Hijrettiki Uyghurlar ramizanda wetini we wetendashliri üchün du'a qilmaqta

Pütün dunyada texminen 64 dölette bir yérim milyardqa yéqin musulman bu yilliq ramzan éyini kütüwaldi, yillardikidin uzun hemde issiq künlerge toghra kelgen bu yilliq ramzan éyida, köpligen jaylardiki musulmanlar asasen 17, 18 sa'etkiche, hetta bezi jaylarda 20 sa'etke qeder ussuzluq we achliqqa berdashliq bérip, normal kündilik hayati pa'aliyetlirini we ramizanliq ibadetlirini dawamlashturmaqta. Uyghur élidiki musulmanlar bolsa, bu ramzan éyini yene xitay hökümitining siyasiy we diniy jehettin yürgüzüwatqan téximu qattiq basturush siyasetlirining iskenjiside ötküzmekte. Chet'ellerde hijrette yashawatqan Uyghurlar bolsa bu ulugh ay, ulugh künlerde Uyghurlar wetinidiki qérindashliri, wetinining azadliqi üchün du'agha qol kötürmekte.

Roza tutush, islam dinida musulmanlargha buyrulghan 5 perhizning biri, roza tutush ramzan éyigha xastur, ramzan éyi barliq aylarning kattisi we eng shereplikidur, chünki samawi kitablarning eng axirqisi we hidayetning birdin-bir mesh'ili bolghan qur'an kerimining nazil bolushqa (yeni chüshüshke) bashlinishi ramzan éyida emelge ashqan. Bu ayda roza tutushning perz bolushi bu ayda qur'an kerimining nazil bolghanliqi bilen zich munasiwetliktur.

Ramzan éyida musulmanlar roza tutush arqiliq achliq we ussuzluqqa berdashliq bérip, shundaqla nachar söz we ish-heriketliridin özini yiraq tutup sebir, ibadetlirini kücheytidu, qur'an oqup, mohtajlargha xeyri-saxawet qilip, yaman illetlerdin, nalayiq ish-heriketlerdin xali turushqa tiriship musulmanlargha zörür bolghan muhim islamiy edep-exlaqlargha ri'aye qilip, chin ixlas bilen tewbe istixpar qilip, ibadetlirini élip baridu.

Shuni körüwalalaymizki, ramzan éyi musulmanlarning eng ehmiyetlik ibadet éyidur. Halbuki, eslidila normal étiqadi pa'aliyetliri xitay hökümitining küchlük dexli-teruzigha uchrap kéliwatqan Uyghurlarning, bu ramizandimu xitay hökümitining qattiq basturush parakendichilikidin qutulalmighanliqi melum.

Adette bashqa aylarda ta'et-ibadet bilen shughullan'ghanliqi üchünla jazaliniwatqan Uyghurlar ramzan éyi kelse téximu köp teqipke uchraydu.

Melumki, ramzan éyi rehmet we meghpiret éyidur. Ramzan éyi yene nijatliq éyidur. Türkiyening istanbul shehiride yashawatqan diniy zatlardin hamidxan köktürk ependi, xitay da'irilirining Uyghurlarning qanunluq adettiki diniy pa'aliyetlirini chekleshtin bashqa, qanunluq perz ibadetlirinimu cheklep, teqwadar ölümalargha zulum qilip, pütün dunya musulmanliri behrimen boluwatqan ramizanliq diniy pa'aliyetlirini téximu qattiq kontrol qilip, hetta roza tutushnimu türlük wasitiler arqiliq cheklishining hijrette yashawatqan Uyghurlarni bi'aram qiliwatqanliqini, ramzan éyining sharapiti bilen teqwaliqqa hem chin iradige ége Uyghurlargha haman bir nijadliqning yétip kélidighanliqigha ishinidighanliqini we shuning üchün barliq Uyghur we türk qérindashlar bilen teng du'a qiliwatqanliqini bildürdi.

Amérikida yashawatqan memet toxti ependi, özige oxshash hijrette yashawatqan Uyghurlar gerche özliri yashawatqan démokratik ellerde ramizanni intayin xatirjem öz arzusidikidek kütüwalghan bolsimu, Uyghur élidiki weziyettin endishilinidighanliqini bildürdi we xitayning türlük zulumlirigha bash egmey özining chin étiqadini saqlawatqan barliq musulmanlargha, Uyghurlargha bext-sa'adet tilidi. U yene “Ramzan éyi du'alar ijabet bolidighan aydur déyilidu. Peyghember eleyhissalam mundaq dégen: üch xil kishining du'asi ret qilinmaydu: roza tutqan kishining iptar waqtida qilghan du'asi, adaletlik padishahning du'asi we zulumgha uchrighan kishining du'asi. Shunga pütün dunyadiki Uyghurlargha oxshash bu ulugh ay, ulugh künlerde amérikidiki Uyghurlarmu hemishe Uyghur wetini we Uyghur xelqi üchün du'a qilimiz” dédi.