Qazaqistan konsulxana xadimigha ghuljadiki su éléktr qurulushlirini ziyaret qildurghan esqer azatbek jasusluq bilen eyiblinip 20 yilliq késilgen
2023.11.29
Uyghur élide 2017-yili bashlan'ghan chong tutqunda köp sanda kishiler “Milliy bölgünchilik” we “Diniy esebiylik” bilen eyiblinip késilgen bolsimu, yene bir qisimliri kem uchraydighan, hetta jazalan'ghuchi özi xiyalmu qilip baqmighan gheyriy we alahide jinayetler bilen késiwétilgen. Ili oblastliq köchmenler idarisining pinsiyonéri esqer azatbek ene shulardin biri. Esqerning qazaqistandiki hedisi göher xanim teminligen sot hökümidin melum bolushiche, u qazaqistanning ürümchidiki konsulxana xadimini ghuljadiki birqanche su éléktr istansisini ziyaret qildurghanliqi üchün, “Dölet mexpiyetlikini ashkarilash” jinayiti bilen eyiblinip, 20 yilliq késiwétilgen.
Ili oblastliq köchmenler idarisining pinsiyonéri esqer azatbekning qazaqistandiki hedisi göher xanimning radiyomizgha inkas qilishiche, 2016-qazaqistan'gha köchüp barghan we qazaqistan wetendashliqigha ötken esqer azatbek, 2017-yili qorghas chégra bazirini ayliniwatqan mezgilide xitay saqchiliri teripidin tutqun qilinip, xitaygha ekitilgen. Göher xanim ushtumtut ghayib bolup ketken inisining iz-dérikini qilip bir yilche hepileshkendin kéyin, inisining “Jasusluq” jinayiti bilen eyiblinip 20 yilliq késiwétilgenlikidin xewer tapqan.
Ili oblastliq köchmenler idarisi, esqer azatbekning xéli burun pénsiyige chiqqanliqini ilgiri sürüp, bu heqte melumat bérishni ret qildi.
Göher xanim, qazaqistan hökümitige ehwalni melum qilip inisini qutuldurushni telep qilghan. Qazaqistanning béyjingdiki elchixanisi yéqinda uninggha esqer azatbekning gensudiki bir türmide jaza mudditi ötewatqanliqi heqqide uchur bergen we elchixanidiki munasiwetlik xadimning gensudiki mezkur türmige bérip, esqer azatbekni ziyaretni qilghanliqini we uning salametlik ehwalning normal ikenlikini uqturghan.
Ilgiriki éniqlashlirimizda, gensuda birla emes birqanche türmide Uyghur élidin yötkep kélin'gen mehbuslar barliqi, köpinchisining atalmish “Térrorluq” jinayiti bilen chétishliq mehbuslar ikenliki ashkarilan'ghan idi.
Déyilishiche, qazaqistan hökümiti esqer azatbekning gunahsizliqini otturigha qoyup, uni qutquzush üchün heriket qilmaqta iken.
Qazaqistanning béyjingdiki elchixanisi bizning bu heqte élxet arqiliq sorighan so'allirimizgha jawab bermidi.
Göher xanim teminligen ili oblastliq sot mehkimisige tewe bolghan sot hökümnamiside bayan qilinishiche, esqer azatbek ghuljada xizmet qiliwatqan mezgilide, qazaqistanning ürümchidiki konsulxanisining xadimi, qoshumche qazaqistan dölet xewpsizlik idarisining xadimi daniyar sérikbayéw bilen dostliship, u arqiliq özining we bashqilarning wiza ishlirini qolaylashturghan. Ularning bu dostluqi jeryanida daniyer séribayow ghuljagha kélip esqer azatbekning hemrahliqida ghuljaning chapchal, nilqa, tékes, mongghulküre we ghulja nahiyeliridiki birqanche su ambiri we su éléktr istansini ziyaret qilghan. Ziyaret dawamida daniyar qurulushning özini we muhim orunlarni süretke tartqan. Esqer azatbek bu qurulushlarning kölimi we ishlepchiqirish ünümi heqqide melumatlar bergen. Sot hökümnamiside, bu qurulush heqqidiki resim we melumatlarning dölet mexpiyetlikige yatidighanliqi heqqide Uyghur aptonom rayonluq we döletlik dölet xewpsizlik organliri su ishliri tarmaqlirining ispatnamilirige orun bérilgen. Hökümnamide yene déyilishiche, esqer azatbek dani'ar sérikbayéwning qazaqistan dölet xewpsizlik xadimi ikenlikini we su éléktr ishlirigha a'it uchurlarning dölet mexpiyetlikige yatidighanliqini bilip turup, qesten halda “Dölet mexpiyetlikini ashkarilash” jinayitini sadir qilghan.
Norwégiyediki Uyghur edliye arxipining mes'uli bextiyar ömer ependining mezkur sot hökümidiki mezmunlargha asasen pikir bayan qilishiche, xitay terep esqer azatbekning chégra atlap tutup kelgen we soraq jeryanida kütülgen jinayetlerni tapalmighandin kéyin, eyni chaghdiki siyasiy hawa boyiche uni jazasiz qoymasliq؛ yene bir tereptin özlirining chégra atlap tutup kelgenlikidek jinayitini yoshurush üchün uninggha toqulma bir jinayetni artqan. Su qurulushlirining jem'iyetke ashkara mu'essese ikenlikini ilgiri sürgen bextiyar ependi, bu déloning 2017-yilidiki chong tutqunning mahiyitini, yeni Uyghur rayonida dawam qiliwatqan irqiy qirghinchiliqni körsitip béridighan yene bir misal ikenlikini otturigha qoydi.