Муһаҗирәттики яра қәлбләрдә шүкүр вә сәбрә

Ихтиярий мухбиримиз абдувәли аюп
2017.12.20
mehellide-qalghan-ayallar-we-balilar.jpg Хитайниң уйғурларға қаратқан сиясити түпәйли, әрләр түрмигә яки “йепиқ тәрбийәләш” кә кирип кетип, мәһәллидә қалған аяллар вә балилар. 2017-Йили ноябир, хотән илчи.
RFA/Abduweli Ayup

Муһаҗирәттики зиялийлар уйғурларниң җисманий вә роһи сағламлиқи үчүн көрситиватқан тиришчанлиқлар тор арқилиқ давам қилип келиватқан болуп, мәхсус роһий сағламлиқ һәққидә үч нөвәт лексийә сөзләнгән иди. 17-Декабир сөзләнгән лексийәдә роһи сақсизлиқларда ислам дининиң роли һәққидә бир қетимлиқ лексийә болуп өтти.

Ислам дини вә роһи сағламлиқ һәққидә “сағламлиқ билимлири топи” да паалийәт қиливатқан уйғур зиялийлиридин мунәввәр ханим лексийә сөзлигән. Лексийәгә чүшкән инкаслар вә соал җаваблар асасида мәзкур тема техиму чоңқурлиған. Лексийәдә исламда тәрғиб қилинған қериндашлиқ, қошнидарчилиқ вә көйүмчанлиқ шәрһлинип, бу уқумларниң муһаҗирәттики уйғурлар һаятида ойнаватқан роли муәййәнләштүрүлгән. Мунәввәр ханим өзи яшаватқан әлдики уйғурларниң ислам тәләп қилған бу өлчәмләр бойичә яшап қандақ роһи озуқларға еришкәнлики һәққидә тохталди.

Лексийәгә иштирак қилған аңлиғучилар вә мутәхәссисләр темини чөридәп қарашлирини оттуриға қоюп өткән. Доктор мәмәт имин әпәнди исламдики сәбрә вә шүкүр чүшәнчилириниң муһаҗирәттики уйғурларға бәхт туйғусини һес қилдуруш, разимәнлик һеслирини күчләндүрүш җәһәтләрдики ролини тәкитлиди. У шүкүрниң зиядә модавазлиқ, қанаәтсизлик вә артуқчә бәслишишләрдин сақлиништики әһмийитини тәкитләп өтти. У бу уқумларниң кишиләр сәлбий чүшинивалған тәрәплириниңму барлиқи һәққидә тохталди.

Доктор әркин сидиқ сәбрә һәққидә қарашлирини баян қилди. У америкидики өлималарниң қарашлиридин йолға чиқип сәбирни изаһлап өтти. У мусибәттә мувапиқ яш төкүш вә ичидики ғәзәпни чуқанға айландурушниңму мувапиқ тәрәплири барлиқини оттуриға қойди.

Өлималардин сәуди әрәбистанда яшайдиған журналист сираҗидин әзизи исламда сәбирниң түрлири һәққидә тохтилип чүшәнчә бәрди.

Мутәхәссисләр вә өлималарниң ортақ қаришичә, сәбрә қандақтур бәзи пассип ойдикиләрниң нәзиридики зулумға сүкүт қилиш, залимға бипәрвалиқ қилиш, адаләтсизликләрниң өзлүкидин ғайиб болушини күтүш әмәс, бәлки чидам билән илгириләш, ирадисидә мустәһкәм болуш, изчил бәл қоювәтмәслик дегән мәниләрдә икән. Шүкүр дегинимизму һәргиз барға қанаәт қилиш, йоқниң ғемини қилмаслиқ, келәчәкниң ғемини қилмай күндилик еһтияҗниң пешидә яшаш дегәнлик әмәс икән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.