Toqquzaq len'gerde hashar téxiche dawam qilmaqta, hashargha chiqmighanlar jazalanmaqta

“Shinjang saqchi höjjetliri” de abdusemet tursun qatarliq zor bir qisim tutqunlarning kent uyushturghan heriketlerge qétilmighanliqi üchün tutqun qilin'ghanliqi qeyt qilin'ghan. Muxbirimizning bu heqtidiki éniqlashliri dawamida, toqquzaqning len'ger yézisida hasharning yene dawam qiliwatqanliqi, hashargha barmighanlarning her xil usullarda jazaliniwatqanliqi ashkarilandi.

Hörmetlik radiyo anglighuchilar, “Shinjang saqchi höjjetliri” de bir qisim tutqunlarning peqet kent uyushturghan her xil pa'aliyetlerge qatnashmighanliqi üchünla tutqun qilin'ghanliqi qeyt qilin'ghan. Buheqtiki qeytlerde mezkur pa'aliyetler qatarida bayraq chiqirish tilgha élin'ghan bolsimu, lékin bashqa pa'aliyetlerning néme ikenliki sherhiylenmigen. Biz bu nuqtini aydinglashturush üchün qeshqerdiki idare-organlargha téléfon qilduq. Téléfon ziyaretlirimiz dawamida, toqquzaqning len'ger yézisida hasharning yenila dawam qiliwatqanliqi ashkarilandi.

Türkiye yashawatqan toqquzaqliq muhajir memettoxti imin akining bildürishiche, “Toqquzaqta hashar héchqachan toxtighan emes”. Melum bolushiche, nöwettiki perq shuki, ilgiriki yillarda hasharda yash erler asasiy qisimni teshkil qilghan bolsa, yéqinqi besh yilda er emgek küchliri asasen dégüdek lagér we türmilerge tashlan'ghan bolghachqa, emdilikte ayallar we yashan'ghanlar hashar emgikining asasliq qismini igiligen.

Téléfonimizni qobul qilghan alaqidar kent xadimi, nöwette toqquzaqta 18 yashtin ‏90 yashqiche bolghan ariliqtiki herqandaq bir kishining hashargha qatnishiwatqanliqini tilgha aldi. U peqet yash jehette 90 din ashqanlar we ay-küni yéqinlashqan éghir'ayaq ayallarningla hashargha élip chiqilmaydighanliqini bildürdi. Téléfonimizni qobul qilghan yene bir kent xadimi, hashargha chiqmighanlarning jazasiz qalmaydighanliqini ashkarilidi. Uning déyishiche, yoquridin chüshken alaqidar höjjetlerde, hashargha chiqmighanlarning qanuniy jazagha tartilidighanliqi éniq bayan qilin'ghan. Bu xadim mezkur belgilimige asasen, hashargha bir kün chiqmighanlargha 100 yüen jerimane qoyulghandin bashqa yene mejburiy emgekke sélinidighanliqi, eger 3 kün hashargha qatnashmay qalsa, “Terbiyelesh merkezliri” ge yollinidighanliqini ashkarilidi. U yene öz tewelikide mushu xil jazagha uchrighan abduweli tursun isimlik birsining barliqini delillidi.

Ilgiriki éniqlashlirimizda dawamida, aqsuda bir mezgil “Dolqun hashar” namidiki bir hasharning dawam qiliwatqanliqi ashkarilan'ghan idi. Bu hasharning peqet ishlepchiqirishning éhtiyaji bilen emes, muqimliqning éhtiyaji bilen, yeni da'irilerning kishilerni kontrol qilish we weqe chiqirip qoyushining aldini élish üchün hashargha séliwatqanliqi ashkarilan'ghan idi.