Ereb axbaratlirida idris hesen we Uyghurlar mesilisi diqqet nuqtigha aylandi

Uyghur kompyutér mutexessisi idris hesen ötken yili 19-iyul küni marakeshke barghanda xitayning tutush buyruqi bilen intérpol xelq'ara saqchi teshkilati teripidin chiqirilghan qizil uqturushqa bina'en marakesh hökümiti uni tutqun qilghanidi. Xitay da'iriliri, marakesh bilen xitay otturisidiki edliye kélishimi sewebidin idris hesenni qayturup bérishni telep qilghan. Bu weqe yéqindin buyan ereb dunyasining küchlük diqqitini tartti we ijtima'iy taratqular arqiliq idris hesenni qutuldurush pa'aliyiti élip bérildi. Idris hesen kim? Uyghurlar kim? qeyerde yashaydu? dégendek so'allarni asas qilghan halda köpligen ereb taratquliridimu idris hesen we Uyghurlar toghrisida köplep uchurlar tarqitildi we téléwiziye qanallirida mexsus programmilar orunlashturuldi. “El jezire” téléwiziye qanili, “Qanal 9”, “Rihle téléwziyesi”, marakeshning “Essahra'i meghribi” namdiki qanili, shuningdek yene “Elmujtemi” qanili, “Shufi elxeber”, “Ereb niwés” qatarliq köpligen téléwiziye qanalliri idris hesen we Uyghurlar toghrisida mexsus xewer we programmilar tarqatti.

Ereb aktiplirining orunlashturushi bilen, tiwéttir we féysbok qatarliq xelq'araliq ijtima'iy alaqe taratqulirida: “Idris hesen qayturulmisun!” dégen témida pa'aliyet élip bérildi.

Islam dunyasidiki birqisim meshhur ölimalar, islamiy teshkilatlar ijtima'iy taratqu supilirida marakesh hökümitige xitab qilip, marakesh da'iriliridin idris hesenni qayturuwetmeslikni telep qilghanidi, shundaqla bir qisim nopuzluq ölimalar idris hesenni xitaygha qayturushning haram ikenliki heqqide keskin petiwa bergen.

Ikki heptidin béri idris hesenning a'ilisi we bir guruppa Uyghurlarmu herküni dégüdek marakeshning istanbulda turushluq bash konsulxanisi aldigha chiqip namayishni dawamlashturuwatqan bolup, marakesh da'iriliridin idris hesenni erkin qoyuwétishni telep qilip kelmekte.

Biz idris hesenning ayali buzeynurxanim bilen söhbet élip barduq. Buzeynur xanim özining perzentliri bilen her küni dégüdek istanbuldiki marakesh konsulxanisi aldigha chiqip naraziliq namayishi élip bériwatqanliqini, biraq konsulxana xadimlirining yoldishi heqqide héch qandaq jawab bermey kéliwatqanliqini, eng axirqi qétimliq uchrishishta, konsulxana xadimining özining teleplirini marake'ish hökümitige yetküzgenlikini, biraq konsolxanigha hökümet tereptin héch qandq bir jawab kelmigenlikini bildürgen.

Bügün b d t kishilik hoquqni qoghdighuchilar toghrisida alahide doklat bergüchi mariy lawlor xanim, tiwittér hésabi arqiliq idris hesen toghrisida marakesh hökümitige minnetdarliq bildürüp mundaq yazghan: “Men marakesh da'irilirining idris hesenni xitaygha tapshurup bermigenlikidin tolimu minnetdar, men uni xalighanche tutup turush, qiynash we bashqa rehimsizlik qatarliq éghir kishilik hoquq depsendichilikige duch kélidighan jaygha qayturulmasliqni yene bir qétim telep qilimen”.

B d t kishilik hoquqni qoghdighuchilar toghrisida alahide doklat bergüchi mariy lawlor xanimning bu bayanliri bügün ereb taratqulirida we téléwéziye qanallirida köplep tarqitildi.

Nöwette dunyaning herqaysi jayliridiki teshkilatlar we pa'aliyetchiler idris hesenni qutuldurush üchün dawamliq tirishchanliq körsetmekte.