Uyghur musapir: xitaylar türmige qamashtin burun qéchip chiqtim

Aqsu shehirining igerchi yézisida olturushluq 68 yashliq abduraxman islam ependi, aqsu saqchi da'iriliri “Baliliringni qanunsiz oquttung” dep solash aldida türkiyege qéchip chiqqan.

U, özining 1960-yildin buyanqi xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan siyasitini béshidin ötküzgenlikini, nöwette Uyghurlargha yürgüzülüwatqan bundaq yuqiri bésimliq siyasetning ilgiri körülüp baqmighanliqini, xitayning pütün Uyghurlargha qattiq zulum séliwatqanliqini ilgiri sürdi.

Abduraxman islam ependi diniy zat a'iliside tughulup chong bolghan bolup, diniy melumatlarni dadisidin ögen'gen. Abduraxman islam ependimu 8 balisini bir tereptin penni mektepte oqutsa, yene bir tereptin axshamliri öyide diniy telim-terbiye bérip, qari qilip yétishtürgen iken. Buni bayqap qalghan xitay saqchi xadimliri uni tutup solash aldida turghanda, yeni 2015-yili 11-ayda 8 balisi bilen birlikte türkiyege qéchip chiqqan iken.

U hazir türkiyening qeyseri shehiridiki 2014-2015-yillirida malayshiya we tayland arqiliq türkiyege qéchip kelgen Uyghurlar turuwatqan qoru jayning ichidiki mektepte Uyghur balilargha ana til we qur'an dersi ötmekte. Biz qeyseridiki mezkur mektepning ichide abduraxman islam ependini ziyaret qilduq.

U, xitay jama'et xewpsizlik xadimlirining “Baliliringni qanunsiz oquttung” dep eyiblep solash aldida yurtini tashlap türkiyege qéchip chiqqanliqini bayan qildi.

Melum bolushiche, xitay hökümiti uzun yillardin béri Uyghurlarning diniy mektep échip bala terbiyilishini cheklepla qalmay, yéqinqi yillardin béri Uyghurlarning öyide öz perzentlirige dini telim bérishinimu chekligen.

Abduraxman islam ependi 8 balisini kündüzi penni mektepte, kéchiliri öyide dinda oqutqanliqini, saqchilarning özini köp qétim saqchi idarisige apirip aware qilghanliqini bayan qildi.

Abduraxman islam ependi söhbet jeryanida aqsudin ürümchige ürümchidin dubeyge, dubeydin türkiyege qéchish jeryani toghrisida melumat berdi.

U, özining xitayning 1960-yilidin buyan Uyghurlargha élip bériwatqan siyasitini béshidin ötküzgenlikini, xitayning “Medeniyet zor inqilabi” mezgilidimu bundaq wehshiy siyaset élip barmighanliqini bayan qildi.

Abduraxman islam ependi “Medeniyet inqilabi” mezgilide yer astida dadisidin diniy telim-terbiye alghanliqini bildürdi.

U, sözining axirida xitayning bundaq siyaset élip bérishidiki sewebning Uyghurlarni dinsizlashturush, axirida yoq qilishtin ibaret ikenlikini éytti.

Abduraxman islam ependi bu yil 68 yashqa kirgen bolup, türkiyening qeyseri shehiride Uyghur perzentlirige ders bermekte.