Д у қ өткән йиллиқ хизмәтлирини хуласиләп, 2025-йиллиқ хизмәт пиланини музакирә қилди
2025.01.06

2024-Йили ахирлишип 2025-йили йеңи киргән бүгүнки күндә, йәни 1-айниң 4-күни дуня уйғур қурултийи вәкилләр йиғини чақирип, дуня уйғур қурултийиниң 2024-йиллиқ хизмәтлирини хуласиләп, нөвәттики сақлиниватқан мәсилиләр тоғрисида музакирә елип барди. Шуниң билән бир вақитта, 2025-йиллиқ хизмәт пиланлири тоғрисидиму музакирә елип берип, йеңи қәдәмлирини ташлиди.
Йиғинға дуня уйғур қурултийиниң рәһбәрлири, һәр қайси комитетларниң мәсуллири вә 8-нөвәтлик қурултайда сайланған вәкилләрдин болуп, җәмий 118 әтрапида киши қатнашти. Д у қ рәиси турғунҗан алавудин әпәнди ечилиш нутқи сөзлиди. Бу йиғинда йәнә д у қ иҗраийә комитетиниң рәиси рошән аббас ханим вә сабиқ рәис долқун әйса әпәндиләрму сөз қилди. Улар 2024-йили елип берилған, болупму өткән йили 10-айда өткүзүлгән 8-қурултайдин кейинки хизмәтләр тоғрисида қисқичә мәлумат бәрди. Андин 2025-йили немиләрни қилиш тоғрисида музакирә елип берилди вә тәләп-пикирләр оттуриға қоюлди.
Тор йиғини ахирлашқандин кейин, зияритимизни қобул қилған дуня уйғур қурултийиниң рәиси турғунҗан алавудин әпәнди, йиғинни ечиштики мәқсити тоғрисида тохталди. У, мундақ деди: “д у қ бүгүн ачқан омумий вәкилләр тор йиғинида 2024-йиллиқ, болупму өткән йили 10-айниң ахирида боснийәдә чақирилған 8-нөвәтлик вәкилләр қурултийидин кейин елип берилған паалийәтләрни қисқичә хуласә қилдуқ. Йеңи бир йилдики хизмәт пиланини түзүш үчүн вәкиллиримизниң, мутәхәссислиримизниң, җәмийәт әрбаблиримизниң, алий мәслиһәтчилиримизниң вә сабиқ рәисимизниң пикирлирини елиш арқилиқ, 2025-йилида елип берилидиған паалийәтләрниң пиланини түзүп чиқиш үчүн бу йиғинни ачтуқ”.
Турғунҗан алавудин әпәнди йиғинда нурғун тәләп-пикирләрниң оттуриға қоюлғанлиқини билдүрди: “бу йиғинда наһайити яхши тәклип-пикирләр оттуриға қоюлди. Болупму хәлқарадики өзгиришләр, америка, явропа, оттура шәрқтики өзгиришләр вә бу өзгиришләргә қандақ инкас қайтуруш мәсилиси, бу өзгиришләрниң кәлгүси дәвайимизға болған пайдилиқ тәрәплири вә өзгиришләрдин үнүмлүк пайдилинишниң йоллири қатарлиқ нурғун мәсилиләр оттуриға қоюлди. Бу һәқтә мутәхәссислиримиз, алий мәслиһәтчилиримиз, тәҗрибилик сабиқ рәһбәрлиримиз вә вәкиллиримизниң тәләп-пикирлири елинди. Алдимиздики күнләрдә иҗраийә комитети йиғини чақирип, пиланлиримизни мақуллатқандин кейин, бу пилан бойичә паалийәтлиримизни башлаймиз”.
Тор йиғинидин кейин, зияритимизни қобул қилған дуня уйғур қурултийи (д у қ) иҗраийә комитетиниң рәиси, уйғур һәрикити тәшкилатиниң башлиқи рошән аббас ханим, дуня уйғур қурултийиниң 8-нөвәтлик вәкилләр қурултийидин кейин тунҗи қетим бундақ бир йиғин чақирилғанлиқини тәкитләп өтти. У бу йиғинда наһайити муһим пикирләрниң оттуриға қоюлғанлиқини, йеқин арида иҗраийә комитетиниң йиғинидин кейин 2025-йиллиқ пиланларниң рәсмий ишқа киришидиғанлиқини билдүрди.
Дуня уйғур қурултийиниң баш мәслиһәтчиси, сиясәтшунас қәһриман ғоҗамбәрди әпәнди, бу йиғинда хәлқара вәзийәт, хитайниң уйғур елидә йүргүзүватқан бастуруш сиясити вә хитайниң оттура асия дөләтлиригә болған тәсири тоғрисида мәлумат бәрди. У сөзидә мәзкур дөләтләрниң һөкүмәтлири хитай билән болған мунасивәтни күчәйтиш сиясити елип бериватқан болсиму, әмма хәлқиниң уйғурларни қоллайдиғанлиқини, шуңа дуня уйғур қурултийиниң бу дөләтләргә әһмийәт бериши керәкликини тәкитлиди.
Уйғур кишилик һоқуқ қурулуши(UHRP), дуня уйғур қурултийи ((WUC), уйғур һәқлирини қоғдиғучи адвокатлар тәшкилати қатарлиқ органлар бирликтә аргентина федератсийә җинайи ишлар алий сотиға наразилиқ әрзи сунуп, хитайниң уйғурларға қаратқан инсанийәткә қарши җинайәтлири үстидин биваситә сот ечишни тәләп қилған иди. Д у қ ниң сабиқ рәиси долқун әйса әпәнди 2024-йилида б д т, явропа иттипақи парламентиға вә һәр қайси дөләтләргә қаратқан дипломатийәлик паалийәтлирини күчәйткәнликини, 2025-йилидиму буни давамлаштуруш билән бирликтә мәҗбурий әмгәк билән мунасивәтлик қанун мақуллитиш, уйғур ирқий қирғинчилиқни етирап қилдуруш, хитайниң чегра һалқиған бастурушиға қарши курәшни күчәйтиш үчүн тиришчанлиқ көрситидиғанлиқини тәкитлиди.
1-Айниң 4-күни тор арқилиқ өткүзүлгән дуня уйғур қурултийиниң вәкилләр йиғинида, д у қ рәиси турғунҗан алавудин әпәнди 2024-йилида қолға кәлтүргән нәтиҗиләр тоғрисида нуқтилиқ тохталғандин кейин, йиғин әһли 2025-йиллиқ хизмәт пиланиға болған көз қарашлири вә қошушқа тегишлик мәзмунларни оттуриға қойди. 3 Саәт давамлашқан йиғин вәкилләрниң 2025-йили елип берилидиған хизмәтләр тоғрисидики тәләп-пикирлирини оттуриға қоюш билән ахирлашти.