Xoten sheherlik partkom dawalash apparatliridin insanperwerlikni qayrip qoyushni telep qildi

Xoten sheherlik partkom sékrétari chén yu'enxu'a chaqirghan jilbab kiygen, hijaplan'ghan Uyghur musulman qiz-ayallirini dawalimasliq toghriliq buyruq chüshürgen yighin'gha qatnashquchilar. 2014-Yili 12-yanwar, xoten.

Uyghur biz tori, ündidar qatarliq ijtima'iy alaqe wasitiliride tarqalghan uchurlardin melum bolushiche, ‏‏‏2014-yili 1-ayning 12-küni (yekshenbe etigen) xoten sheherlik hökümetning yéngidin teyinlen'gen partkom sékrétari, xoten sheher ichidiki barliq dawalash apparatlirining qanuni wekili we mes'ullirini jiddiy chaqirtip, jilbab kiygen, hijaplan'ghan Uyghur musulman qiz-ayallirini dawalimasliq toghriliq buyruq béri “Mubada, doxturxanida birer yüzini yapqan ayal bayqilip qalsa, doxturxanining dawalash ijazetnamisini bikar qilip doxturxanini péchetleymiz...” dep tehdit salghan. U xoten shehiride xizmet bashlighandin buyan her sahelerge mushu mezmunda ayrim yighin chaqirip orunlashturush élip bériwatqan bolup, xotende ezeldin Uyghurlarning diniy étiqadigha qoyuluwatqan qattiq cheklimilerning téximu chektin éshishi, Uyghurlarning naraziliqining yenimu kücheytip, weziyetning yenimu jiddiy tüske kirishige seweb bolmaqta iken.

Yighin'gha qatnashqan, ehwaldin xewerdar kishilerning tarqatqan uchurigha qarighanda, bu yighindiki asasliq muhim nuqtilar töwendikiche: birinchidin, shuji sheherge kirgendin kiyin hijaplan'ghan Uyghur ayallirining köplükini körüp özini ereb döletlirige bérip qalghandek hés qilghanliqini sözlep ötüsh bilen birge, yéqinda xoten shehirige charlash aptomobilidin 10 ni ekelgenlikini, bular mexsus jilbab kiyim kiygen musulman qiz-ayallarni xalighanche tutup apirip dölet amanliqini qoghdash idarisige tapshurup béridighanliqini eskertken hemde ularning tégi-tektini sürüshte qilip, bundaq kiyimni kiyishke zadi kimning tesir körsetkenlikini éniqlap chiqidighanliqini éytqan. U yene yil axirghiche, xoten sheher ichide yüzini yögeydighan birmu adem qoymaymen dep sözligen.

Partkom sékrétari chén yu'enxu'a yighinda barliq dawalash apparatliri muqimliqni kücheytip amanliq qoghdash xadimliridin az dégende 10 neper teyyarlash, jilbab kiygen, ropash bolghan xanim-qizlarni dawalashni ret qilish toghriliq sözligendin bashqa. Mubada doxturxana tewelikide bir ropash bayqilip qalsa, doxturxanining dawalash ijazetnamisini bikar qilip, doxturxanini péchetleydighanliqini, mushu heqte mexsus qizil tamghiliq höjjetning barliqini éytqan we yene hökümet qarmiqidiki we xususiy igiliktiki dawalash orunlirida xizmet qiliwatqan Uyghur qérindashlarning, burut, saqal qoymasliqi, qiz-ayallarning yaghliq chekmesliki, yopka kiymesliki, namaz oqumasliqi we doxturxanida namaz oqush sorunlirini hazirlimasliqi qatarliq chektin ashqan teleplerni otturigha qoyghan.

Yéghin axirida, bu partkom sékrétari yene musulmanlarning en'eniwi ikki héyt namizi oqushqa qatnashqan 68 neper dölet kadirigha chare körgenlik doklatini oqup ötken. Ularning köp sandikiliri newqiran waqitlirini hökümetke xizmet qilish bilen ötküzüp, dem élishqa chiqqan péshqedemler iken. Éytilishiche,bularning hazir azghina pénsiye ma'ashimu toxtitip qoyulghan.

Biz mezkur uchurlargha asasen, xoten diyaridiki dawalash apparatliridin ehwal igilep körduq, öziningmu xoten sheherlik hökümetning 12-yanwar dawalash apparatliri mes'ullirigha chaqirghan yighinigha qatnashqanliqini bildürgen, ismini ashkarilashni xalimighan bir Uyghur doxtur, taralghan uchurlarning toghriliqini bildürüp doxturlargha yene ropash ayallarni dawalimighandin bashqa yene, ulargha terbiye ishlesh hetta ularni tizimlap munasiwetlik orunlargha melum qilish, ropashlarni tüzeshte saqchilargha hemkarlishishtek wezipe bergenlikini eskertti :

Xoten waliy mehkime torining yéngi yil kirgendin buyanqi tarqatqan xewerliridin melum bolushiche, xoten shehiridiki dawalash apparatlirigha échilghan yighin bashqa sahelergimu ayrim-ayrim chaqirilghan bolup, yéngi yil harpisi yeni 2013-yili 31-dékabir xoten shehiridiki barliq diniy sahe kadirliri, wetenperwer diniy zatlarni terbiyilesh yighini chaqirip, mexsus diniy keypiyatni körünerlik suslashturushni yéngi yildiki xizmetlerning merkezlik nuqtisi qilishni buyruq qilghan.

Ikki hepte ötkendin kéyin yene, partiye, hökümet kadirliri we diniy sahe kishilirige “Xoten shehirining diniy ishlarni bashqurush xizmiti yighini” ni chaqirip, ötken bir yil ichide yüz bergen qanunsiz diniy pa'aliyet, üch xil küchlerning élip barghan buzghunchiliq, térrorluq heriketliri heqqide xulasilep, qanunsiz diniy pa'aliyetlerni téximu qattiq basturush, wetenperwer diniy zatlar wezipisini yaxshi tonup, tebliqliride étiqadchi ammigha wetenperwerlik, milletler ittipaqliqini alahide teshwiq terbiye qilish, diniy keypiyatning yuqirilap kétishining aldini élishta aktip rol oynash kéreklikini tekitligen.

Chén yu'enxu'a ilgiri partkom sékrétari bolghan xoten lop nahiyisidin bir hijabliq ayal téléfon ziyaritimizni qobul qilip, bir-ikki yildin buyan nahiyide, bolupmu yüzini yapqan ayallar, saqal qoyghan erlerge bolghan teqibleshning alahide kücheygenlikini, ularni da'irilerning körgenla yerde tutup, jerimane qoyup, yüzini mejburiy échip, tehdit sélip yürgechke ayallarning talaghimu chiqalmas bolup qalghanliqini bildürdi.

Yéqinqi ikki yil mabeynide “Diniy keypiyatni suslashturush” xitayning pütün Uyghur éli miqyasidiki asasliq sho'arigha aylandi, shundaqla buning bilen diniy we milliy alahidiliki boyiche yürüsh-turushini saqlap kéliwatqan Uyghurlarning, asasliq basturush nishani bolup qalghanliqi melum, xoten bolsa diniy jehette basturush téximu éghir boluwatqan nuqtiliq jaylarning biri. Xotendin igiligen uchurlirimizdin xoten shehiride diniy keypiyatni téximu suslashturushni nishan qilip wezipisini bashlighan partkom yéngi sékrétari chén yu'enxu'aning xoten shehirige yötkilishtin ilgiri lop nahiyisining partkom sékrétarliq wezipisini ötigen we lopta wezipe ötesh jeryanida oxshashla, Uyghurlarni diniy jehettin basturushta alahide qattiq qol siyasetlerni yürgüzüp kelgenliki we del shu seweblik xoten shehirige östürülgenliki ashkarilandi. Tengritagh torida ilgiri yeni ötken yili 11-iyunda chén yu'enxu'aning lop nahiyiside 2011-yilidin bashlap 6000 neper partiye yachéyka eza hem kadirlirini seperwer qilip öymu-öy kirip tekshürüsh arqiliq 4000 neper yüzini yapqan ayalgha terbiye ishlep ularning yüzini achquzghanliqini, uning nahiyide élip barghan bir qatar weziyetni tüzesh tedbirliri türtkiside, nahiyidiki diniy keypiyatning körünerlik suslashqanliqini teshwiq qilghan.