Heptilik xewerler (25-maydin 31-mayghiche)

Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri

Xelq'araliq teshkilatlar xitayni Uyghurlargha qaratqan diniy cheklime siyasitide agahlandurdi

Charshenbe küni amérika dölet mejliside échilghan Uyghurlarning diniy erkinlik ehwali toghriliq yighinda xitay Uyghurlargha qaratqan diniy cheklime siyasiti heqqide agahlanduruldi.

Yighinni amérika démokratiyini ilgiri sürüsh fondi jem'iyiti bilen amérika Uyghur birleshmisi hemkarliship orunlashturghan.

Uyghur kishilik hoquq programmisining tetqiqatchisi hénriy shajefiski, xitayning Uyghur diniy étiqadini basturushi Uyghur milliy kimlikini yoqitish istratégiyesining muhim halqisi ikenlikini körsetti.

Xelq'ara kechürüm teshkilati washin'gton shöbisining mes'uli t. Kumar: biz xitayni xelq'ara térrorchiliqqa qarshi urushni suyi'istémal qilmasliqqa qayta agahlandurimiz, dédi.

Kishilik hoquqni közitish teshkilatidin sofiy richardson: xitay Uyghurlargha qaratqan diniy basturush siyasitining aqiwitini mölcherlesh qiyin, de körsetti.

Yighin axirida ziyaritimizni qobul qilghan amérika Uyghur birleshmisining re'isi alim séyitof ependi nöwette Uyghur mesilisining xelq'aralashqan bir mesilige aylan'ghanliqini, diniy erkinlik mesilisining Uyghurlar uchrawatqan mesililer ichide eng yadroluq mesile ikenlikini otturigha qoydi.

Ghulja baykölde 8 mo bughdayliqni déhqanning raziliqisiz mejburiy aghduruwétish weqesi yüz bergen

Ghulja shehirining qaradöng yézisida olturushluq déhqan tursun turghunning 8 mo bughdayliqi mushu ayning 17-küni yérim kéchide namelum kishiler teripidin aghduruwétilgen.

Buning bilen 10 janliq bu a'ilining bu bir yilliq emgiki bikar bolghan, bir yilliq ozuq-tülüki kökke sorulghan. Kent ahaliliri tejribilerge asasen, bu ishni bayköldiki térilghu yerlerni sétiwalmaqchi bolghan xitay shirketliri qilghanliqini yaki yerni shirketke satmaqchi bolghan yerlik da'iriler qilghanliqini perez qilishmaqta. Emma yuqiriqi her ikki terep weqediki mes'uliyitini ret qilghan.

Ziyaritimni qobul qilghan yerlik déhqanlar, da'irilerning ularni 10 yildin béri quruq gep bilen aldap yerlirini erzan bahada tartiwéliwatqanliqini, yéridin ayrilghan déhqanlarning xitaylargha medikar bolup ishleshke mejbur boluwatqanliqini bildürdi.

Xitay bash ministirining gérmaniye ziyariti qarshiliq namayishigha duch keldi

26-May gérmaniyediki Uyghurlar tibetler bilen birlikte bérlindiki bash ministirliq mehkimisi aldigha yighilip xitay bash ministiri li kéchyangning gérmaniye ziyaritige qarshi birleshme namayish ötküzdi.

Qollirida bayraq we lozunka kötürgen namayishchilar anche yiraq bolmighan meydanda eskiriy murasim bilen ötküzülüwatqan kütüwélish pa'aliyitini xitaygha qarshi sho'ar sadaliri bilen kömüp tashlidi.

Bu, li kéchyangning xitay bash ministiri bolghandin kéyinki tunji qétimliq gérmaniye ziyariti bolup, uning bérlindiki birinchi qedimi Uyghur, tibet, falunggung we bashqa xitay kommunistlirigha qarshi guruppilarning birleshme qarshiliq körsitish namayishigha duch keldi.

Dunya Uyghur qurultiyi we yawropa sherqiy türkistan birlikining teshkillishi bilen köpinchisi 500 kilométirdin yiraq bolghan jenubtiki myunxéndin kelgen Uyghur jama'etchiliki bu qétimqi birleshme namayishning ghol qismini teshkil qildi.

Béyjingdiki qaramayliq anilar: qaramayda köchmenler ishqa élindi, balilirimiz öz yurtimizda ishsiz qaldi

Qaramay shehiride Uyghur yashliri xizmet tapalmaywatqan peytlerde qaramaygha yéngi kelgen xitay ishlemchiler derhal yuqiri ma'ashliq xizmetlerge kireleydiken.

Uyghur we qazaq bolup jem'iy 8 ana bu heqsizliqlar üstidin shikayet qilip béyjinggha kelgen.

Ularning bildürüshiche, qaramayda nöwette aliy mekteplerni püttürüp ish kütüp turghan Uyghur, qazaq qatarliq yashlarning sani 5 minggha yétidiken.

Erzdar dilber xanimning bayan qilishiche, ular béyjinggha kelgini 18 kün bolghan bolsimu, erzini anglaydighan yer tapalmighanning üstige béyjing saqchilirining parakendichilik sélishigha uchrighan.

Gérmaniyening bérlin shehiridiki aliy rehberler yighinida Uyghur mesilisi otturigha qoyuldi

Gérmaniyening bérlin shehiride chaqirilghan “Medeniyet diplomatiyisi we kishilik hoquq” mawzuluq xelq'araliq yighinda Uyghur mesilisi otturigha qoyuldi.

Yighin yash ewladlarni medeniyet diplomatiyesi bilen terbiyilesh meqsitide chaqirilghan bolup, 5-ayning 27-künidin 6-ayning 1-künigiche dawamlishidu. Bu yighin'gha rusiyening sabiq bash ministiri mixa'il kasyanof, éstoniyining sabiq tashqi ishlar ministiri we hazir yawropa parlamént ezasi kristina ojuland xanim qatarliq siyasetchiler, ammiwi teshkilat mes'ulliri we mutexessislerdin bolup 70 etrapida kishi qatnashmaqta. Bu aliy yighin'gha Uyghurlargha wakaliten dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye hey'iti mudiri dolqun eysa qatnashti.

Dolqun eysa yighinda “Xitay hökümitining sherqiy türkistandiki perqliq siyasiti we Uyghurlarning kishilik hoquq weziyiti” témisida doklat bergen. Doklat yighin ehlining qattiq diqqitini qozghighan. Dolqun eysa ependi yighin jeryanida bir qisim yuqiri derijilik erbablar bilen ayrim-ayrim uchriship Uyghur mesilisini anglatqan.

Qaghiliq nahiye bazirida qanliq weqe yüz bérip az dégende 5 kishi ölgen

Radi'o anglighuchilirimiz yollighan uchurlargha qarighanda, 25-may qaghiliq nahiye bazirida bir qanliq weqe yüz bergen, weqede 2 Uyghur we 3 xitay ölgen.

Igilen'gen melumatlarda qaghiliqta qanliq bir weqening yüz bergenliki we qaghiliq weziyitining nöwette jiddiyliki ispatlandi. Melum bolushiche, weqe qaghiliq nahiye baziridiki tenterbiye meydanigha yéqin bir jayda yüz bergen.

Weqede ölgüchilerdin az dégende bir nepiri saqchilar teripidin étip öltürgen, bir nepiri doxturxanida jan üzgen.

Qaghiliqta bultur 2-ayning 28 -künimu bir meydan qanliq toqunush yüz bergen. Weqede 9 Uyghur xitay saqchi we puqralirigha pichaqliq hujum qilip 13 kishini chanap öltürgen idi.