Dolqun eysa “Dunya exlaq munbiri” yighinida Uyghur irqiy qirghinchiliqi mesilisini anglatti

Dunya Uyghur qurultiyi re'isi dolqun eysa ependi shwétsariyening portisina shehiride ötküzülgen “Dunya exlaq munbiri” yighinida xitayning Uyghur irqiy qirghinchiliqi bilen dunyagha élip kéliwatqan xewpini misallar bilen otturigha qoyghan.

26-27-Awghust künliri ötküzülgen mezkur yighin'gha amérika, yawropa we asiya döletliridin kelgen her sahe, her kesip ehlidin 80 kishi qatnashqan bolup, Uyghurlargha wakaliten dunya Uyghur qurultiyi re'isi dolqun eysa bilen d u q yashlar komitéti re'isi erkin zunun ependi qatnashqan we Uyghurlarning hazirqi éghir weziyiti toghrisida melumat bergen.

Ziyaritimizni qobul qilghan dolqun eysa ependi mundaq dédi: “Shwétsariyening portisina shehiride chaqirilghan ‛dunya exlaq munbiri‚ yighinigha qatnashtuq. Dunya Uyghur qurultiyining bu yighin'gha alahide teklip boyiche qatnishishi. Dunya Uyghur qurultiyining xadimi erkin zunun bilen men qatnashtim. Bu yighin'gha amérika, latin amérikasi döletliridin méksika, argéntina, biraziliye, shuningdek yene kanada, jenubiy afriqa, hindistan we yawropa döletliridin kelgen seksendin artuq kishilik hoquq pa'aliyetchiliri, adwokatlar, sen'etkarlar, zhurnalistlar we yazghuchilar qatnashqan. Mezkur yighin her sahe, her kesiptiki kishilerning muhim uchrishishidur”.

Dolqun eysa ependi, shiwétsariye hökümiti bilen shiwétsariyediki bezi ammiwi teshkilatlar birlikte uyushturghan mezkur “Dunya exlaq munbiri” yighinida nuqtiliq halda qandaq qilghanda kélechekte güzel dunya berpa qilish mesilisi toghrisida muzakire élip bérilghanliqini ilgiri sürüp mundaq dédi: “Bu yighinda dunyadiki oxshash bolmighan medeniyetler öz'ara tonushturuldi. Yighin, ademler dunyani, hawani we suni bulghawatqan, nurghunlighan yaxshi adet we exlaqlar buzghunchiliqqa uchrawatqan bügünki künde, bularni qandaq qilip qoghdap qalghili bolidu?, qandaq qilghanda güzel bir kélechek berpa qilghili bolidu? dégendek bir yürüsh mesililer toghrisida pikir almashturush, chüshenche hasil qilish, öz'ara tejribe almashturush sheklide ötküzüldi”.

Dolqun eysa 27-awghust küni shwétsariyening rondo sariyida daghdughiliq ötküzülgen yépilish murasimida nutuq sözlep, xitayning Uyghur kimlikini, medeniyitini yoq qilish üchün qandaq irqiy qirghinchiliq élip bériwatqanliqini, xongkongda, teywende démokratiyeni yoq qilish üchün némilerni qiliwatqanliqini, bulardin sirt xitay kompartiyesning dunyaning bixeterlikige qandaq xewplerni élip kéliwatqanliqini otturigha qoyghan. U bu heqte toxtaldi.

Dolqun eysa ependi bilen birlikte yighin'gha ishtirak qilghan dunya Uyghur qurultiyi yashlar komitéti re'isi erkin zunun ependi, ikki kün jeryanida “Uyghur irqiy qirghinchiliqi” mesilisining anglitilghanliqini, yighin ehlining bu heqte nahayiti yaxshi inkas qayturghanliqini bildürdi.

D u q re'isi dolqun eysa ependining bildürüshiche, shiwétsariye hökümitining qollishi astida ötküzülgen “Dunya exlaq munbiri” namliq yighin, bundin kéyin her ikki yilda bir qétim chaqirilidiken.