Radiyomiz Uyghur bölümining tehriri eset sulaymanning akisi - ehet sulaymanning tutqunda ikenliki delillendi

Uyghur rayonida lagér we türmilerge solan'ghan milyonlighan kishiler qatarida erkin asiya radiyosi Uyghur bölümi xizmetchilirining 50neperdin din artuq uruq-tughqinining tutqunda ikenliki melum bolghan idi. Muxbirimizning bu heqtiki éniqlashliri dawamida, radiyomiz Uyghur bölümining tehriri eset sulaymanning akisi - qumul sheher tengritagh oqutush rayonining mudiri ehet sulaymanning 2018-yilidin buyan tutqunda ikenliki bügün delillendi.

Xitay da'iriliri Uyghur élidiki lagérlarning2019 ‏-yilining axiri taqalghanliqini élan qilghan bolsimu, chet eldiki nechche onminglighan Uyghur muhajirliri ichide uruq-tuqqanliri bilen körüshüsh imkanigha érishkenler barmaq bilen sanighudek derijide az sandidur. Biz heqqiqiy ehwalni aydinglashturush üchün Uyghur éligha qarita élip barghan téléfon ziyaretlirimiz dawamida, radiyomiz muxbirlirining a'ile tawabi'atliri heqqidimu éniqlash élip barduq.

Melum bolushiche, radiyomiz Uyghur bölümining tehriri eset sulaymanning wetendiki uruq-tughqanliridin 7 kishi tutup kétilgen. Bulardin eset sulaymanning akisi ehet sulayman 2017‏-yilining bashliridin buyan iz-dériki ghayip bolghan. U tutqun qilinishning aldida uzun mezgil qumul sheher tengritagh yéziliq oqutush rayonining mudiri bolup xizmet qilghan iken, shundaqla qomul wilayitining milliy ma'arip sépidiki tejribilik ma'aripchilardin biri iken. Biz ilgiri qumul shehiridiki alaqidar saqchixana we bir qatar idare-organlargha téléfon qilip bu heqte ehwal éniqlashqa tiriship baqqan bolsaqmu, emma xadimlar jawap bérishni izchil halda ret qilip kelgen idi.

Nöwette gérmaniyede yashawatqan tetqiqatchi doktor ablet semet ependi ilgiri özining Uyghur élidiki tetqiqat ziyaretliri dawamida, eset sulaymanning akisi ehet sulayman bilen uchrishish we tonushush pursitige ige bolghan. U yéqinqi mezgillerde özining ürümchi we qomuldiki bir qisim alaqe qanalliri arqiliq ma'aripchi ehet sulayman we uning bir qisim qérindashlirining2017 ‏-we2018 ‏-yilliri tutqun qilin'ghanliqi heqqide uchur alghanliqini bildürdi. Doktor ablet semet ependining déyishiche, ehet sulayman tutulushtin ilgiri qumul sheher tengritagh yézisining ma'arip ishlrigha mes'ul mudiri iken. Bir toluqsiz otturamektep we birqanchilighan bashlan'ghuch mekteplerni bashquridighan mezkur oqutush rayoni ishxanisining tengritagh yézisidin bashqa yene qumul sheher ichidimu ishxanisi bar iken. Biz qolimizdiki alaqe uchurlirigha assen, mezkur ishxanining bir xadimigha téléfon qilduq. Ishxanisining qumul sheherlik partkom binasida ikenlikini bildürgen bu xadim, deslepte ma'aripchi ehet sulaymanni tonumaydighanliqi we uning délosidin xewrsizlikini éytti. Biz uningdin qomulda ma'arip sahesidin tutup kétilgen rehbiriy kadirlardin, jümlidin mektep mudirliridin kimlerni bilidighanliqini sorighinimizda, bu heqtimu melumati yoqluqini éytti. Biz uningdin mushu ishxanidin tutulghan kishining kim ikenlikini sorighinimizda, u bu tutqunning ehet sulayman ikenlikini ashkarilidi. Biz uningdin ehet sulaymannning néme üchün tutulghanliqini sorighinimizda, u bu heqte saqchi organliridin melumat élishimizni tewsiye qildi.

Téléfonimizni qobul qilghan tengritagh yéziliq saqchi xadimimu ehet sulaymanning tutqunda ikenlikini ret qilmidi. Ehet sulaymanning hazir nede tutup turuluwatqanliqidin xewersizlikini éytqan bu xadim, uning2018 ‏-yili tutulghanliqi we shuningdin bashlap xizmettin toxtitilghanliqini delillidi. U yene ehet sulaymanning dölet amanliq saqchiliri teripidin tutup kétilgenliki üchün uning délosining tepisilati we aqiwitidin xewersiz ikenlikini éytti.

Tetqiqatchi ablet semetning tonushturishiche, bu yil57 yashqa kirgen ehet sulayman 1986-yili shinjang pédagogika oniwérsitétining tenterbiye fakultétini püttürgen iken. Ikki perzenti we bir newrisi bolghan ehet sulayman özining ijitima'iy mes'uliyetchanliqi, etrapliq ilmiy melumati we temkin mijez-salapiti bilen qomuldiki her sahe kishiliri ichide hörmet qazan'ghan yurt mötiwerliridin iken.

Éniqlashlirimiz jeryanida ehet sulaymanning qandaq bir “Bahane” bilen tutulghanliqi aydinglashmidi. Doktor ablet semet ependi Uyghur rayonining nöwettiki omumiy weziyetke asasen, ma'aripchi ehet sulaymanning uning tutulushida amérikadiki inisi eset sulaymanning erkin asiya radiyosidiki xizmiti we yaki özining jem'iyettiki orni hem tesiriningmu sewep bolghanliq éhtimalliqini otturigha qoydi.