Ghuljidiki bir meschitning méhmansaraygha aylandurulghanliqi ashkarilandi

Xitayning teshwiqat lozunkiliri ésilghan meschit. 2014-Yili 17iyul, aqsu.

Yéqinda feysbok, twittér qatarliq ijtima'iy alaqe torlirida, xitay sayahetchilirining meschit ikenliki éniq bilinip turidighan Uyghur milliy uslubidiki bir hoylida, chay ichip, sayahet qiliwatqanliqi, meschitning namaz ötesh zalida Uyghur usulchilirigha egiship, Uyghurche usul oynawatqan körünüshler ashkarilinip, tordashlar arisida jiddiy inkas qozghidi.

Amérikadiki Uyghur pa'aliyetchiliridin, lagér shahiti zumret dawut xanim, ziyaritimizni qobul qilip, mezkur sin filimini körüp bu orunning meschit ikenlikini jezmleshtürgendin kéyin, uni feysbok torigha yollighanliqini bildürdi.

Tordin izdesh netijiside, ghulja xitay baziri etrapidiki bir meschitning 2019-yildin bashlap, béyjingliq bir xitay tijaretchige höddige bérilip, “Menzirilik hoyla” namida sayahet orni we toy murasimliri ötküzülidighan méhman-saraygha aylandurulghanliqi melum boldi.

Tordin xitayche “Fenjing” yeni “Menzirilik hoyla” dep nam bérilgen bu méhmansaray heqqide bérilgen tor élanini taptuq. Élanida, bu jayning, ghuljida yéngidin berpa qilin'ghan “Qazanchi sayahet rayoni” gha jaylashqan aliy derijilik kichik méhmansaray ikenliki bildürülgen. Élanda yawropa we Uyghur binakarliqi birleshtürülgen, bir merike zali, 9 hujrisi bar, 3 qewetlik péshaywanliq bina we güllük hoylisi bar bu aramgahning sayahetchiler teripidin eng yaxshi istirahet orni dep bahalan'ghanliqi, shundaqla bu jayning toy murasimi ötküzgen yashlarning xatire süretke chüshidighan menzirilik jay dep bahalan'ghanliqi alahide eskertilgen.

Atalmish “Fenjing” yeni “Menzirilik hoyla” dep nam bérilgen bu méhmansaray heqqide yene “Ili géziti” de bérilgen xewerdin melum bolushiche, mezkur méhmansaray, 2020-yildin bashlap tijaret bashlighan, uning xojayini béyjingdin kelgen go ying isimlik bir xitay sayahet-shirket xojayini iken.

Biz atalmish “Fenjing” méhmansariyining tordiki élanida qaldurulghan alaqe nomuri arqiliq bu jaygha téléfon qilduq.

Téléfonni alghan ayal xadim bilen bolghan söhbet 1 minuttin artuq dawamlashti.

U awwal méhmanxanigha peqet tor arqiliq tizimlitishqa bolidighanliqi, shunga téléfonda mulazimet béjirilmeydighanliqini éytti.

Andin u méhmansarayning mulazimiti heqqide sorighan so'allirimizgha jawab bérip, “Méhmanxanida toy murasimi ötküzidighan yashlarning qiz köchürüsh, toyluq süretke chüshüsh, toyi bolghan qiz yigit we méhmanlargha yataq ijare bérish qatarliq heqliq mulazimetler barliqini, emma méhmanxanining chet'elliklerni qobul qilmaydighanliqi” ni bildürdi.

Uningdin 2020-yili tijaret bashlighan bu méhmansarayning ilgiri meschit ikenliki heqqide uchurlarni körginimizni éytip, uningdin bu heqte éniqlima bérishni telep qilghinimizda, u awwal aldirashliqini bahane qilip so'algha jawab bérishtin özini tartti.

Andin u téléfonning amérikadin urulghanliqini tekitlep, özining bundaq so'allargha jawab bérelmeydighanliqini éytip téléfonni qoyuwetti.

Feysbok toridiki inkaslarda, atalmish “Fenjing” yeni “Menzirilik hoyla” dep nam bérilgen bu méhmansarayning, meschittin özgertilgenliki eyiblinish bilen birlikte yene, uning ghuljidiki “Özbék meschiti” bolushi mumkinliki heqqidimu inkaslar yézilghan.

Ghuljidin awstraliyege kélip yerleshken, emma hazirche öz kimlikini ashkarilashni xalimighan bir xanimning bildürüshiche, uning hedisi ilgiri xitay baziri etrapida olturidighan bolup, mezkur méhmansaray sirtqi körünüshidin ilgiriki “Ghulja özbék mektep” yeni “5-Ottura mektep” ke yandash sélin'ghan “Özbék meschiti” bolushi mumkin iken.

Yéqinqi yillarda amérikagha kélip yerleshken jewdet ependimu mezkur méhmansarayning ghuljidiki xitay bazirigha yéqin “Özbék meschiti” bolushi mumkinlikini bildürdi.

Jewdet ependining bildürüshiche, ularning ghuljidiki öyi del “Özbék meschiti” bar kochigha jaylashqan bolghachqa, u özimu taki 2006-yili ghuljidin ayrilghiche, u bu meschitte köp qétim namaz oqughaniken.

Amérikadiki dilshat ependimu ziyaritimizni qobul qilip, ghuljigha 2016-yili axirqi qétim tughqan yoqlashqa barghinida, ghulja “Özbék meschiti” de namaz oqughanliqini, 2017-yildin kéyin ghuljidiki köpligen meschitlerning chéqilghanliqi heqqidiki uchurlarni körgen bolsimu, emma bu meschitning 2017-yilidin kéyinki teqdiridin xewersiz ikenlikini bildürdi.

Uning bildürüshiche, ghuljidiki qedimi meschitlerning biri hésablinidighan “Özbék meschiti”, ötken esirning 70-yillirida, yeni “Medeniyet zor inqilabi” mezgilide taqilip, 5-ottura mektepke qoshuwétilgen. Emma 1980-yillardin kéyin, ghuljidiki özbék jama'itining naraziliqi bilen eslige keltürülüp, kéyinki yillarda yéngidin bézelgen ghuljidiki eng körkem meschitlerning birige aylan'ghaniken.