Heptilik xewerler (23-yanwardin 29-yanwarghiche)

Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri

Uyghurlarning ikki muzika tori “Milletler ittipaqliqi” gha ziyanliq nersilerni tarqatqan, dep taqalghan

Uyghur aptonom rayonluq tor uchurlirini bashqurush ishxanisi yéqinda Uyghurlarning ikki muzika torini “Milletler ittipaqliqi” gha ziyanliq nersilerni tarqatqan, dep taqighan. “Tengritagh tori” ning ashkarilishiche, da'iriler tor paylaqchilirining inkas qilishi bilen ularning “Milletler ittipaqliqi” gha ziyanliq nersilerni tarqatqanliqini bayqighan.

Uyghur aptonom rayonluq tor uchurlirini bashqurush ishxanisi taqashni buyrughan u ikki tor adrési www.muzika.com Bilen www.653130.Chom namliq torlarken. Aptonom rayonluq tor uchurlirini bashqurush ishxanisi bayanatida, bu ikki torning “Tor bixeterlikini qoghdash nizami” bilen “Tor mulazimet bashqurush nizami” gha xilapliq qilghanliqini ilgiri sürgen.

D u q bayanatchisi dilshat rishit, aptonom rayonluq tor bashqurush da'irilirining bu qarari, rayonda uchur we pikir erkinlikining qattiq boghushqa uchrawatqanliqini körsitidu, dédi. U, bu xil kontrolluq Uyghur torchiliqining tereqqiyatigha qattiq tosqunluq qiliwatqanliqini bildürdi.

Kishilik hoquqni közitish teshkilati xitayning Uyghur siyasitini tenqid qildi

Kishilik hoquq közitish teshkilati 2016-yilliq dunya kishilik hoquq doklati élan qilip, ötken yili Uyghur rayonida kemsitish, basturush we asasiy kishilik hoquqni cheklesh dawamliq kéngeygenlikini ilgiri sürdi.

Doklatta, xitayning rayonda uchurni qattiq kontrol qiliwatqanliqini tenqidlep, “Da'iriler shinjangda uchurni qattiq kontrol qilghachqa rayonda yüz bergen zorawanliq yaki tinch naraziliq heriketlirining tepsiliy ehwali bek müjmel” dep körsetken.

Doklatta mundaq deydu: “Xitay hökümiti 2014‏-yili Uyghur rayonida bashlighan térrorluqqa qarshi turush herikitini 2015‏-yili yene dawamlashturup, rayon'gha köplep amanliq küchlirini orunlashturdi. Yéngi qanun we belgilimilerni yolgha qoyup, öktichilikni jinayilashturdi, musulman Uyghurlarning diniy ibaditige cheklime qoydi.”

D u q ning bash katipi nurmemet musabay mezkur doklatni mu'eyyenleshtürdi. U, xitayning amanliq küchlirige zor hoquqlarni bérip, rayonda éghir kishilik hoquq buzghunchiliqlirini keltürüp chiqarghanliqini ilgiri sürdi.

Xitay Uyghur rayonidiki xewer qilinmighan bir qisim qanliq weqelerni qismen ashkarilidi

Xitayning “Yer shari waqti” géziti qatarliq dölet axbarat wasitiliri ötken hepte, 2015‏-yili Uyghur rayonida yüz bergen, emma axbarat wasitiliride xewer qilinmighan üch qanliq weqeni ashkarilidi.

Xewerde déyilishiche, ötken yilning melum bir küni bir guruh kishi aqsuda kocha charlawatqan qoralliq saqchi etritige hujum qilghan. Hujumda weqe meydanigha bir aptomobilda kelgen hujumchilar saqchi aptomobiligha we etrapigha qara-qoyuq bomba tashlighan. Uchturpan nahiyilik qoralliq qisim etriti hujumchilarni qorshawgha élip weqeni bésiqturghan.

Xewerde yene, ötken yilning melum bir küni bir guruh kishining tün kéchide melum bir saqchixanigha hujum qilghanliqini bildürgen. Lékin bu weqemu yüen shyawping isimlik bir etret bashliqining qomandanliqida bir terep qilin'ghan.

Emma bu xewerde, weqening éniq waqti, orni, weqede ölgen-yarilan'ghanlar sani hem hujumchilarning kimliki heqqide héchqandaq uchur bérilmigen.

Perhat hoshur qirghizistan döletlik hörmet mukapatigha érishti

Qirghizistan chélishchilar komandisining bash meshqawuli, bishkektiki “Bürküt” tenterbiye kulubining yétekchisi perhat hoshur qirghizistan döletlik hörmet mukapatigha érishken.

U qirghizistanning tenterbiye saheside qolgha keltürgen körünerlik netijisi seweblik bu hörmetke layiq körülgen.

Perhat hoshur on nechche yildin buyan bishkektiki “Bürküt” tenterbiye kulubining yétekchisi bolup kéliwatidu. Uning qattiq telepchanliq bilen terbiyelishi netijiside, xelq'araliq musabiqilerde asiya chémpiyonluqigha érishken köpligen mahirlar yétiship chiqqan.

U yétekligen qirghizistan chélishchilar komandisi 2012-yili tayland, 2014-yili mongghuliye, 2015-yili iranda ötküzülgen xelq'araliq musabiqilerde yaxshi netijilerge ériship, qirghizistanning xelq'arada tonulushigha zor hesse qoshqan.

U mukapatini 23‏-yanwar bishkek shehiride ötküzülgen murasimda qirghizistan prézidénti almasbek atambayéfning qolidin aldi.

Qazaqistanda meshrep Uyghur yashliridiki kimlik tuyghusini kücheytken

Meshrep qazaqistandiki Uyghurlar arisida kimlik tuyghusini kücheytip, Uyghurlarning örp-adet, til, medeniyet we en'enilirini qoghdashtiki muhim wasitige aylan'ghan.

Hazir almata we uning etrapidiki nahiye, yézilarning hemmiside Uyghur meshripi mewjut. Almata meshripining meshrep bégi burhan tajiddinof, meshrep arqiliq yashlarning ana tilini, milliy en'enilerni saqlashqa bolghan qiziqishini kücheytishke tirishiwatqanliqini bildürdi.

U özi turushluq mehellidiki yashlar meshripining ezalirini maxtap mundaq deydu: “Bügünki künde ularning héchbiri tamaka chekmeydu, haraq ichmeydu, resim-qa'idilik, tertiplik. Ajayip yaxshi balilar bolup chiqti.”

Almataning sultanqorghan mehelliside olturushluq ataqliq chaqchaqchi sabir ghapparof meshrepning Uyghur yashlirigha qattiq tesir yetküzüwatqanliqini ilgiri sürdi. U: “Men Uyghur dep sözligini bilen Uyghur yashlirida milliy héssiyat sus. Meshrep mushuni ögitiwatidu.” dédi.

Melumatlargha qarighanda, almata shehirining özidila töt chong meshrep bariken.