизаниға салмай турупла “капирлар” дәп алдирап һөкүм қиливетидиған хаһишларму баш көтүрүшкә башлиди. Бәзиләр детиға яқмиғанларни алдирапла “мунапиқлар” дәп ташлайду. Бу ислам үммитиниң бөлүнүшигә сәвәб болғанниң сиртида, аллаһ тааланиң нәзәридиму хата иштур. Һазирқи күндә уйғурларниң арисида тарқалған “һиҗрәт қилмиғанлар мунапиқлардур” дәп дияримизда өз мәвҗудийитимизни сақлап туруватқан вә әң еғир күнләрдә яшаватқан у әзиз милләтни аиливи вәйранчилиққа, өмүрлүк мусапирчилиққа вә чидиғусиз пеқирчилиққа дәвәт қилидиған, “мааш алғанлар мусулман әмәс” дәп мусулманларни идарә-җәмийәт, завут-фабрика вә кан-карханилардин бошитип, орунни “ака милләт” кә һазирлап беридиған, “сақал қоймиғанлар мусулман әмәс” дәп мусулманни капирға чиқириветидиған ғәлитә еқимларниң һәммиси әнә шу тәкфир еқими билән мунасивәтлик болуп, булар өзлириниң детиға яқмиғанларниң һәммисини асанла “капир” қиливетиду.

Тәкфир еқиминиң оттуриға чиқишиға түрткә болған амиллар

Ислам дунясиниң мәшһур өлимаси доктор йүсүп әл қәрдави өзиниң “һазирқи заман пәтивалири” намлиқ әсиридә мундақ дәп язған:“тәкфир еқими ислам әллиридики диниға мухлис, җәмийәтни ислаһ қилишни көзләйдиған, яхши нийәтлик, бирақ шәриәт илимлиридин болған дәсмайиси вә несивиси интайин аз, һаяҗанниң арқисидин чапидиған, пикир даириси интайин тар бир қисим диний қериндашлар тәрипидин оттуриға чиққан болуп, бу, һәр түрлүк хаталиқларниң вә ислам намидин хата пәтиваларниң оттуриға чиқишиға сәвәб болуп кәлди.

Чүнки, кишиләрни ислаһ қилиш вә җәмийәтни түзүш үчүн ялғуз ихласла купа қилмайду. Хавариҗларму әң ихласмән, яхши нийәтлик адәмләр болсиму, шәриәт илимлиридин йетәрлик дәриҗидә несивә алалмиғанлиқтин “чоң гунаһ садир қилғанлар капир болиду” дегән пикирдә чиң турувалған, һәтта катта саһабиләрниму “капир” дәп һөкүм қиливәткәнлики сәвәблик йолдин азған вә азғун пирқилар қатариға өтүп кәткәниди. Илим ибадәттин муһим болғанлиқи үчүн саһабиләрдин башлап барлиқ ислам өлималири мусулманларни ибадәт вә җиһад қилиштин аввал илим өгинишкә чақирип кәлди. Қәдимки өлималардин һәсән әл бәсрий мундақ дегән икән: “билимсиз иш қилғучи худди қиңғир йолларда адашқан адәмгә охшаштур. Ибадәт билән илим өгинишни бир-биригә қарши қилмиған һалда илим өгиниңлар. Бәзи қәвмләр ибадәт биләнла болуп, илим өгинишни тәрк әткәнлики сәвәблик өзиниң диний қериндашлири болған ислам үммитигә тиғ тәңлиди. Әгәр уларниң илимдин несивиси болса иди, бундақ қилмиған болатти.” демәк, мусулманни капирлиққа чиқириветиш бөлүнүштин башқисиға яримайду. Шуңа мусулманлар қатарида өзини мән мусулман дәп йүргән адәмни капир дейиш тоғра әмәс.”

Чоң гунаһлар иманни аҗизлаштуриду, әмма имандин чиқармайду

Доктор йүсүп әл қәрдави мәзкур әсиридә йәнә мундақ дәп язған: “чоң гунаһларни ишлигән адәм тәвбә қилмастин шу гунаһларни давам қиливеридикән, униң имани аҗизлишиду, лекин имани асасидин йоқилип кәтмәйду. Буниң дәлили мундақ:
1. Қуран кәрим қатилниң өлтүрүлгүчисиниң игилири үчүн диний қериндаш икәнликини сөзлигән”.И иман ейтқанлар! өлтүрүлгәнләр үчүн қисас елиш силәргә пәрз қилинди, һүр адәм үчүн һүр адәмдин, қул үчүн қулдин, аял үчүн аялдин(қисас елиниду). Қатил үчүн диний қериндиши(өлтүрүлгүчиниң игилири) тәрипидин бир нәрсә кәчүрүм қилинса, (уларниң қатилдин дийәтни) чирайлиқчә тәләп қилиши вә (қатилниңму дийәтни) яхшилиқчә бериши лазим.”
2. Қуран кәрим бир-биригә тиғ тәңләшкән икки пирқә кишилириниму “мөминләр” вә “өз-ара қериндашлар” дәп атиған. “әгәр мөминләрдин икки гуруһ урушуп қалса, уларниң арисини түзәп қоюңлар, әгәр уларниң бири иккинчисигә таҗавуз қилса, таҗавуз қилғучи таки алланиң һөкүмигә қайтқанға қәдәр униң билән урушуңлар, әгәр улар қайтса, уларниң арисини адиллиқ билән түзәп қоюңлар, адаләтлик болуңлар, аллаһ һәқиқәтән адаләтлик болғучиларни дост тутиду. Мөминләр һәқиқәтән қериндашлардур, (урушуп қалса) қериндашлириңларниң арисини түзәңлар, рәһмәткә еришишиңлар үчүн, аллаһтин қорқуңлар.”

Аллаһқа шерик кәлтүрүштин башқа гунаһлар кәчүрүм қилиниду

Шериктин башқа пүтүн гунаһлар мәйли чоң болсун, мәйли кичик гунаһлардин болсун, аллаһ тааланиң пәзли-кәрәми билән тәвбә билән яки тәвбисиз кәчүрүм қилиниду.

Қуран кәримидә: “аллаһ өзигә бирәр нәрсиниң шерик кәлтүрүлүшини әлвәттә мәғпирәт қилмайду, буниңдин башқини (аллаһ өзи) халиған адәмгә мәғпирәт қилиду, кимки аллаһқа шерик кәлтүридикән, у һәқиқәтән қаттиқ азған болиду” дәп кәлгән. Бу һөкүм шериктин тәвбә қилмай өлгәнләр үчүндур. Әмма тәвбә қилип шериктин қол үзгән вә иманини йеңилиған адәм буниңдин мустәснадур. Демәк, аллаһ таалаға шерик кәлтүргәндин кейин тәвбә қилған адәмниң гунаһи кәчүрүм қилиниду. Айәттики шериктин мәқсәт: аллаһтин башқа бирини илаһ қилип чоқунуш яки аллаһқа етиқад қилиш билән биргә башқисини илаһ тутуштур.”