Dunya Uyghur qurultiyi xitayning 3 chong shirkitini fransiyede sotqa bergen
2025.04.07

Dunya Uyghur qurultiyi düshenbe küni bayanat élan qilip, mezkur teshkilatning xitay hökümitining 2017 - yilidin béri Uyghurlargha qarshi élip bériwatqan qebih jinayetlirini ötküzishide shérik bolghan 3 chong xitay shirkitini fransiyede resmiy sotqa bergenlikini bildürdi.
Dunya Uyghur qurultiyining 7 - april élan qilghan bu bayanatida, fransiyediki dangliq kishilik hoquq adokati wilyam bordon (William Bourdon) ning mezkur teshkilatqa wakaliten xitayning téxnélogiye shirketliridin xu'awéy, daxu'a we xeykangning sherqiy türkistanda Uyghurlargha qarshi élip bérilghan insaniyetke qarshi jinayetlerge shirikliki sewebidin ular üstidin erz sun'ghanliqini bildürilgen.
Dunya Uyghur qurultiyining re'isi turghunjan alawudun bu bayanatta, “Biz bu erzni sunush arqiliq xitay hökümitining érqiy qirghinchiliqida shiriklik rol oynighan shirketlerge ularning qanuniy jawapkarliqining barliqining muhimliqini esketmekchi. Biz fransiye sot mehkimisining bu erzimizge jiddiy qarap chiqidighanliqigha ishinimiz” digen.
Bu bayanatta éytilishche, dunya Uyghur qurultiyi bu 3 chong xitay shirkitini 4 xil qanuniy seweptin fransiye sotigha erz qilghan. Bu qanuniy sewepler bu shirketlerning özining xitay hökümitining Uyghurlargha qarshi élip bériwatqan érqiy qirghinchiliq, insaniyetke qarshi jinayet, mejburiy emgek we teshkillen'gen guruhlar bilen birliship adem etkes qilish jinayetlirige bolghan shiriklikini yoshurush iken. Bu 45 betlik erzde bu 3 shirketning xitay hökümitining kemsitish xarektirlik siyasetlirini qollap, sherqiy türkistanda élip bérilghan keng kölemlik teqib sistémisini qurush we mangdurushqa yardem qilghanliqi ochuq menbeler we delil-ispatlar bilen otturigha qoyulghan iken.
Bu shirketlerning xitay hökümiti 2017 - yildin béri Uyghurlargha qarshi élip bériwatqan qebih jinayetlirige teng shirik bolghanliqidin amérika we uning ittipaqdashlirimu xewedar bolup, amérika hökümiti xeykang bilen daxu'a shirkitini 2019 - yili ularning Uyghurlar we bashqa türkiy xelqlerning kishilik hoquqlirini depsende qilishta oynighan roli sewebidin qara tizimlikke kirgüzgen idi.