D u q re'isi dolqun eysa sherqiy türkistanliq musulmanlarning ramazan éyini qutlidi

Roza tutush musulmanlar üchün islam dinidiki besh perzning biri. 4-Ayning 1-künidin tartip pütün dunya musulmanliri xasiyetlik ay-künlerni roza tutush, ibadet qilish, bir birige méhri-shepqet yetküzüsh bilen xatirjem ötküzüshke bashlisimu, emma Uyghur élidiki musulmanlar bu ramazandimu burunqi yillardikige oxshashla xitay hökümitining cheklimisi astida ötküzüshke mejbur bolidu. Hetta rozimu tutalmaydu. Chet eldiki Uyghurlar wetendiki uruq-tughqanliri bilen yenila körüshelmeydu.

Mana bundaq bir peytte, dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa ependi pütün dunyadiki sherqiy türkistanliq musulmanlarning ramazan éyini tebriklidi. U, Uyghurlarni xitaygha qarshi küreshte ittipaqlishishqa, hemkarliqni kücheytishke chaqirdi.

U sözini mundaq bashlidi: “Essalamu eleykum, sherqiy türkistanliq eziz qérindashlirim! mana bügün pütün dunya musulmanliri cheksiz hayajan we teshnaliq ichide 11 ayning sultani mubarek ramazan éyigha sherep bilen qedem basti. Mushundaq xasiyetlik bir ayning yétip kélishi munasiwiti bilen dunya Uyghur qurultiyi namidin weten ichi we sirtidiki pütun xelqimizning mubarek ramazan éyini yürektin qutluqlaymen. Allah ibadetlirimizni, du'alirimizni qobul qilghay! ulugh ramazanning xasiyiti bilen hemmimizge hidayet ata qilghay!

Dolqun eysa sözini dawa mlashturup mubndaq dédi: “Eziz qérindashlirim, her qétim pütün dunya musulmanlirini shatliqqa chömdürgen mushundaq xasiyetlik künler yétip kelgende, wetinimizde xitayning zulumi astida azap chékiwatqan xelqimiz, xitayning wehshiy zindanlirida, jaza lagérlirida, mejburiy emgek meydanlirida jan talishiwatqan milyonlighan bigunah qérindashlirimiz, xitayning ichkiri ölkiliride qul ornida mejburi ishlitiliwatqan qiz-yigitlirimiz, yene shundaqla wetensizlik destidin körüsh imkaniyitimiz bolmighan wetendiki ata-ana, uruq-tughqan, dost-yarenlirimiz köz aldimizda namayan bolidu we buningdin cheksiz azablinimiz. . .”

U yene mundaq dédi: “Hemmimizge melum bolghinidek, wetinimiz sherqiy türkistan komunist xitayning tajawuzigha uchrighandin buyan, weten ichidiki qérindashlirimizning birer künimu xatirjemlik we shatliq ichide ötüp baqqini yoq. Xelqimizning her bir küni qanliq yash töküsh bilen we musibet ichide hesretlinish bilen ötti. Muhajirettiki qérindashlirimizmu wetendiki ata-ana, uruq-tughqan, dost-yarenliri we söyümlük xelqining derd-pighanlirida qayghurush, hesretlinish we azablinish tuyghusi ichide bügünkidek künlerni kütüwélishqa mejbur bolup keldi. Qisqisi, zalim xitay hakimiyiti xelqimizning her qétimliq mubarek ramzan éyini azap-oqubet we zulumgha tolghan jehennem éyigha aylandurdi. Heqiqet shuni ispatlidiki, eger biz jasaret we küresh bilen öz erkinlikimizni, milliy musteqilliqimizni qolgha almaydikenmiz, bizge ebediy tinchliq, xatirjemlik we bext-sa'adet yoq. Yene shundaqla allah aldidiki musulmanliq mejburiyitimizni erkin azadilik ichide ada qilishtinmu menggü söz achalmaymiz! . . .”

Dolqun eysa ependi 21-esirde dunyaning közi aldida sherqiy türkistanda irqiy qirghinchiliq élip bériliwatqanliqini, dunya jama'etchilikining bu heqte oyghanliqini, bundaq bir peytte xitaygha qarshi köreshte téximu ittipaqlishish kéreklikini tekitlep, mundaq dédi: “Eziz qérindashlirim! bügün 21-esirde dunyaning közi aldida sherqi türkistanliqlar uchrawatqan irqiy qirghinchiliq pütün xelq'ara jama'etchilikni oyghatti. Köpligen döletler xitayning irqiy qirghinchiliq jinayiti ötküzüwatqanliqini qobul qildi. Hemmimizning birlikte maddi we meniwi jehettin kuch chiqirishimiz bilen londonda qurulghan ‛Uyghur sot kollégiyesi‚ xitayning xelqimizge qarshi irqiy qirghinchiliq yürgüziwatqanliqini we insaniyetke qarshi jinayet ötküzüwatqanliqini ispatlidi. Xelq'ara jama'etchilik bu irqiy qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayetning hésabini sorashqa ötti. Mana mushundaq halqiliq peytte, pütün sherqiy türkistan xelqi choqum qayghuni küchke aylandurup xitaygha qarshi birliksep qurup, sherqiy türkistan musteqilliq dewasini küchlendürüsh yolida yüksek shija'et we pidakarliq rohi bilen millet süpitide jiddi heriketke ötüshimiz her waqittikidin téximu zörür bolmaqta.”

Dolqun eysa ependi muqeddes ramzan éyida barliq musulmanlarni Uyghurlarning erkinliki we musteqilliqi üchün köresh qilishqa chaqirdi. U, mundaq dédi: “Eziz qérindashlirim! mana bu ulugh ay, ulugh künlerde her bir ibaditimizde janabi allahtin wetinimiz sherqiy türkistan'gha azadliq, xelqimizge hörlük tileyli. Öz xelqimizning hörlüki we erkinliki yolida shéhit bolghan eziz shéhitlirimizning rohigha fatihe oquyli, ularning söyümlük ata-ana, uruq-tughqanlirigha sebir-taqet tileyli. Her qétimliq iptarlirimizda, du'a-tilawetlirimizde janabi allahtin xitayning zindanlirida azap-oqubet chékiwatqan sansizlighan batur ezimetlirimizning erkinlikke érishishini tileyli. Köz yashlirimiz her zaman weten ichidiki méhriban xelqimizning köz yashliri bilen birge bolsun! mana bu mubarek ayni janabi allahning buyrighinidek, xeyr-saxawet, éhsan, shepqet, birlik ittipaqliq, dostluq, hemkarliq we söygü-muhebbet éyigha aylandurayli. Ushbu mubarek ayda xitayning we herqaysi ellerning türmiliride we lagérlirida azab chékiwatqan qérindashlirimizgha allahtin küch-quwet, nusret we hörlük tileyli. Ulargha yardem qolimizni sunushni bir insaniy, milliy, diniy we qérindashliq burchimiz dep bileyli. Hemmimiz öz ara ixtilap we adawetlerni kallimizdin chiqiriwétip, wetende zulum astida jan talishiwatqan xelqimizning hörlüki we azatliqi üchün milliy musteqilliq köresh yolimizda birlikte ilgirleyli.”

D u q re'isi dolqun eysa ependi sözining axirida oxshimaydighan köz qarashtiki Uyghurlarni xitay hökümitining 72 yildin buyan élip bériwatqan diniy zatlar bilen Uyghur ziyaliyliri otturisigha pitne-pasat peyda qilip bashqurush siyasitige aldanmasliqqa chaqirip, mundaq dédi: “Eziz qérindashlirim, hemminglargha melum bolghinidek, islamiyetning esheddiy düshmini hésablan'ghan mustebit kommunist xitay hakimiyiti wetinimiz sherqiy türkistanni ishghal qilghan 1949-yilidin taki hazirghiche, musulman xelqimizni mejburiy dinsizlashturush we muqeddes islam dinimizning güzel wetinimizdiki shanliq izini pütünley öchürüsh üchün qilmighan wehshilikliri qalmidi, bolupmu weten ichidiki xelqimizni bölüsh we parchilash üchün dinniy zatlirimiz bilen ziyalilirimiz otturisida sün'i ziddiyet peyda qilip we pitne urughi chéchip, millitimizning jewhiri we yétekchiliri hisaplan'ghan diniy zatlirimiz bilen ziyalilirimiz otturisida düshmenlik peyda qilishqa urunup keldi, shuning üchün meyli diniy zatlirimiz bolsun yaki ziyalilirimiz bolsun bir-birige bolghan söygü, hemkarliq we ittipaqliqni yenimu kücheytish xitayning buxil süyqestini gumran qilishimiz lazim, peqet dewa qiliwatqanlarningla emes, muhajirettiki pütün qérindashlirimizning hem diniy alahidiliklirimizni, hem milliy alahidiliklirini birge qoghdash we ige chiqish mejburiyitimiz bar, xelqimiz ming yillardin buyan étiqad qilip kelgen we bu muqeddes yolda sansizlighan shehidlerni bergen islam eqidilirimizni, islamgha bolghan söygümizni, mosulmanliq ghurorimizni qoghdap qélish, peqet dinniy zatlirimizningla emes, belki pütün ziyalilirimizning, jümlidin keng awam xelqimizning burchi we mejburiyitidin ibaret, bu dunya Uyghur qurultiyining tewrenmes pirinsipidur!”

U axirida yene munularni tekitlidi: “Shuning üchün, meyli ziyalilirimiz bolsun yaki bashqa sahelerge mensup herqandaq shexislirimiz bolsun, musulman sherqiy türkistan xelqining diniy étiqad tuyghulirigha alahide hörmet qilishi, muqeddes islamning shan-sheripini qoghdishi, xelqimizning diniy hésiyatini renjitidighan söz-heriketlerdin qet'iy saqlinishi we muhajirette yashawatqan xelqimizning imanini, diniy alahidiliklirini téximu küchlendürüsh üchün tirishchanliq körsitishi lazim. Bizni biz qilgha diniy we milliy alahidiliklirimizdin waz kéchish yaki uni ret qilish, özimizni, Uyghurluqumizni, kimlikimizni ret qilghanliqtur. Shuni qayta-qayta tekitlep ötmekchimenki, xelqimizning diniy we milliy héssiyatigha hörmet qilmighanlar, aldi bilen dunya Uyghur qurultiyining we keng xelqimizning qarshiliqigha uchraydu, xalas!

Janabi allah yar we yardemchimiz bolsun! hemmimizning ramazan éyimizgha tekrar mubarek bolsun!”