D u q teywende chaqirilghan xelq'ara yighinda xitayning chégra halqighan basturushini otturigha qoydi

24-Féwralda teywen tashqi ishlar ministirliqining sahibxaniliqida teywenning paytexti teybéy shehiride chaqirilghan “Rights con25 Taipei” yighinigha teklip bilen qatnashqan, dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi zumret'ay erkin, sabiq re'isi dolqun eysa, dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitétining re'isi roshen abbas, amérikadiki Uyghur tetqiqat merkizining mudiri abdulhakim idris we bashqilardin terkib tapqan hey'et yighinda Uyghur mesilisining nöwettiki tereqqiyati we xitayning chégra halqighan basturushini otturigha qoyghan.

D u q rehberlirining bildürüshiche, “Rights con25 Taipei” yighinigha dunyaning her qaysi jayliridin kelgen kishilik hoquq teshkilatlirining mes'ulliri, shirketlerning mes'ulliridin bolup 3500 etrapida kishi qatnishiwatqan bolup, yighinda reqemlik téxnologiyening kishilik hoquqini yaxshilashtiki roli, bu téxnologiye kishilik hoquqni depsende qilishta qandaq qolliniliwatidu? dégendek témilar muzakire qilin'ghan. Dunya Uyghur qurultiyi yighinning ikkinchi küni yeni 25-féwral küni Uyghurlar toghrisida ikki meydan yighin uyushturup, Uyghurlarning éghir weziyiti, Uyghur qirghinchiliqi we chégra halqighan basturush mesilisini otturigha qoyghan. Bulardin sirt teywen parlaméntidiki Uyghur dostluq guruppisi bilen yighin achqan we axbarat organlirining ziyaritini qobul qilghan.

Bu heqte téléfon ziyaritimizni qobul qilghan zumret'ay erkin tepsiliy melumat berdi. U, mundaq dédi: “Yighinida dunya Uyghur qurultiyi mexsus bir yighin uyushturdi. U, bolsimu xitayning Uyghurlargha qaratqan chégra halqighan basturush siyasiti toghrisida boldi. Roshen abbas xanim, dunya Uyghur qurultiyining bérlinda turushluq ishxanisining mudiri gheyyur qurban ependi we chet ellik bir mutexessis doklat berdi. Bir sa'et dawamlashqan yighinda xitayning oxshimighan shekillerde, oxshimighan téxnologiyeni ishlitip wetendiki Uyghurlargha bésim ishlitipla qalmastin chet eldiki Uyghurlarni sherqiy türkistan dewasidin yiraqlashturushqa tirishiwatqanliqi otturigha qoyuldi.”

RFA/Erkin Tarim

Zumret'ay erkinning bildürüshiche, mezkur yighinda yene her qaysi dölet parlaméntliri we hökümetlirining, ammiwi teshkilatlarning we ijtima'iy taratqu shirketlirining xitayning bu qilmishlirigha qarshi némilerni qilishi kéreklikimu muzakire témisi bolghan.

Dolqun eysa ependi dunya Uyghur qurultiyi rehberliri teywende yighin'gha qatnishish jeryanida teywen parlaméntidiki tashqi ishlar komitétining mes'uli wang ependi, bezi parlamént ezaliri bilen uchrashqanliqini, teywen parlaméntidiki Uyghur dostluq guruppisi bilen mexsus uchrishish élip bérip, ulargha Uyghurlarning nöwettiki weziyiti toghrisida melumat bergendin sirt, bundin kéyin teywende we dunyaning her qaysi jaylirida élip bérilidighan pa'aliyetler toghrisida pilanlar tüzgenlikini ilgiri sürdi.

Abdulhakim idris ependi “Rights con25 Taipei” namliq yighinning 24-féwral künidin 28-féwral künigiche échilidighanliqini, aldimizdiki ikki kün jeryanidimu Uyghur qirghinchiliqining otturigha qoyulidighanliqini dédi.

Bu yighindin burun 20-féwraldin 21-féwralghiche teywen tashqi ishlar ministirliqining sahibxaniliqida teywenning paytexti teybéy shehiride chaqirilghan “Xalifakis xelq'ara bixeterlik munbiri” ge teklip bilen qatnashqan dunya Uyghur qurultiyining sabiq re'isi dolqun eysa bashchiliqidiki hey'et Uyghur mesilisining nöwettiki tereqqiyati heqqide teywen pirézidénti ley chingdé, sabiq pirézidénti sey yingwén, bezi döletlerning rehberliri, her sahediki mutexessisler, diplomatlar we natogha eza döletlerning wekilliri bilen uchriship melumat bergenidi.