Д у қ “өзгириватқан дуня вә шәрқий түркистан” темисида илмий муһакимә йиғини өткүзмәкчи

Корона вируси пүтүн дуняға ямрап йүз миңлиған кишиниң җениға замин болупла қалмастин һәр қайси дөләтләрниң иқтисадиға еғир зиян селиватқан, һәрқайси дөләтләр оттурисидики мунасивәтләргиму зор тәсир көрситиватқан пәйттә дуня уйғур қурултийи “өзгириватқан дуня вә шәрқий түркистан” темисида илмий муһакимә йиғини өткүзмәкчи. Тунҗи қетим син арқилиқ өткүзүлидиған илмий муһакимә йиғинида америка қошма штатлири, германийә, фирансийә вә түркийә қатарлиқ 9 дөләттин 21 паалийәтчи вә мутәхәссис доклат бәрмәкчи. Күндә бир йерим саәттин 7 күн давамлишидиған муһакимә йиғинида мутәхәссисләр хитайниң нөвәттики вәзийити вә шәрқий түркистан, вухәндин дуняға йейилған корона вируси вә уйғурларда сағламлиқ мәсилиси, америка-хитай мунасивәтлириниң тәрәққияти вә шәрқий түркистан, явропа-хитай мунасивәтлири вә шәрқий түркистан, әнглийә, канада вә австралийәниң хитай билән болуватқан мунасивәтлири вә шәрқий түркистан, түрк-ислам дуняси вә шәрқий түркистан, шәрқий түркистан дәвасида яшлар һәрикитиниң роли қатарлиқ бир темиларда доклат сунмақчи.

Ундақта дуня уйғур қурултийиниң бундақ бир илмий муһакимә йиғини чақиришидики мәқсити немә? д у қ рәиси долқун әйса әпәнди бу һәқтики зияритимизни қобул қилип, корона вирусиниң дуняға зор апәт елип кәлгән бундақ бир пәйттә дөләтләр оттурисидики, болупму америка билән хитай, явропа дөләтлири билән хитай оттурисидики мунасивәтниң йеңидин түс еливатқанлиқини, бундақ бир вәзийәтниң уйғур дәвасиға қандақ тәсир көрситидиғанлиқиниң уйғурлар үчүн интайин муһим икәнликини чүшиниш керәкликини, шуңа бу һәқтә муһакимә елип бериш үчүн мәзкур йиғинни уюштурғанлиқини билдүрди.

Д у қ муавин рәиси, истратегийә мутәхәссиси доктор әркин әкрәмниң ейтишичә уйғурларниң кейинки 100 йиллиқ тарихиға нәзәр салидиған болса уйғурларниң тәқдириниң хәлқара тәңпуңлуқлар билән зич мунасивити бар икән. Болупму кейинки 70 йилдин буян чәтәлләрдә елип берилған уйғур дәваси 2018-йили хәлқаралашқан. Доктор әркин әкрәм уйғурлар бундин кейин немә қилиш керәк? дегән мәсилиниң муһим болуватқанлиқини, шуңа мәзкур видейо муһакимә йиғининиң темисини “өзгириватқан дуня вә шәрқий түркистан” дәп қойғанлиқини баян қилди.

Доктор әркин әкрәм әпәнди мәзкур илмий муһакимә йиғинида музакирә қилинидиған темилар тоғрисида мәлумат берип, һазир уйғур мәсилисиниң америка қошма штатлириниң ташқи сиясити, явропа дөләтлириниң қиммәт қариши, түрк вә ислам дөләтлириниң ташқи сиясәтлири биләнму мунасивәтлик икәнликини, шуңа мәзкур йиғинда бу мәзмунларда тәпсилий доклатлар берилидиғанлиқини оттуриға қойди.

Қиммәтлик радио аңлиғучилар д у қ тәрипидин уюштурулған “өзгириватқан дуня вә шәрқий түркистан” мавзулуқ илмий муһакимә йиғини 15-май җүмә күни берлин вақти саәт 4 тә башлинидиған болуп, халиған киши тор арқилиқ қатнишалайдикән. Йиғинда мутәхәссисләр уйғур тилида доклат сунидикән. Д у қ муавин рәиси пәрһат юруңқаш әпәнди хитай ана тилда маарипни әмәлдин қалдуруп, уйғур тилини йоқ қилишқа тиришиватқан бүгүнки күндә мәзкур йиғинда пәқәтла уйғур тилида доклат сунушни қарар қилғанлиқини, шуңа уйғурчә билидиған чәтәллик мутәхәссисләрниму тәклип қилғанлиқини тәкитлиди.

“өзгириватқан дуня вә шәрқий түркистан” мавзулуқ илмий муһакимә йиғини 15-май күнидин 21-май күнигичә 7 күн өткүзүлидиған болуп, берлин вақти чүштин кейин саәт 4тә башлинидикән. Мәзкур йиғинда һәр күни 3 киши бир йерим саәт доклат беридикән.