Heptilik xewerler (20-apréldin 26-aprélghiche)

Meshhur lagér süritidiki tutqunlarning kimliki aydinglashmaqta

Uyghurlar diyaridiki lagérlarni eng janliq eks ettürüp bergen foto süretlerdin biri 2017-yili aprélda lop nahiyesidiki lagérlarning biride tartilghan idi.

Yéqinda muhajirettiki Uyghurlar arisidin bu sürettiki kishilerning kimlikini bilidighanlar bu heqtiki uchurlarni ashkara qildi. Buning bilen bu sürettiki kishilerdin dangliq yaghachchi abdulla xaret, aliy mektepni püttürgen memtimin, karxanichi éziz haji qatarliqlarning ehwali aydinglashti.

Xitay hökümiti izchil lagérlarni “Kespiy terbiyelesh mektipi” dep teshwiq qiliwatqanliqi melum. Meshhur lagér süritidiki bir qisim kishilerning heqiqiy ehwali aydinglishishi bilen xitay hökümitining bu yalghanliri yene bir qétim berbat boldi.

Kériye héytgah jamasining chéqilish ehwali aydinglashti

800 Yilliq tarixqa ige dep qariliwatqan kériye nahiyesidiki héytgah jamasining Uyghur diyarida izchil dawam qiliwatqan meschit chéqish dolqunida chéqilip ketkenlik xewiri tarqalghandin kéyin her sahe kishilirining diqqitini qozghighan idi.

Yéqinda bu jamening asasiy zalining saq ikenliki, peqet uning 1990-yillirida qayta sélin'ghan shimaliy derwazisining chéqiwétilgenliki melum boldi.

Yéqindin buyan Uyghur diyaridiki meschitler zor bir qismi chéqip tashlan'ghan bolup, shimaliy derwazisi chéqiwétilgen kériye jamasi 1999-yili “Aptonom rayon derijilik qoghdilidighan medeniyet yadikarliq orni” dep békitilgen iken.

Til-edebiyat derslikini qayta tüzgüchilerdin kamil rehim tutqun qilin'ghan

Uyghurlar diyaridiki zor tutqunda bir qisim Uyghur serxillirining “Uyghur ottura mektep til-edebiyat dersliki” ni qayta tüzüshke baghlinip qalghanliqi melum bolghan idi. Yéqinda bu kishiler arisida ürümchi chonglar institutining proféssori kamil réhimningmu barliqi ashkarilandi.

Melum bolushiche, kamil réhim deslep “Öginish” ke élip kétilgen, 2018-yilining yaz aylirida türmide ikenliki melum bolghan.

“Til-edebiyat dersliki” mesilisige chétilip qalghan Uyghur serxilliri éghir qamaq jazalirigha höküm qilin'ghan bolup, kamil réhimning qandaq jazagha mehkum bolghanliqi hazirche namelum.

Xitay hökümitining xitaylarni Uyghur qizlirigha öylinish chaqiriqi qattiq ghulghula qozghidi

Yéqinda xitayning ammiwi taratqulirida xitay ölkiliridiki xitay yashlirini Uyghur diyarigha kélip, Uyghur qizlirigha öylinishke dewet qilish mezmunidiki élanlar köplep otturigha chiqti

Uyghur erlirining lagérlargha köplep qamilishi heqqide türlük uchurlar otturigha chiqiwatqanda xitay da'irilirining himayisiz qalghan Uyghur qiz-chokanlirigha xitay ölkiliridin layiq chaqirishi hemde buningdiki meqsetler her sahe kishiliri arisida küchlük inkas qozghimaqta.

Melum bolushiche, xitay da'iriliri 2014-yilidin bashlap cherchen qatarliq jaylarda Uyghur qizliri bilen toylashqan xitaylargha maddiy mukapat bérishni yolgha qoyghan bolup, bir qisim analizchilar “Bu shi jinping tekitlewatqan ‛milletlerning qoshulup kétishini algha sürüsh” tedbirining jiddiy ijra qiliniwatqanliqining ipadisi” dédi.

Uyghurlar achqan shexsiy kitabxanilar péchetlenmekte

Yéqinda Uyghur diyaridiki shexsiy kitabxanilarning taqiliwatqanliqi heqqide köplep uchurlar melum bolushqa bashlidi. Bir qisim kitabxanilargha péchet sélin'ghan bolsa, yene bir qisim kitabxana igiliri muddetlik qamaqqa höküm qilin'ghan

Yéqinda pénsilwaniye uniwérsitétining oqutquchisi déywid détmen qeshqer we xoten qatarliq jaylarda bir qisim shexsiy kitabxanilarning péchetlen'genliki heqqidiki foto süretlerni élan qildi.

Analizchilarning pikriche, shexsiy kitabxanilarning taqilishi bir qisim Uyghurlarni iqtisadiy ziyan'gha uchritishtin bashqa, téximu muhimi Uyghur tili we medeniyitini yoqitishtiki bir muhim wasite hésablinidiken.

Eziz nurumow xelq'araliq jyujitsu musabiqiside chémpiyon boldi

Qazaqistanliq Uyghur yashliridin eziz nurumow yéqinda astane shehiride ötküzülgen jyujitsu musabiqiside altun médalgha ériship, Uyghurlargha yene bir qétim sherep keltürdi.

Melum bolushiche, eziz nurumuw 1984-yili tughulghan bolup, buningdin ilgirimu köp qétim xelq'araliq musabiqilerde altun médallargha érishken iken.

Ottura asiya Uyghurliridin chiqqan bir qisim yashlar yéqinqi yillardin buyan tenheriketning oxshimighan türliride yaxshi netijilerni qolgha keltürüwatqan bolup, Uyghurlarning xelq'arada tonulushigha belgilik hesse qoshup kelmekte iken.