Photo: RFA
Uyghur diyaridiki ramazanliq cheklimiliri yuqiri pellige chiqmaqta
Uyghur diyarida yillardin buyan türlük shekillerde ijra bolup kelgen ramazanliq cheklimilerning bu yil tarixtiki eng yuqiri pellige chiqqanliqi melum bolmaqta. Muxbirimizning bu heqtiki ehwal igilishi jeryanida hökümet xizmetchiliri, oqutquchi we oqughuchilardin roza tutqanlarning saqchi orunlirigha melum qilinidighanliqi ashkara boldi.
Xitay hökümitining ramazan mezgilide Uyghurlarni choshqa göshi yéyishke mejburlashtek qilmishlirini qattiq eyibligen d u q ning re'isi dolqun eysa we bashqa xadimliri guruppilargha bölünüp islam teshkilatlirigha bu hadisilerni anglatqan.
Uyghurlar duch kéliwatqan nöwettiki ramazanliq cheklimilerning "El-jezire" téléwiziye qanilida mexsus muhakime qilinishi bolsa islam dunyasidiki téximu köp kishilerni bu zulumdin xewerdar qildi.
Uyghurlarning a'ile medeniyiti mejburiy özgertilmekte
Yéqindin buyan Uyghurlarning tili we medeniyitini chekleshning kéngiyishige egiship, Uyghurlarning en'eniwi a'ile medeniyet qurulmisini özgertish pa'aliyitining omumlishiwatqanliqi diqqet qozghashqa bashlidi.
Türlük uchurlardin melum bolushiche, herqaysi jaylardiki ammiwi yighinlarda xitay da'iriliri Uyghur a'ililiridiki esirler boyi dawam qilip kelgen öylerge gilem ésish, supa we kang qoyush qatarliq adetlerni "Qalaqliq" we "Medeniyetsizlik" dep jakarlighan hemde bularni chörüp tashlashni terghib qilghan.
Uyghur medeniyiti bilen tonushluq bolghan zatlar bu heqte pikir qilip buni Uyghurlarning meniwi medeniyitini xitayche shekilge özgertishning yéngi qedimi, dédi.
Ataqliq Uyghur bokschi abduréshit abduraxmanow wapat boldi
Qazaqistandiki ataqliq tenheriketchi, dangliq bokschi we kino artisi abduréshit abduraxmanof 72 yéshida almutada wapat boldi.
Melum bolushiche, abdurishit abduraxmanow 1970-yillardin bashlap sabiq sowét ittipaqi boyiche ötküzülgen boks musabiqiliride we bashqa xelq'araliq musabiqilerde köp qétim chémpiyon bolghan iken.
Buningdin bashqa abduréshit abduraxmanow 20 ge yéqin filimda rol alghan bolup, 1996-yili bérlindiki kino féstiwalida "Altun kaméra" mukapatigha érishken iken.
"Uyghur kishilik hoquq qanun layihesi" amérika kéngesh palatasi tashqi munasiwetler komitétida maqulluqtin ötti
Mushu heptide "Uyghur kishilik hoquq siyasiti qanun layihesi" amérika kéngesh palatasi qarmiqidiki tashiqi munasiwetler komitétida maqulluqtin ötti. Kéngesh palata ezaliridin marko rubiyo bu munasiwet bilen mexsus söz qilip, buning intayin ehmiyetlik bir qedem bolghanliqini bildürdi.
Kéngesh palata ezaliridin bom ménéndézmu bu heqte söz qilip: "Xitayning Uyghurlargha séliwatqan sistémiliq zulumliri mahiyette insanlargha qilin'ghan haqaret. Biz bügün hemmimiz Uyghur bolduq" dédi.
Mezkur qanun layihisining tashqi munasiwetler komitétida maqulluqtin ötüshi uning amérika dölet mejliside maqullinishi üchün élin'ghan deslepki qedem bolup, zor ijabiy ehmiyetke ige iken.
Amérika tashqi ishlar ministirliqi xitay hökümitining Uyghurlarni basturush herikitini ashkara eyiblidi
22-May küni amérika tashqi ishlar ministirliqidiki yuqiri derijilik emeldarlardin sam brownbek we néysin seyls "Washin'gton pochtisi" gézitide élan qilghan "Xitayning Uyghurlargha qiliwatqini 'térrorluqqa qarshi turush' kürishi emes, belki bir yirginchlik basturush" serlewhilik birleshme maqaliside xitay hökümiti ashkara yosunda qattiq eyiblendi.
Maqalida xitay hökümitining yillardin buyan Uyghurlarning eng eqelliy heq we hoquqlirini "Térrorluq we esebiylik" ke baghlap basturup kéliwatqanliqi janliq misallar arqiliq tepsiliy bayan qilindi.
Mezkur maqale élan qilinip ikki kündin kéyin uning xitayche terjimisi amérikining xitaydiki elchixanisi we konsulxanilirining tor bétige chaplandi.
Tuyghun abduweli "Anatoliye islam merkizi" ning mukapatigha érishti
22-May küni kanada sherqiy türkistan jem'iyitining re'isi tuyghun abduweli "Anatoliye islam merkizi" ning 2019-yilliq kishilik hoquqni qoghdash mukapatigha érishti.
Toronto shehiridiki iftarliq pa'aliyette ötküzülgen mukapat tarqitish murasimida "Anatoliye islam merkizi" ning mes'ulliridin mustafa ependi söz qilip "Kanada sherqiy türkistan jem'iyiti Uyghurlar duch kéliwatqan türlük zulumlarni her sahe kishilirige anglitishta zor tirishchanliq körsetti" dédi.
Melum bolushiche, "Anatoliye islam merkizi" ötken yigirme yildin buyan "Kishilik hoquqni qoghdash mukapati" ni her besh yilda bir qétim tarqitip kéliwatqan bolup, kanadadiki Uyghurlar bu yil tunji qétim bu mukapatqa érishken.
